2018-жыл 24-октябрь күни Президентимиздиң басшылығында өткерилген жоқары билимлендириў тараўын буннан былай да раўажландырыў, кадрларды таярлаў сапасын арттырыў, илим ҳәм өндирис интеграциясын кеңе йтиў мәселелерине бағышланған мәжилисте биринши рет халықаралық тәжирийбелер тийкарында жоқары билимлендириў мәкемелериниң миллий рейтинги жаратылып, билимлендириў ҳәм илимий-изертлеў процесслери талланғаны және усы таллаў нәтийжесинде тараўда бир қатар машқала ҳәм кемшиликлер мәлим болғаны айтып өтилген еди.
Буннан кейин, көпшилик жоқары билимлендириў мәкемелери өзлериниң жумысына сын көзқарастан нәзер таслап бар имканиятлардан нәтийжелирек пайдаланыўға өтти. Министрлер Кабинети жанындағы Билимлендириўдиң сапасын қадағалаў мәмлекетлик инспекциясы басшылығындағы жумысшы топар тәрепинен орынларға шығып ЖООлардың жумысы сын көзқарастан үйренилгенде барлық көрсеткишлер бойынша алдынғы жылларға салыстырғанда унамлы өзгерислер бақлана баслады.
Өткен дәўир даўамында Билимлендириў инспекциясы тәрепинен раўажланған мәмлекетлердиң тәжирийбелери терең үйренилди ҳәм халықаралық экспертлер топарын тартып әмелдеги миллий рейтинг системасы қайта талланды. QS (Quacquarelli Symonds) ҳәм THE (Times Higher Education World University Rankings) сыяқлы абырайлы рейтинг агентликлериниң қәнигелери миллий рейтинг системасын унамлы баҳалап келешекте рейтинг дүзиў методикасын буннан былай да жетилистириў бойынша бирге ислесиўге келисип алынды.
Үйренилген тәжирийбе ҳәм халықаралық экспертлердиң усыныслары тийкарында Өзбекстан миллий жоқары билимлендириў мәкемелериниң жумысын баҳалаўшы жетилистирилген рейтинг структурасы жаратылды. Жаңаланған методикаға жоқары билимлендириў мәкемелериниң питкериўшилери ҳаққында жумыс бериўшилердиң баҳасы, студентлердиң қәнигелик пәнлерин билиў дәрежеси, профессор-оқытыўшылар жаратқан илимий мақалалардың «Web of Science» ҳәм «Scopus» сыяқлы халықаралық базалардағы үлеси, халықаралық индекслердиң мағлыўматлары тийкарында илимий басылымларға силтемелердиң муғдары, билимлендириў мәкемесиндеги социаллық-руўхый орталық сыяқлы жаңа индикаторлар киргизилди.
Барлық исленген жумысларды ҳуқықый тәртипке салыў мақсетинде жоқары билимлендириў мәкемелериниң рейтингин анықлаў тәртибин жетилистириў ҳаққында Министрлер Кабинетиниң қарар жойбары ислеп шығылды ҳәм 2019-жыл 7-июньде 467-саны менен тастыйықланды.
Улыўма рейтингте Өзбекстан миллий университети, Ташкент ирригация ҳәм аўыл хожалығын механизациялаў инженерлери институты, Самарқанд мәмлекетлик университети, Ташкент мәлимлеме технологиялар университети, Ташкент темир жол транспорты инженерлери институты жетекши орынларды ийеледи.
Жиззақ мәмлекетлик педагогика институты, Қоқанд мәмлекетлик педагогика институты. Гүлистан мәмлекетлик университети, Әндижан машина қурылысы институты, Нөкис мәмлекетлик педагогика институты ақырғы орынларды ийеледи.
Соның менен бирге, илимий потенциалы бойынша Өзбекстан миллий университети, Ташкент мәмлекетлик өзбек тили ҳәм әдебияты университети, Ташкент ирригация ҳәм аўыл хожалығын механизациялаў инженерлери институты, Ташкент педиатрия медицина институты, Самарқанд мәмлекетлик университети жетекши орынларда.
