2018-jıldıń 29-mart kúni Tashkent qalasında Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi Senatınıń on tórtinshi jalpı májilisi óz jumısın basladı. Oǵan Ministrler Kabinetiniń mirát etilgen aǵzaları, ministrlikler hám vedomstvolardıń basshıları, basqa da shólkemlerdiń, ǵalaba xabar qurallarınıń wákilleri qatnastı.

Májilisti Oliy Majlis Senatınıń Baslıǵı N.Ywldoshev alıp bardı.

Senatorlar jumıstı jańa redakciyadaǵı «Mámleketlik sıylıqlar haqqında»ǵı Ózbekstan Respublikasınıń nızamın kórip shıǵıwdan basladı.

Atap ótilgenindey, mámleketlik sıylıqlar xoshametlewdiń joqarı kórinisi bolıp tabıladı. Nızamǵa muwapıq Ózbekstan Respublikasınıń mámleketlik sıylıqları menen Ózbekstan Respublikası puqaraları, shet el puqaraları hám puqaralıǵı bolmaǵan shaxslar sıylıqlanıwı múmkin. Nızamda Ózbekstan Respublikası puqaraları shet mámleketlerdiń sıylıqları menen de sıylıqlanıwı múmkin ekeni belgilep qoyılǵan.

Nızamda mámleketlik sıylıqlardıń túrleri belgilep berilgen, «Ózbekstan Qaharmanı» ataǵı, Ózbekstan Respublikasınıń 34 húrmetli ataǵı, 11 orden, 4 medal hám Ózbekstan Respublikası Húrmet jarlıǵı solardıń qatarına kiredi. Mámleketlik sıylıqlarǵa usınıw huqıqına iye bolǵan subektlerdiń sheńberi keńeytilgen. Jańa nızamǵa muwapıq bunnan bılay sıylıqqa usınıw huqıqına Ózbekstan Respublikası Bas ministri, Sudyalar joqarı keńesi, Oraylıq bank, Mámleketlik qáwipsizlik xızmeti, Esap-sanaq palatası, Oraylıq saylaw komissiyasınıń baslıqları, sonday-aq, mámleketlik hám xojalıq basqarıw uyımlarınıń, basqa da respublikalıq mákemelerdiń, mámleketlik emes, kommerciyalıq emes shólkemlerdiń respublikalıq uyımlarınıń basshıları iye boladı.

Nızamda Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń mámleketlik sıylıqları menen sıylıqlaw baslamasın erkin alǵa qoyıw huqıqı bekkemlenip qoyılǵan. Ózbekstan Respublikası Prezidentin mámleketlik sıylıqlar menen sıylıqlaw Oliy Majlis palatalarınıń baslaması menen ámelge asırıladı.

Nızamda mámleketlik sıylıqlardan paydalanıw haqqındaǵı norma ayrıqsha orın iyeleydi. Atap aytqanda, olardı taǵıp júriw, plankalardaǵı lentalardı hám kishkene kóshirme nusqaraların taǵıp júriw, mámleketlik sıylıqlardı saqlaw hám olardıń súwretinen paydalanıw tártibi belgilengen. Senatorlardıń pikirinshe, bul nızam hújjeti mámleket tárepinen xoshametlew sistemasın jetilistiriwge, wákillikli uyımlardıń bul tarawdaǵı juwapkershiligin arttırıwǵa xızmet etedi. Nızam senatorlar tárepinen maqullandı.

Soń senatorlar «Jámiyetlik qadaǵalaw haqqında»ǵı Ózbekstan Respublikasınıń nızamın kórip shıqtı. Atap ótilgenindey, huqıqıy hújjet Ózbekstan Respublikası puqaralarınıń mámleketlik uyımlar jumısı ústinen jámiyetlik qadaǵalawdı ámelge asırıw arqalı jámiyetlik hám mámleketlik jumıslardı basqarıwǵa bolǵan Ózbekstan Respublikası Konstituciyasında kepillik berilgen huqıqlarınıń ámelge asırılıwına baylanıslı qatnasıqlardı tártipke salıw maqsetinde islep shıǵılǵan.

