Birlesken Milletler Shólkeminiń 2030-jılǵa shekem Turaqlı rawajlanıw kún tártibiniń tiykarǵı baǵdarı bolǵan gender teńlik – inklyuziv hám turaqlı ósiwge erisiwdiń tiykarǵı faktorı esaplanadı. Ol kámbaǵallıqtı qısqartıw, teńsizlikti saplastırıw hám sociallıq abadanshılıqtı arttırıwda sheshiwshi rol atqaradı.

Sonlıqtan BMSh Azıq-awqat hám awıl xojalıǵı shólkemi – FAO aǵza mámleketlerdi gender teńligi maqsetlerine erisiwge qaratılǵan siyasiy principlerdi islep shıǵıw hám ámelge asırıwda, miynet resurslarınıń úlken bólegin hayal-qızlar quraytuǵın awıl xojalıǵı tarawında qollap-quwatlap kelmekte.
Struktura Ózbekstan Respublikası Awıl xojalıǵı ministrligi hám Еkologiya, qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw hám klimat ózgeriwi ministrligi menen birgelikte «Ózbekstanda qurǵaqshılıqqa ushıraǵan ekosistemalardaǵı toǵaylar hám jaylawlardı turaqlı basqarıw» joybarın ámelge asırmaqta.
Usı joybar sheńberinde «Hesh kim artta qalmawı kerek» principi tiykarında awıl xojalıǵın rawajlandırıwda gender processlerdi engiziw boyınsha Strategiya joybarı da islep shıǵıldı. Joybar juwapkerleri tárepinen usı strategiyanı dodalawǵa baǵıshlanǵan ánjuman ótkerildi.
Ilajda sóylesiw, pikir alısıw, hújjetti ámelge asırıw boyınsha ámeliy qádemler belgilep alındı. Bul hújjet hámme ushın teń imkaniyatlardı támiyinlew, awıl xojalıǵı resursların turaqlı basqarıw hám qarar qabıl etiwde hayal-qızlardıń qatnasıwın arttırıwǵa qaratılǵanlıǵın atap ótiw zárúr.
– 2021-jılı Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi Senatı tárepinen qabıl etilgen gender strategiyada hár bir ministrlik hám shólkem óziniń gender strategiyasın islep shıǵıwı usınıs etilgen edi, – dep ilajdıń mánisi haqqında atap ótti Senat aǵzası Malika Qodirxonova. – Awıl xojalıǵı tarawında gender strategiyasınıń islep shıǵılıwı ne ushın áhmiyetli?
Biz bilemiz, búgingi kúnde elimizde awıl xalqınıń 48 procentinen aslamın hayal-qızlar quraydı. Awıllıq jerlerde jasaytuǵın hayal-qızlardıń turmıs tárizi de, isleytuǵın miyneti de awır bolıwına qaramastan, olar xalqımız dasturxanına ekologiyalıq taza ónimlerdi jetkerip beriwde oǵada belsendi. Gender strategiyasında olar ushın jumıs orınlarınıń sapasın jaqsılaw, sonday-aq, finanslıq hám huqıqıy bilimlerin arttırıw máseleleri óz kórinisin tapqan.
Strategiya joybarı jetekshi milliy hám xalıqaralıq ekspertler, sonıń ishinde, FAOnıń Evropa hám Oraylıq Aziya regionallıq wákilxanası qánigeleriniń qatnasıwında tayarlanǵanın atap ótiw kerek.
– Turaqlı rawajlanıwdı gender máselesin esapqa almastan turıp ámelge asırıw múmkin emes, – dedi FAO joybarı bas texnikalıq másláhátshisi Norimon Nishonov. – Bizge belgili, hayal-qızlar awıl xojalıǵında tiykarǵı rol atqaradı, olar sharwashılıq, jıyın-terim hám jerdi qatya islew menen shuǵıllanadı, biraq olardıń huqıq hám imkaniyatları kóbinese sheklengen, sonıń ushın jaylawlarda jer iyeleriniń huqıqların bekkemlewde aqılǵa uǵras qatnas jasaw, bul hayal-qızlar hám erler ushın resurslardan teńdey paydalanıw bolıp esaplanadı.
Májilis dawamında klimat ózgeriwi hám jer degradaciyası bar teńsizlikti kúsheytkeni, sonlıqtan hayal-qızlar ushın ózgerislerge beyimlesiw hám jańa sharayatlarda tabıslı islewge járdem beretuǵın qural hám mexanizmlerdi islep shıǵıw zárúr ekenligi atap ótildi.
Ilaj sheńberinde qánigelestirilgen shólkem hám basqarmalardıń wákilleri ushın da seminar shólkemlestirildi.

Behruz Xudoyberdiev, ÓzA