Ózbekstan Respublikası Prezidenti Administraciyası janındaǵı Málimleme hám ǵalaba kommunikaciyalar agentliginde Shańaraq hám hayal-qızlar komiteti málimleme xızmeti baslıǵı Saodat Boymirzaevanıń qatnasıwında brifing shólkemlestirildi.
Qánigeniń maǵlıwmatlarına bola, keyingi jılları barlıq tarawda hayal-qızlar hám adamlardıń teńligin támiyinlewdiń huqıqıy tiykarın jáne de bekkemlew boyınsha salmaqlı jumıslar alıp barılmaqta. Mámlekette qararlar qabıl etiw procesinde hayal-qızlardıń qatnası sezilerli dárejede artpaqta. Jámiyetlik-siyasiy, ekonomikalıq hám ruwxıy turmısta hayal-qızlardıń qatnasıwı barǵan sayın keńeyip, olardıń mámleketlik basqarıwdaǵı úlesi 35 procentke, isbilermenlik tarawında 37 procentke, siyasiy partiyalar quramında bolsa 49 procentke jetti.
Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi Nızamshılıq palatası deputatlarınıń 38 procenti (57), Senat aǵzalarınıń 27 procenti (16), jergilikli keńesler deputatlarınıń 25 procenti hayal-qızlardan ibarat. Ministr hám ministrge teńlestirilgen lawazımlarda hayal-qızlardıń úlesi 2018-jılı derlik 3 procentti quraǵan bolsa, ótken dáwirde eki esege artıp, 5,7 procentke jetkerilgen.
Atap aytqanda, hayal-qızlardıń úlesi medicina sistemasında 77 procentten kóbiregin, bilimlendiriw tarawında derlik 74 procent, sawdada 49 procent, ekonomika tarmaqları, sanaat hám óndiriste derlik 46 procent, mádeniyat hám sportta 45 procent, awıl xojalıǵında 42 procentten aslamın, qarjı hám qamsızlandırıw jumısında 37 procentten aslamdı, málimleme hám baylanıs xızmetinde 35 procent, professional, ilimiy hám texnikalıq jumıslarda derlik 34 procentti, mámleketlik basqarıw hám qorǵanıw sistemasında 27 procentten kóbirekti quramaqta. Bıyılǵı oqıw jılında respublika joqarı bilimlendiriw orınlarında bilim alıp atırǵan hayal-qızlardıń úlesi 52,2 procentti quraǵan.
Mámleketimizdiń gender teńlik tarawındaǵı erisken tabısları xalıqaralıq dárejede múnásip tán alınbaqta. Ózbekstan 2024-jılı gender teńlik hám basqarıw indeksi boyınsha 72,8 ball topladı. Nátiyjede 103-orınnan 51 tekshege kóterilip, 52-orındı iyelewge erisken. Bul indeks 158 mámleketti qamtıp alıp, gender teńlikke erisiw jolındaǵı tabıslar hám kemshiliklerdi anıqlaw imkaniyatın beredi.
Ózbekstannıń bul tabıslarına tiykar bolǵan áhmiyetli reformalar hayal-qızlardı IT hám STEM tarawlarına jedel qamtıp alıw, qızlar ushın sanlı kónlikpeler boyınsha bilimlendiriw baǵdarlamalarınıń iske qosılıwı, hayal-qızlardıń huqıqların qorǵaw hám gender teńlikti támiyinlew boyınsha ámelge asırılǵan ilajlar sebepli.
Sonday-aq, sociallıq qorǵawǵa mútáj hayal-qızlardıń “Hayal-qızlar dápterin”ne kirgiziw haqqındaǵı múrájaatin tikkeley qabıl etiw tártibi ózgertilip, endigide “máhálle jetiligi”niń kollegial qararı arqalı kórip shıǵıw tártibi engizildi. Jańa tártip boyınsha shańaraq hám hayal-qızlar bólimleri baslıqları hám “máhálle jetiligi aǵzaları”nıń maǵlıwmatlardı kirgiziw hám shıǵarıw, olardıń shınlıǵı boyınsha juwapkershiligi belgilenbekte.
Usı jılı “Hayal-qızlar dápteri”niń 5-basqıshı sheńberinde ámelge asırılǵan jumıslar aqırına jetkerildi. “Hayal-qızlar dápteri”niń 5-basqıshında respublika boyınsha 1 million 265 hayal-qız dápterge kirgizilip, 995 mıń 239 ına ámeliy járdem kórsetilgen.
Muhayyo TOShQORAEVA,
ÓzA xabarshısı