Nızamda jámiyetlik qadaǵalawdıń subektleri, obekti, onıń tiykarǵı principleri belgilengen. Sonıń ishinde, jámiyetlik qadaǵalaw subektlerine puqaralar, puqaralardıń ózin-ózi basqarıw uyımları, mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemler hám ǵalaba xabar qurallarınıń wákilleri kirgizilgen. Jámiyetlik qadaǵalawdıń obekti sıpatında mámleketlik uyımlar, sonıń ishinde, huqıq qorǵaw hám qadaǵalaw uyımları jáne olardıń lawazımlı shaxslarınıń jumısı belgilengen.

Jámiyetlik qadaǵalawdıń mámleketlik uyımlarǵa múrájatlar hám sorawlar, mámleketlik uyımlardıń ashıq-aydın kollegiyalıq májilislerine qatnasıw, jámiyetlik dodalaw, jámiyetlik tıńlaw, jámiyetlik monitoring, jámiyetlik ekspertiza, jámiyetlik pikirdi úyreniw, puqaralardıń ózin-ózi basqarıw uyımları tárepinen mámleketlik uyımlardıń lawazımlı shaxslarınıń esapların tıńlaw sıyaqlı túrleri ornatılǵan.

Senatorlardıń pikirinshe, bul huqıqıy hújjet puqaralardıń huqıqları, erkinlikleri menen nızamlı mápleri, mámleketlik uyımlar hám olardıń lawazımlı shaxslarınıń nızam hújjetleri talaplarına sózsiz ámel etiwin támiyinlewdiń, jámiyetlik-siyasiy, sociallıq-ekonomikalıq, gumanitar hám basqa da tarawlarda olardıń aldında turǵan wazıypalar jáne wákillikler nátiyjeli ámelge asırılıwınıń áhmiyetli faktorı boladı. Nızam senatorlar tárepinen maqullandı.

Bunnan soń senatorlar «Mámleketlik satıp alıwlar haqqında»ǵı Ózbekstan Respublikasınıń nızamın kórip shıqtı. Nızamnıń maqseti bul tarawǵa baylanıslı ámeldegi nızam hújjetleriniń normaların tártipke salıw hám bunnan bılay da jetilistiriwden ibarat.

Nızamda mámleketlik satıp alıwlardı mámleket tárepinen tártipke salıw normaları sáwlelendirilgen, mámleketlik satıp alıwlar subektleri kórsetilip ótilgen, mámleketlik satıp alıwlar procesine qoyılatuǵın ulıwma talaplar belgilep qoyılǵan.

Elektron dúkan arqalı satıp alıw tártibiniń kirgiziliwi áhmiyetli jańalı bolıp tabıladı. Nızamda elektron dúkannıń islewi hám onnan paydalanıw tártibi keltirilgen, sonday-aq, satıp alıwlardı aukcion, tańlaw hám tender arqalı ámelge asırıw, satıp alıw komissiyasınıń jumısı belgilengen. Nızamda tovarlardı (jumıslardı, xızmetlerdi) birden-bir jetkerip beriwshiden satıp alıw máselelerin tártipke salatuǵın normalar da belgilep berilgen.

Usı nızam normalarına muwapıq satıp alıw tártip-qaǵıydaları ústinen monitoring ótkeriw jáne jámiyetlik hám mámleketlik qadaǵalawdı ámelge asırıw, sonday-aq, mámleketlik satıp alıwlarǵa baylanıslı shaǵımlar, qarama-qarsılıqlar hám kelispewshiliklerdi sheshiw mexanizmi belgilengen. Nızam senatorlar tárepinen maqullandı.

Bunnan keyin senatorlar «Ózbekstan Respublikası Mámleketlik qáwipsizlik xızmeti haqqında»ǵı Ózbekstan Respublikasınıń nızamın kórip shıqtı.

Nızamnıń maqseti Ózbekstan Respublikası Mámleketlik qáwipsizlik xızmetiniń (bunnan keyin tekstte Xızmet dep júrgiziledi) jumısın tártipke salıwdan ibarat.

Nızamǵa muwapıq Xızmet mámleketlik qáwipsizlikti támiyinlew maqsetinde óz jumısın arnawlı qurallarda, túrlerde hám usıllarda ámelge asıratuǵın arnawlı wákillikli mámleketlik uyım bolıp tabıladı.