Әндижан машина қурылысы институты, Өзбекстан мәмлекетлик денетәрбия ҳәм спорт университети, Самарқанд мәмлекетлик шет тиллер институты, Термиз мәмлекетлик университети, Қоқанд мәмлекетлик педагогика институты ақырғы орынларды ийеледи.
Дүньяның абырайлы 1000 лығына киретуғын ЖООларда философия докторы (PhD) ҳәм илим докторы (DSc) илимий дәрежесин алған профессор-оқытыўшылардың саны бойынша Ташкент мәлимлеме технологиялар университети, Самарқанд мәмлекетлик университети, Өзбекстан Миллий университети, Қарақалпақ мәмлекетлик университети, Ташкент мәмлекетлик аграр университети, Ташкент финанс институтлары жетекшилик етпекте. 15 ЖООда бундай профессор-оқытыўшылар жоқ.
Ең көп сырт ел профессор-оқытыўшылар Ташкент медицина академиясы, Өзбекстан Миллий университети, Өзбекстан мәмлекетлик жәҳән тиллери университети, Ташкент педиатрия медицина институты, Ташкент мәмлекетлик шығыстаныў институтында жумыс алып бармақта.
Студентлердиң билими бойынша ең жоқары нәтийжелерди Ташкент ирригация ҳәм аўыл хожалығын механизациялаў инженерлери институты, Наўайы мәмлекетлик кәншилик институты, Ташкент мәмлекетлик аграр университети, Үргенш мәмлекетлик университети ийеледи.
Ең төмен нәтийжелерди Әндижан мәмлекетлик медицина институты, Жиззақ мәмлекетлик педагогика институты, Өзбекстан мәмлекетлик консерваториясы, Нөкис мәмлекетлик педагогика институтлары көрсетти.
Ең көп жумыс бериўшилер баҳасын жыйнаған ЖООларға Өзбекстан Миллий университети, Ташкент ирригация ҳәм аўыл хожалығын механизациялаў институтлары институты, Ташкент мәлимлеме технологиялар университети, Ташкент мәмлекетлик техника университети, Үргенш мәмлекетлик университети, Қарақалпақ мәмлекетлик университети, Ташкент финанс институты киреди.
Жумыс бериўшилер тәрепинен «Питкериўшилердиң билим дәрежеси ҳәм әмелий көнликпеси»не 72 процент, «ЖООның жумыс бериўшилер менен бирге ислесиў дәрежеси»не 65 процент, «Питкериўшилердиң келешекте өсиў имканиятлары»на 75 процент, «ЖООлардың кадрларды таярлаў сапасына» 69 процент унамлы жуўап берилген. Сондай-ақ, 94 процент жумыс бериўшилер келешекте миллий ЖООларымыздың питкериўшилерине жумысқа қабыл етиўди билдирген.
Келешекте рейтинг нәтийжелерин таллаў тийкарында ЖООларды халықаралық рейтингке киргизиў бойынша «Жол картасы» жойбары ислеп шығылады. Онда миллий рейтингте биринши 10 лыққа кирген ЖООлар арасынан келешекте жәҳән рейтингине киргизиў мүмкин болған ЖООлар ҳаққында аналитикалық мағлыўматлар таярланады ҳәм Министрлер Кабинетине усынылады. Рейтинг нәтийжелери тийкарында жергиликли ЖООлардан бесеўин QS, THE сыяқлы халықаралық рейтинг агентликлериниң дизимине киргизиў бойынша «Жол картасы»н тастыйықлаў ҳаққында ОАББ (Жоқары Орта Арнаўлы Билимлендириў басқармасы)ға усыныс бериледи. Бул өз гезегинде миллий ЖООларымыздың дүнья жүзи университетлери рейтингине шығыўына дәслепки қәдем болып хызмет етеди.
ӨзА