Oʻzbekiston xalq shoiri Shukrullo vafoti munosabati bilan hamdardlik

Oʻzbekiston xalq shoiri
Shukrullo Yusupov
Oʻzbek adabiyoti va madaniyati ogʻir judolikka uchradi. Oʻzbekiston xalq shoiri, atoqli adib va dramaturg Shukrullo Yusupov shu yil 19-iyul kuni 99 yoshida vafot etdi.

Shukrullo Yusupov 1921-yil 2-sentyabr kuni Toshkent shahrida tugʻildi. 1944-yili Toshkent davlat pedagogika instituti (hozirgi Toshkent davlat pedagogika universiteti)ni oʻzbek tili va adabiyoti oʻqituvchisi mutaxassisligi boʻyicha tamomladi.

Mehnat faoliyatini Toshkent shahridagi 1-oʻrta maktabda oʻqituvchilikdan boshlab, keyinchalik Oʻrta Osiyo davlat universiteti (hozirgi Mirzo Ulugʻbek nomidagi Oʻzbekiston Milliy universiteti) aspiranti, Oʻzbekiston Yozuvchilar uyushmasi adabiy maslahatchisi, Gʻafur Gʻulom nomidagi Adabiyot va sanʼat nashriyoti muharriri kabi vazifalarda samarali faoliyat koʻrsatdi.

Shukrullo Yusupov ulkan ijod va hayot yoʻlini bosib oʻtgan hassos shoir, nosir va dramaturg sifatida oʻzining sermazmun asarlari bilan adabiyot va sanʼatimiz rivojiga munosib hissa qoʻshdi. Qariyb sakson yillik ijodiy faoliyati davomida yaratilgan “Hayot ilhomlari”, “Umrim boricha”, “Inson va yaxshilik”, “Zarralar”, “Inson – inson uchun”, “Suyanchiq”, “Yashagim keladi”, “Sening baxting”, “Bahor sovgʻasi”, “Yulduzlar” kabi sheʼriy toʻplamlari, “Chollar”, “Ikki qoya”, “26-tongotar” dostonlari, “Javohirlar sandigʻi” nasriy kitobi adabiyotimiz xazinasidan mustahkam oʻrin egalladi.

Bu asarlarda xalqimizga xos boʻlgan ezgu fazilatlar, maʼnaviy-axloqiy qadriyatlar, ona Vatanga muhabbat va sadoqat tuygʻulari yuksak mahorat bilan tarannum etilgan.

Atoqli shoirning koʻplab barkamol, badiiy yetuk asarlari qoraqalpoq, qozoq, qirgʻiz, ozarbayjon, rus, turk, arab kabi oʻnlab tillarga tarjima qilinib, nashr etildi.

Serqirra adib dramaturgiya janrida ham samarali ijod qildi. Uning qalamiga mansub “Tabassum oʻgʻrilari”, “Xatarli yoʻl”, “Oʻgʻrini qaroqchi urdi”, “Hasrat bogʻi” kabi dramalar respublikamiz va xorijiy mamlakatlarning teatrlarida katta muvaffaqiyat bilan sahnalashtirildi.

Shukrullo K.Gossi, Sh.Petefi, T.Shevchenko, Q.Quliyev va boshqa bir qator xorijiy shoir va dramaturglarning asarlarini ona tilimizga tarjima qilib, turli xalqlar oʻrtasidagi maʼnaviy rishtalarni kuchaytirishga katta hissa qoʻshdi.

Adib oʻtgan asrning elliginchi yillari boshida bir guruh ziyolilarimiz qatorida siyosiy qatagʻonga uchradi. Keyinchalik nomi va ijodi toʻla oqlanib, adabiyotimiz rivoji yoʻlida faol ijod qildi. Yozuvchi “Kafansiz koʻmilganlar” romanida ana shu davrda xalqimiz boshiga tushgan ogʻir sinov va adolatsizliklarni hayotiy misollar asosida haqqoniy tasvirladi.

Shukrullo Yusupov Oʻzbekiston mustaqilligini katta quvonch bilan kutib oldi. Bu davrda samarali ijod qilish bilan bir qatorda, ijtimoiy hayotimizda ham faol ishtirok etib, mamlakatimiz mustaqilligining maʼnaviy-maʼrifiy asoslarini mustahkamlash yoʻlida sidqidildan xizmat qildi. Istiqlol yillarida nashr etilgan “Qasosli dunyo” badiiy-publitsistik toʻplami va “Tirik ruhlar” deb nomlangan xotira-romanida rostgoʻylik va odamiylik singari yuksak insoniy tuygʻular mahorat bilan tasvirlangan. Mazkur asarlar adabiyotimizda muhim adabiy voqea sifatida eʼtirof etildi.

Ulkan hayotiy tajribaga ega ijodkor oʻzining mehnatkashligi va samimiyligi, yoshlarga gʻamxoʻrligi bilan mamlakatimiz adabiy jamoatchiligi oʻrtasida katta obroʻ-eʼtibor qozondi.

Shukrulloning oʻzbek adabiyoti va madaniyatini rivojlantirish borasidagi xizmatlari davlatimiz tomonidan munosib taqdirlandi. U “Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan madaniyat xodimi”, “Oʻzbekiston xalq shoiri” faxriy unvonlari, Alisher Navoiy nomidagi Davlat mukofoti, “Doʻstlik”, “El-yurt hurmati” va “Mehnat shuhrati” ordenlari bilan mukofotlangan edi.

Atoqli ijodkor, mehribon ustoz, zahmatkash va kamtarin inson Shukrullo Yusupovning yorqin xotirasi qalblarimizda hamisha saqlanib qoladi.

Sh.Mirziyoyev, T.Norboyeva, N.Ismoilov,
A.Aripov, S.Saidov, Yo.Ahmedov

 

O’zA