Nızamda Xızmet uyımları jumısınıń tiykarǵı baǵdarları belgilep qoyılmaqta. Ózbekstan Respublikasınıń Konstituciyalıq strukturasına, suverenitetine hám aymaqlıq pútinligine bolǵan qáwiplerdiń aldın alıw, anıqlaw jáne olardı saplastırıw boyınsha razvedka hám kontrrazvedka jumısın ámelge asırıw, Ózbekstan Respublikasınıń Mámleketlik shegarasın qorǵaw, Ózbekstan Respublikasınıń Qurallı Kúshleri hám qorǵanıw-sanaat kompleksin mámleketlik qáwipsizlikke bolatuǵın qáwip-qáterlerden qorǵaw, elimizdiń qorǵanıw qábiletin bekkemlew boyınsha strategiyalıq baslamalardı ámelge asırıwǵa qatnasıw, terrorizmge, ekstremizmge, shólkemlesken jınayatshılıqqa, qural-jaraq, náshebentlik hám psixotrop zatlardıń nızamsız aylanısına qarsı gúresiw, mámleketlik máplerge hám qáwipsizlikke qáwip tuwdıratuǵın, milliy, etnikalıq hám diniy dushpanlıqtı úgit-násiyatlawǵa qaratılǵan buzǵınshılıq háreketiniń aldın alıw, onı anıqlaw hám onı saplastırıw sıyaqlı baǵdarlar usılardıń qatarına kiredi.

Bunnan tısqarı, ilimiy-texnikalıq, sociallıq hám málimleme tarawlarında mámleketlik qáwipsizlikti támiyinlew, Ózbekstan Respublikası xalqınıń mádeniy-tariyxıy bay miyrasın qorǵaw, mámleketlik uyımlar hám basqa da shólkemlerge mámleketlik máplerge hám qáwipsizlikke qáwip tuwdıratuǵın korrupciya jaǵdaylarına qarsı gúresiw, telekommunikaciyalar hám transport tarawında mámleketlik qáwipsizlik jáne mámleketlik máplerdiń qorǵawın támiyinlew hám ayrıqsha jaǵdaylarǵa sharayat jaratatuǵın faktorlardıń aldın alıw, anıqlaw hám olardı saplastırıw, tekseriliwi Xızmettiń wákilligine kirgizilgen jınayat isleri boyınsha operativ-izlew jumısın ámelge asırıw, tergewge shekem bolǵan tekseriw hám dáslepki tergewdi ótkeriw, mámleketlik uyımlar hám basqa da shólkemlerde mámleketlik sırlardıń saqlanıwı, arnawlı baylanıstıń qáwipsizligin támiyinlew jáne málimlemeniń kriptografiyalıq qorǵalıwın shólkemlestiriw ústinen qadaǵalaw, mámleketlik mápler hám qáwipsizlikke qáwip tuwdıratuǵın huqıqbuzarlıqlardıń júz beriwine múmkinshilik jaratatuǵın sebepler menen sharayatlardı anıqlaw hám saplastırıw, Xızmettiń jawıngerlik hám mobilizaciyalıq tayarlıǵın jetilistiriw jáne saqlap turıw, ayrıqsha jaǵdaylar júzege kelgende hám áskeriy jaǵday engizilgende kúsh hám qurallardı háreketlerge tayarlaw Xızmet jumısınıń tiykarǵı baǵdarları bolıp tabıladı.

Nızamshılıqqa, puqaralardıń huqıqlarına, erkinlikleri menen nızamlı máplerine ámel etiw jáne olardı húrmet etiw, puqaralardıń járdemine súyeniw, huqıqbuzarlıqlardıń aldın alıw hám profilaktikasınıń áhmiyetliligi, bir pútinlik, erkinlik, konspiraciya Xızmettiń jumısınıń tiykarǵı principleri sıpatında atap ótilmekte.

Nızamda Xızmet tárepinen fizikalıq kúsh jumsaw, arnawlı qurallardı jáne oq atar quralın paydalanıw shártleri menen shegaraları, mámleketlik uyımlardıń, basqa da shólkemlerdiń hám puqaralardıń transport qurallarınan paydalanıw tártibi belgilenbekte.

Atap ótiw kerek, Xızmet óziniń jumısın ámelge asırıwda Ózbekstan Respublikası Prezidentine boysınadı hám tikkeley oǵan esap beredi. Sonday-aq, Xızmet Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi Senatınıń Qorǵanıw hám qáwipsizlik máseleleri komitetin óz jumısınıń tiykarǵı baǵdarları menen turaqlı túrde xabardar etip baradı.

