Яқинда Олий Мажлис Қонунчилик палатаси томонидан “2024 йил учун Ўзбекистон Республикасининг Давлат бюджети тўғрисида”ги қонун қабул қилинди.
Мамлакатимизни ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришнинг асосий йўналишларини назарда тутувчи мазкур ҳужжат борасида Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутати Мухторжон Ҳожиматов қуйидагиларни қайд этди:
— Бюджет қонуни ўрта муддатли давр учун макроиқтисодий кўрсаткичларни, Ўзбекистон Республикаси консолидациялашган бюджети даромадлари ва харажатлари ҳамда унинг тақчиллиги прогнозларини, тақчилликни молиялаштириш манбалари тўғрисидаги маълумотларни, солиқ-бюджет сиёсатининг асосий йўналишларини, макро-фискал таваккалчиликлар ва давлат қарзи таҳлилини ўз ичига олган.
Бутун дунёда иқтисодий занжирлар узилиб, сиёсий-иқтисодий санкциябозликлар давом этаётган бир шароитда иқтисодиётни ўстиришга қаратилган режалаштиришни ижобий баҳоласак бўлади. Шундай шароитда бюджетни бошқариш, уни максимал самарали ташкил қилиш масаласи ҳам ўта жиддий ёндашувни тақозо этади.
Шундан келиб чиқиб, Ўзбекистон Экологик партиясининг фракцияси томонидан келгуси йил Давлат бюджети самарали бўлишини таъминлаш мақсадида атрофлича муҳокама қилинди.
Давлат бюджетининг келгуси йил лойиҳасини таҳлил қиладиган бўлсак, бюджетда соғлиқни сақлаш, таълим, инсон капиталини ривожлантириш, янги иш ўринларини яратиш, аҳолини уй-жой билан таъминлаш, атроф-муҳитни яхшилаш учун ажратиладиган давлат харажатлари миқдори ўтган йилги бюджет билан таққослаганда сезиларли даражада ошган.
Жумладан, бугунги глобал иқлим ўзгаришлари билан боғлиқ экологик муаммолар авж олаётган бир даврда иқлим ўзгаришлари мамлакатларнинг иқтисодий кўрсаткичларига ҳам салбий таъсир кўрсатаётган бир даврда Давлат бюджети лойиҳасида экология йўналишига ажратилаётган харажатларга алоҳида эътибор қаратилди.
Айниқса, мазкур молиявий ҳужжатда иқлим ўзгаришларининг олдини олиш ва унга мослашишда муҳим инструмент ҳисобланган “Яшил иқтисодиёт”га ўтишга қаратилган ислоҳотлар доирасида бир қатор лойиҳаларнинг жорий этилиши янгича ёндашувлардан далолат беради. Хусусан, Ўзбекистонда бюджетни “яшил” маркировкалаш, Иқлим ўзгариши шароитида иқтисодий ўсишни таъминлаш бўйича миллий баҳолаш лойиҳалари шулар жумласидандир.
Бюджет лойиҳасида аввалги йилларга нисбатан соҳага бюджетдан ажратилаётган маблағлар салмоқли ошганини кўришимиз мумкин. Биргина сув хўжалиги соҳаси ташкилотларини сақлаш ва дастурларини амалга ошириш учун жами 9,2 трлн. сўм маблағ ажратилиши кутилмоқда. Аҳолини тоза ичимлик суви билан таъминлаш ва оқова сувларни чиқариб юбориш тизими объектларини қуриш ва реконструкция қилиш ишларига 1 трлн. 260 млрд. сўм ажратиш режалаштирилган.
Фракциямиз йиғилишида ҳудудлардаги чиқиндихоналарни тартибга солиш, аҳоли пунктларини ҳавони ифлослантирувчи ҳар қандай чиқиндилардан тозалаш ва чиқиндилар таъсирида турли юқумли касалликлар тарқалишининг олдини олиш юзасидан комплекс чораларни кўришимиз лозимлигига эътибор қаратилди.
Бюджет лойиҳасида санитар-тозалаш ишларини ташкил этиш, аҳоли пунктларида тозаликни таъминлаш харажатларига 108 млрд. сўм ажратилиши кўзда тутилгани, бироқ бу маблағлар етарли режалаштирилмагани депутатларнинг эътиборини тортди. Шу боис, депутатлар таклифи билан мазкур йўналишга харажатлар 66,4 млрд. сўмга оширилиб, жами 174,4 млрд. сўм ажратилиши белгиланди.
Фракциямиз аъзолари томонидан бюджетнинг нафақат харажат қисми, балки даромадлар қисми ҳам чуқур таҳлил қилинди. Жумладан, юк кўтариш қуввати 10 тоннадан оғир юк машиналарнинг барчаси учун бир хил яъни, йиллик базавий ҳисоблаш миқдорининг 5 баравари миқдорида йўл йиғимини жорий этиш бўйича лойиҳада берилган таклиф юзасидан ушбу йиғимни юк автотранспортларининг юк кўтариш ҳажмига қараб табақалаштирилган ставкаларни жорий этиш таклиф этилди.
Бир сўз билан айтганда, қабул қилинган бюджет тўғрисидаги қонун аҳоли фаровонлигини янада ошириш ва турмуш тарзини яхшилашга хизмат қилади.
ЎзА мухбири Муҳтарама Комилова ёзиб олди.