Мамлакатимизда ишбилармонлик муҳити яхшиланиб, тадбиркорлик субъектлари ва хусусий инвесторлар учун кенг имкониятлар яратилмоқда.
Шу билан бирга, қонунчиликни халқаро нормаларга уйғунлаштириш орқали ташқи савдони янада либераллаштириш зарурати ҳам мавжуд.
Сенатнинг қирқ тўққизинчи ялпи мажлисида кўриб чиқилган “Ўзбекистон Республикасининг Божхона кодексига божхона тартиб-таомилларини янада такомиллаштиришга қаратилган ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги қонун қонунчиликдаги айрим бўшлиқларни бартараф этишга қаратилган.
Жумладан, товарларни олиб киришда божхона қийматини аниқлашга доир нормалар халқаро стандартларга мувофиқлаштирилмоқда.
Қонун билан соҳага янги амалиётлар жорий этилмоқда. Хусусан, божхона ҳудуди реэкспорт божхона режимига жойлаштирилган товарларни олиб чиқиш бўйича аниқ муддатлар, шунингдек, реэкспортга олиб чиқилмаган товарларнинг сақлаш жойлари белгиланмоқда.
2018-2020 йилларда божхона омборларига 488 партиядаги қиймати 186,8 миллион долларга тенг 125,6 минг тонна товарлар олиб келинган бўлиб, бугунги кунга қадар “божхона омбори” божхона режимида муддати ўтган ҳолда сақланмоқда.
Қонун товарлар бир неча бор божхона омбори божхона режимига жойлаштирилганда ёки бошқа шахсга ўтказилганда божхона омбори божхона режимининг умумий амал қилиш муддати 3 йилдан ошмаслиги бўйича аниқлаштирувчи норма билан тўлдирилмоқда.
Қонунга кўра, эндиликда товарларни божхона ҳудудида қайта ишлашнинг технологик жараёни тўғрисидаги ҳужжат кичик турдаги ташкилотлардан эмас, балки фақатгина йирик давлат улуши бўлган ташкилотлардан талаб этилади.
Мазкур енгиллик тадбиркорлар учун қайта ишлаш режимидан самарали фойдаланиш имконини беради.
Қонун билан товарлар чиқариб юборилгунига қадар тайинланган божхона экспертизасининг натижалари олингунича товарларни чиқариб юборишга рухсат берилмоқда.
Олиб чиқиладиган товарларга нисбатан тўхтатиб туриш чорасини кўриш мумкинлиги бўйича норма киритилмоқда. Бу амалиёт товарлар экспортини амалга оширувчи миллий ишлаб чиқарувчиларга қулайликлар беради. Хусусан, бу ўзи ишлаб чиқарган товарларнинг контрафакт нусхаларини хорижга экспорт қилишнинг олдини олади, чет давлатларда миллий брендларимиз обрўсини оширади, ҳалол рақобат муҳити (ўзганинг брендини ўғирламаслик)ни таъминлайди.
Сенаторлар маъқуллаган қонун миллий қонунчиликни халқаро стандартларга мувофиқлаштирилишини таъминлашга, шу жумладан, иқтисодиётда тенг рақобат учун шарт-шароитлар яратишга ва чет эл инвестицияларини кенг жалб қилишга хизмат қилади.
Н.Абдураимова, Н.Ҳайдаров (сурат), ЎзА