Sonıń menen birge, Xızmettiń jumısında nızamlardıń anıq jáne birdey orınlanıwı ústinen qadaǵalaw Ózbekstan Respublikası Bas prokurorı hám oǵan boysınatuǵın prokurorlar tárepinen óz wákillikleri sheńberinde ámelge asırıladı. Nızam senatorlar tárepinen maqullandı.

Bunnan soń senatorlar jańa redakciyadaǵı «Toǵay haqqında»ǵı Ózbekstan Respublikasınıń nızamın kórip shıqtı. Nızamnıń maqseti ámeldegi nızam normaların jetilistiriw, toǵaylardı qorǵaw, kóbeytiw, qayta kóbeytiw, qayta tiklew, olardıń ónimdarlıǵın arttırıw hám olardan aqılǵa uǵras paydalanıw tarawlarındaǵı qatnasıqlardı tártipke salıwdan ibarat.

Atap aytqanda, atama hám táreplerdi birdey qollanıw hám hár túrli versiyada beriliwiniń aldın alıw maqsetinde «toǵay», «toǵaylardı kóbeytiw», «toǵaydı qorǵaw», «toǵaylardı qayta kóbeytiw», «toǵaydan paydalanıwshılar», «toǵaylardı qayta tiklew» sıyaqlı túsinikler kirgizilmekte.

Bul tarawdaǵı mámleketlik siyasattıń tiykarǵı baǵdarları belgilep berilmekte, Ózbekstan Respublikası Toǵay xojalıǵı mámleketlik komiteti, Ózbekstan Respublikası Ekologiya hám qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw boyınsha mámleketlik komitetiniń wákillikleri belgilep berilmekte.

Bul nızamda toǵaylardıń qorǵalıwın támiyinlew hám olardan paydalanıwda puqaralardıń ózin-ózi basqarıw uyımları, mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemler hám puqaralardıń qatnasıwınıń huqıqıy mexanizmi bekkemlep qoyılmaqta. Atap aytqanda, olar baǵdarlama hám ilajlardı ámelge asırıw, xalıqtıń arasında toǵaylardan aqılǵa uǵras paydalanıw boyınsha túsinik jumısların ótkeriw, jámiyetlik qadaǵalawdı ámelge asırıw, mámleketlik uyımlarǵa bul tarawda járdem beriwge qatnasadı.

Bunnan tısqarı, nızam menen toǵaydı qorǵaw baylanıslı bir qatar ilajlar, sonıń ishinde, qaǵıydalar, sheklew jáne qadaǵalawlar, toǵayǵa zıyanlı tásir etiwdiń yamasa onıń joq etip jiberiwdiń aldın alıwǵa qaratılǵan qaǵıydalar engizilmekte.

Nızam menen toǵaydan paydalanıwdıń tiykarǵı qaǵıydaları biraz jetilistirilgen. Sonıń ishinde, terek hám putalardı kespegen halda otın hám shaqalardı jıynap, toǵay-ańshılıq, ańshılıq hám (yamasa) balıqshılıq xojalıqlarınıń talapların ushın paydalanıw, ekologiyalıq turizmdi rawajlandırıw maqsetinde paydalanıw sıyaqlı toǵaydan paydalanıwdıń jańa túrleri kirgizilmekte.

Toǵaylardı qorǵaw maqsetinde Ózbekstan Respublikası Toǵay xojalıǵı mámleketlik komiteti toǵaylardan paydalanıwǵa yamasa paydalanıwdıń ayırım túrlerine sheklewler yamasa qadaǵan etiwler belgilewi múmkin.

Toǵaylardıń dáryalar, kóller, suw saqlaǵıshlar hám basqa da suw obektleri jaǵalıqları boylap ótken qadaǵan etilgen aymaqlarında, eroziyadan saqlaytuǵın toǵaylarda, suw támiynatı dáreklerin sanitariyalıq jaqtan qorǵaw zonalarındaǵı toǵaylarda, ayrıqsha qunǵa iye bolǵan toǵaylarda, ǵoza ósiriletuǵın toǵay zonalarında, mámleketlik qorıqxanalardıń toǵaylarında, sonday-aq, belgilengen rejimge muwapıq tábiyat baǵlarınıń, buyırtpa qorıqxanalarınıń, kurort tábiyǵıy aymaqlardıń, mámleketlik biosfera rezervatlarınıń, mámleketleraralıq qorǵalatuǵın tábiyǵıy aymaqlardıń toǵaylarında qara mallardı baǵıwǵa jol qoyılmaydı.

