Барлық ўақытларда да басланған ислер табыслы жуўмақланбаўы мүмкин. Буған себеп, анық мақсет қойылмағанлығы, кәрхана ямаса компанияның пүтин бир системасының жоқлығы, хызметкерлер менен ислесе алмаўы ҳәм басқа да машқалалар болыўы мүмкин. Әне усындай қәтелерге жол қоймаў мақсетинде Акселерация ҳәм Инкубация бағдарламалары ислеп шығылған.
Буларға тоқтап өтиўден алдын Стартап не екенлиги ҳаққында түсиникке ийе болсақ. Демек, Стартап инглиз тилинен алынған болып, сөзбе-сөз аўдарылғанда «процесстиң басланыўы» деген мағананы аңлатады. Өзгеше идеяға ийе болған, тәкирарланбас жойбарларды Стартапқа мысал етип көрсетсек болады. АҚШ мәмлекети Стартаплар мәмлекети есапланып, көбинесе сол жерде басланған жойбарлар узақ мүддет жасап кете алады. Мысал ушын Силиконды алайық. Ол жерде стартаплар «туўылады», программистлер, гигант IT компаниялары (Google, Facebook, Microsoft ҳәм басқалар) да әне сол жерде жайласқан. Не себеп АҚШ буншелли тез раўажланып бармақта? Себеби, мәмлекет жаңа бизнес-жойбарлар, жаңалықлар ушын жүдә үлкен жеңиллик ҳәм қәрежет ажыратады, оларға дизимнен өтиў ҳәм потент алыў мәселелеринде жәрдем көрсетеди.
Акселерация латын тилинен алынған болып, accelaratio – жеделлесиў деген мәнисти аңлатады. Сизиң бизнес-идеяңыз ямаса стартапларыңыз бар, бирақ сиз оны қалай жолға қойыўды билмей атырсыз ба? Бундай жағдайда акселерация бағдарламасы жәрдемге келеди. Акселерация даўамында бизнес ямаса стартапларда жүзеге келиўи мүмкин болған машқалалар, қәтелер, кемшиликлерди алдыннан шешиўге сизге менторлар жәрдем береди. Олар өзиниң баҳалы мәсләҳәтлери менен сизди басланғыш дәрежеден профессионал дәрежеге шекем алып шығыўы мүмкин. Әлбетте, буған ерисиўде сизиң ҳәрекетиңиз де зәрүрли рол атқарады.
Инкубация да латын тилинен алынған болып, incubation – мәйек басыў мәнисин аңлатады. Инкубация тийкарынан қусшылық тараўында, мәйек басыў ушын қолланылады. Бирақ, исбилерменлик тараўында да бул терминди қоллансақ болады. Билемиз, мәйек басыўы ушын белгили бир талап етилген жағдай болыўы керек.
Инкубация дәўири Акселерация бағдарламасының бир бөлими. Инкубациялық дәўир жойбар көлеминен келип шыққан ҳалда 3-6 ай ўақыт алады. Усы мүддет жуўмақланғаннан соң, жойбар ийелери таяр өнимди жәмийетке усыныўы мүмкин.
Сизде бизнес-идея ямаса стартап идеялар бар ма? Оны сиз қысқа мүддет ишинде әмелге асырмақшысыз ба? Онда дәрҳал Акселерацияға қатнасың, өкинбейсиз!
Азизбек Дабылов,
ҚМУдың Интернет журналистикасы тәлим бағдарының 3-курс студенти.
Қарақалпақстан хабар агентлиги