Senatorlardıń pikirinshe, usı nızamnıń jańa redakciyada qabıl etiliwi mámleketlik toǵay fondın, onıń ósimlikler hám haywanatlar dúnyasın qorǵaw hám onnan aqılǵa uǵras paydalanıwdıń nızamshılıq tiykarın bekkemlew, huqıqtı qollanıw ámeliyatınıń nátiyjeliligin arttırıwǵa xızmet etedi. Nızam senatorlar tárepinen maqullandı.

Bunnan soń senatorlar «Ózbekstan Respublikası turaq jay kommunallıq xızmet tarawı xızmetkerleri kúnin belgilew haqqında»ǵı, Ózbekstan Respublikasınıń nızamın kórip shıqtı. Kommunallıq taraw turaqlı hám sapalı jumıs islewi zárúr ekenligi, onıń jetilistiriliwi, sonday-aq, kommunallıq xızmetlerdegi xızmetkerlerdiń miynetin múnásip bahalaw zárúrligi atap ótildi. Házirgi waqıtta respublikada bul tarawda 157 mıńnan aslam adam miynet etpekte.

Kommunallıq xızmet kórsetiw tarawı jumısınıń nátiyjeliligin bunnan bılay da arttırıw hújdan menen islenetuǵın miynetti xoshametlew maqsetinde nızam menen 18-aprel kúni Ózbekstan Respublikası turaq jay kommunallıq xızmet tarawı xızmetkerleri kúni etip belgilenbekte. Senatorlardıń pikirinshe, bul kommunallıq xızmetlerdiń sapasın hám nátiyjeliligin bunnan bılay da arttırıwǵa kómeklesedi. Nızam senatorlar tárepinen maqullandı.

Bunnan soń senatorlar «Sud-tergew jumısında puqaralardıń huqıqları menen erkinlikleri kepilliklerin kúsheytiw boyınsha ilajlar qabıl etilgeni múnásibeti menen Ózbekstan Respublikasınıń ayırım nızam hújjetlerine ózgerisler menen qosımshalar kirgiziw haqqında»ǵı Ózbekstan Respublikasınıń nızamın kórip shıqtı.

Atap ótilgenindey, bul nızam Ózbekstan Respublikası Prezidenti tárepinen nızamshılıq baslaması tártibinde Oliy Majliske kórip shıǵıw ushın kirgizildi. Nızam aldınǵı shet el tájiriybesin esapqa alǵan halda sud-tergew jumısında puqaralardıń huqıqların qorǵawdıń nızamshılıq tiykarların bunnan bılay da jetilistiriwge qaratılǵan jáne Jınayat, Jınayat-processual kodekslerine hám «Prokuratura haqqında»ǵı nızamǵa ózgerisler menen qosımshalar kirgiziwdi názerde tutadı.

Nızam normalarında dálillerdi qálbekilestirgenlik ushın jınayıy juwapkershilik ornatılmaqta, jalǵan gúwalıq yamasa jalǵan xabar bergeni ushın juwapkershilik kúsheytilmekte. Nızamǵa qayshı usıllar arqalı yamasa jınayat procesi qatnasıwshıların nızam menen kepillik berilgen huqıqlardan ayırıw yamasa bul huqıqlardı sheklew jolı menen alınǵan faktli maǵlıwmatlardı dáliller sıpatında paydalanıwdı qadaǵan etetuǵın tiyisli norma kirgizilmekte. Sonday-aq, sudlarda jınayıy islerdiń ashıq-aydın kóriliwi principin shekleytuǵın qosımsha talaplardı engiziw qadaǵan etilmekte, qıynaw hám basqa da miyrimsiz, adamgershilikke jat yamasa qádir-qımbatın kemsitetuǵın qatnas túrlerin qollanǵanı ushın juwapkershilik kúsheytilmekte.

Bunnan tısqarı, nızamda sırttan qamaqqa alıw tárizindegi ıqiyat sharası qollanılǵan shaxslardıń usı ıqtiyat sharası ústinen sud tártibinde shaǵım etiwge baylanıslı huqıqları, sonday-aq, qorǵawshınıń dálillerdi toplaw hám beriwge baylanıslı huqıqları keńeytilmekte, hádiyse júz bergen jerde kózden ótkeriw procesi, tergew eksperimenti, álbette, videoǵa alınıwı, sonday-aq, sud tekseriwi procesinde stenografiyalıq jazıw alıp barılıwı haqqındaǵı talap engizilmekte. Dálillerdi jıynawda hám bekkemlewde ruqsat berilmegen usıllar qollanılǵanı haqqındaǵı múrájatlar sud-medicina ekspertizası yamasa basqa da ekspertizası ótkerilgen halda prokuror yamasa sud tárepinen álbette tekseriliwi zárúrligin názerde tutatuǵın tártip ornatılmaqta.

Sonday-aq, nızamda erkinen ayırıw tárizindegi jazanı ótep, atırǵan qamaqta saqlanıp atırǵan, uslap turılǵan yamasa hákimshilik qamaqqa tartılǵan shaxslardan jınayatlar haqqında alınǵan arzalardı, xabarlardı hám basqa da maǵlıwmatlardı dárhal dizimge alıwda hám sheshiwde jınayat-processual nızam hújjetleri talaplarına ámel etilip atırǵanı prokuror tárepinen májbúriy túrde tekseriliwi haqqındaǵı normalar engizilmekte.

Senatorlardıń atap ótkenindey, bul huqıqıy hújjettiń qabıl etiliwi sud-tergew jumısında puqaralardıń huqıqlarınıń, erkinlikleri menen nızamlı mápleriniń qorǵalawın isenimli támiyinlewge, olardıń qádir-qımbatı hám abıroyı kemsitiliwine jol qoymawǵa, sonday-aq, sud hám tergew uyımlarınıń juwapkershiligin kúsheytiwge, xalıqtıń huqıqqorǵaw uyımlarına hám sudqa bolǵan isenimin arttırıwǵa xızmet etedi. Nızam senatorlar tárepinen maqullandı.

Bunnan soń senatorlar «Ózbekstan Respublikasınıń ayırım nızam hújjetlerine ózgerisler menen qosımshalar kirgiziw haqqında»ǵı Ózbekstan Respublikasınıń nızamın kórip shıqtı. Bul nızamda jámiyetlik-siyasiy, sociallıq-ekonomikalıq hám sud-huqıq tarawların tártipke salatuǵın nızam hújjetlerin bunnan bılay da jetilistiriw, 2017-2021-jıllarda Ózbekstan Respublikasın rawajlandırıwdıń bes tiykarǵı baǵdarı boyınsha Háreketler strategiyasın jedel isbilermenlikti, innovaciyalıq ideyalardı hám texnologiyalardı qollap-quwatlaw jılında ámelge asırıwǵa baylanıslı mámleketlik baǵdarlamada belgilengen wazıypalardı orınlaw názerde tutılmaqta.

Atap aytqanda, ámeldegi nızam hújjetlerine kirgizilip atırǵan ózgerisler menen qosımshalar jurnalistlik jumıstıń erkinligin támiyinleytuǵın huqıqıy, ekonomikalıq hám shólkemlestiriwshilik sharayatlardı jaratıwǵa, jurnalistlerdiń huqıqıy statusın anıqlawǵa qaratılǵan.

Nızam menen materiallıq mádeniy miyras obektlerin qorǵaw hám olardan paydalanıw máseleleri kúsheytilmekte, suw obektlerinen paydalanıw shártleri ayqınlastırılmaqta, málimleme-kitapxana jumısı tarawın tártipke salatuǵın ámeldegi nızam hújjetleri jetilistirilmekte, sonday-aq, jumısqa qabıl etilip atırǵan shaxs jaqın tuwısqanlarınıń sudlanǵanı sebepli onı jumısqa qabıl etiwden bas tartıw qadaǵan etiliwi názerde tutılmaqta.

Sonday-aq, nızam menen «Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi Nızamshılıq palatasınıń Reglamenti haqqında»ǵı hám «Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi Senatınıń Reglamenti haqqında»ǵı Ózbekstan Respublikasınıń nızamlarına Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi Nızamshılıq palatasınıń deputatları hám Senat aǵzaları arasınan sırt ellerdiń parlamentleri jáne xalıqaralıq parlamentlik shólkemler menen birge islesiw boyınsha parlamentleraralıq toparlar, komissiyalar, komitetler, jumısshı toparlar hám basqa da strukturalardıń dúzilisin názerde tutatuǵın ózgeris jáne qosımshalar kirgizilmekte.

Nızam tiykarında Ózbekstan Respublikasınıń Jınayat-processual kodeksine jınayat islerin ashıq-aydıń kóriw sudtıń baslaması menen yamasa jınayat procesi qatnasıwshılarınıń ótinishine muwapıq audio hám videojazıwǵa alıwdan paydalanǵan halda jáne videokonferencbaylanıs rejiminde ótkeriliwi múmkin ekenligin sonday-aq, sudtıń nızamlı túrde kúshke kirgen qararları jınayat procesi qatnasıwshılarınıń razılıǵı menen yamasa shaxsın kórsetpegen halda sudtıń rásmiy veb-saytında járiyalanıwı múmkin ekenligin (buǵan jabıq sud májilislerinde kórilgen isler boyınsha sud qararları kirmeydi) názerde tutatuǵın ózgerisler hám qosımshalar kirgizilmekte.

Nızam tiykarında fermer xojalıqların shólkemlestiriw mexanizmi jetilistirilmekte. Máselen, «Fermer xojalıǵı haqqında»ǵı Ózbekstan Respublikasınıń nızamına fermer xojalıqların shólkemlestiriw mexanizmin jetilistiriwdi, jer uchastkaların usınıw tarawındaǵı qatnasıqlardı tártipke salıwdı, kóp tarmaqlı fermer xojalıqlarınıń huqıqıy statusın belgilew hám olardı xoshametlew sistemasın, fermer xojalıqları huqıqların jáne de keńeytiwdi hám olardıń materiallıq mápdarlıǵın arttırıwdı, huqıqtı qollaw ámeliyatında júzege keletuǵın mashqalalardı hám nızam hújjetlerindegi kemshiliklerdi saplastırıwdı názerde tutatuǵın ózgerisler hám qosımshalar kirgizilmekte.

Ózbekstan Respublikasınıń Salıq kodeksine kirgizilgen ózgerisler hám qosımshalarda energiya resurslarınıń ámeldegi tarmaqlarınan tolıq úzip qoyılǵan turaq jaylarda alternativlik energiya dáreklerinen paydalanıwshı fizikalıq shaxslarǵa alternativlik energiya dárekleri ornatılǵan aydan baslap úsh jıl múddette múlk salıǵı hám jer salıǵınan azat etiw túrinde jeńillikler beriw, birden-bir sociallıq tólem paxta jıyın-terimi boyınsha awıl xojalıǵı jumıslarına biriktirilgen fizikalıq shaxslar tárepinen usı jumıslardı orınlaǵanı ushın alınatuǵın dáramatlarǵa esaplap shıǵarmaw, salıqqa tartılatuǵın bazanı turistlik xızmet subektleri ushın — turistlik xızmetlerdi onlayn-bronlastırıw hám satıw boyınsha baǵdarlamalıq ónimlerdi hám málimleme sistemaların engiziwge baǵdarlanǵan qarjılar summasına azaytıw, sonday-aq, kóp tarmaqlı fermer xojalıqların kóp tarmaqlı fermer xojalıqları reestrine kirgizilgen kúnnen baslap awıl xojalıǵı ónimlerin jetistiriwge baylanıslı bolmaǵan basqa dáramat túrleri boyınsha birden-bir salıq tólemin tólewden bes jıl múddetke azat etiw názerde tutılǵan. Nızam senatorlar tárepinen maqullandı.

Bunnan soń senatorlar xalıqaralıq huqıqıy hújjetlerdi ratifikaciyalaw haqqındaǵı birneshe nızamlardı, sonıń ishinde, «Ózbekstan Respublikası, Qazaqstan Respublikası hám Túrkmenstan arasındaǵı úsh mámlekettiń Mámleketlik shegaraları tutasqan aymaǵı haqqındaǵı shártnamanı (Samarqand, 2017-jıl 10-noyabr) ratifikaciyalaw haqqında»ǵı Ózbekstan Respublikasınıń nızamın, «Ózbekstan Respublikası menen Awǵanstan Islam Respublikası arasında puqaralıq, shańaraqlıq hám jınayıy isler boyınsha óz-ara huqıqıy járdem haqqındaǵı shártnamanı (Tashkent, 2017-jıl 5-dekabr) ratifikaciyalaw haqqında»ǵı Ózbekstan Respublikasınıń nızamın, «Dúnya júzilik pochta awqamı Ustavına toǵızınshı qosımsha protokolın (Stambul, 2016-jıl 6-oktyabr) ratifikaciyalaw haqqında»ǵı Ózbekstan Respublikasınıń nızamın, «Islam shólkeminiń bilimlendiriw, ilim hám mádeniyat máseleleri boyınsha ustavın (Baku, 2015-jıl 26-noyabr) ratifikaciyalaw haqqında»ǵı Ózbekstan Respublikasınıń nızamın, «Shanxay birge islesiw shólkeminiń Ekstremizmge qarsı gúresiw boyınsha konvenciyasın (Astana, 2017-jıl 9-iyun) ratifikaciyalaw haqqında»ǵı Ózbekstan Respublikasınıń nızamın kórip shıqtı.

Barlıq kórip shıǵılǵan nızamlar dodalawlardan soń senatorlar tárepinen maqullandı.

Bunnan soń senatorlar Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi Insan huqıqları boyınsha wákiliniń (Ombudsman) 2017-jıldaǵı jumısları haqqındaǵı esaptı tıńladı.

Ombudsmannıń 2017-jıldaǵı jumısları mámleketlik hám jámiyetlik jumıslardıń barlıq tarawlarında túpkilikli reformalardı ámelge asırıw, puqaralardıń abadan turmısı ushın sharayatlar jaratıw boyınsha Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoev tárepinen alǵa qoyılǵan wazıypalardı orınlawǵa baǵdarlanǵanlıǵı atap ótildi.

2017-2021-jıllarda Ózbekstan Respublikasın rawajlandırıwdıń bes tiykarǵı baǵdarı boyınsha Háreketler strategiyasın ámelge asırıwǵa baylanıslı Mámleketlik baǵdarlamaǵa tiykarlanıp Ombudsman hám onıń aymaqlıq wákilleriniń jumısların jetilistiriw boyınsha qádem taslandı. Ombudsmannıń insan huqıqları hám erkinlikleri tarawındaǵı nızam hújjetleri hám mámleketlik baǵdarlamalardıń orınlanıwı boyınsha parlamentlik qadaǵalawdı ámelge asırıw boyınsha huqıqları jáne wákillikleri keńeytildi.

2017-jılı Ózbekstan Respublikası hám sırt el puqaralarınıń, puqaralıǵı bolmaǵan shaxslardıń, jámiyetlik shólkemlerdiń hám yuridikalıq shaxslardıń 9074 múrájatı Ombudsman tárepinen kórip shıǵılıp sheshildi. Usı jumıslardıń nátiyjesinde 34 adam jumısqa ornalastırıldı hám lawazımına qayta tiklendi, 53 shańaraqqa materiallıq, 39 puqaraǵa medicinalıq járdem berildi, 2319 million sum mámleket paydasına, 263 million sum múrájat etkenlerdiń paydasına óndirildi, kommerciyalıq jumıslardı rawajlandırıw ushın 133 million sumlıq kreditler alıwǵa járdem berildi.

Ombudsman tárepinen qamaqta saqlanıp atırǵan shaxslardıń huqıqları menen erkinliklerin támiyinlew boyınsha parlamentlik qadaǵalawdı kúsheytiw boyınsha anıq maqsetke baǵdarlanǵan jumıslar alıp barılmaqta. Nızamsız háreketler ústinen berilgen shaǵımlardı kórip shıǵıwdıń juwmaqları haqqında parlament palataların óz waqtında eskertip barıw mexanizm engizildi, qıynaw hám basqa da reyimsiz, adamzatqa tán bolmaǵan yamasa qádir-qımbatın kemsitetuǵın qatnas jáne jazalaw túrlerine jol qoymaw boyınsha qadaǵalaw-talqılaw ilajların shólkemlestiriw hám alıp barıwdıń birliktegi kestesi tastıyıqlandı.

Senatorlar esaptı dodalaw dawamında Ombudsman jumısınıń nátiyjeligin arttırıwǵa baǵdarlanǵan usınıslardı bildirdi.

Dodalaw juwmaqları boyınsha Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi Senatınıń tiyisli qararı qabıl etildi.

Usınıń menen Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi Senatınıń on tórtinshi jalpı májlisiniń birinshi jumıs kúni juwmaqlandı.

Ózbekstan Respublikası

Oliy Majlisi Senatınıń

Málimleme xızmeti