Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoev 14-yanvar kúni Birlesken Arab Ámirlikleri paytaxtında ótip atırǵan «Abu-Dabi turaqlı rawajlanıw hápteligi» sammitinde shıǵıp sóyledi.

Sammitte Birlesken Arab Ámirlikleri Prezidenti Shayx Muhammed Ol Nahayan, Ázerbayjan Respublikası Prezidenti Ilham Áliev, Qazaqstan Respublikası Prezidenti Qasım-Jomart Toqaev, Italiya Respublikası Bas ministri Jorja Melonı, Malayziya Bas ministri Anvar Ibrohim, Finlyandiya Respublikası Bas ministri Petteri Orpo hám basqa bir qatar ellerdiń mámleket hám húkimetleri, xalıqaralıq shólkemler hám qarjı institutlarınıń basshıları qatnaspaqta.
Forumnıń kún tártibine muwapıq, turaqlı rawajlanıwdı támiyinlew, innovaciyalar, «jasıl» ekonomika hám regionallıq óz-ara baylanıslılıqtı ámelge asırıw máseleleri dodalandı.
Mámleketimiz basshısı óziniń shıǵıp sóylegen sózinde házirgi kúnde energetika dáreklerin diversifikaciyalaw, olardaǵı uglevodorodtıń úlesin keskin azaytıw – klimat ózgeriwi aqıbetlerin jumsartıw, turaqlı rawajlanıw hám global qáwipsizlikti támiyinlewdiń tiykarǵı shárti ekenin atap ótti.
Jańa Ózbekstannıń strategiyalıq maqseti – ekologiyalıq turaqlılıqtı támiyinlew, ekonomikalıq ósiwdiń resurslar únemliligine tiykarlanǵan «jasıl» rawajlanıw modeline ótiw bolıp esaplanadı.
– Sonıń ushın 2025-jıldı Ózbekstanda «Qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw hám «jasıl» ekonomika jılı» dep járiyaladıq,-dedi Shavkat Mirziyoev.
Ózbekstan Prezidenti elimizde Az uglerodlı rawajlanıw boyınsha uzaq múddetli strategiya hám «jasıl» qarjılandırıw milliy baǵdarlamasınıń islep shıǵılǵanı, investiciyalıq joybarlarda «jasıl» komponentler kelesi bes jılda 50 procentke shekem kóbeytiletuǵının atap ótti.
Íssıxana gazlerin monitoring etiw hám emissiya ushın kvotalar sawdası boyınsha milliy sistemalardı engiziw jumısları dawam etpekte. 2030-jılǵa kelip ıssıxana gazleriniń shıǵarılıwın 35 procentke qısqartıw hám bul minnetlemeni basqıshpa-basqısh arttırıp barıw rejelestirilgen.
«Jasıl mákan» baǵdarlaması sheńberinde qalalar aymaqlarınıń keminde 30 procenti kóklemzar maydanlarǵa aylandırıladı. Awıl xojalıǵında suwdı únemlewshi texnologiyalardı 100 procent qollanıw sistemalı ilajları kórilmekte.
Shavkat Mirziyoev tez pát penen ósip atırǵan ekonomikamızdıń energetikaǵa bolǵan talabın tolıq qanaatlandırıw ushın «jasıl» quwatlıqlar jedel rawajlanıp atırǵanına itibar qarattı.
– Ótken 5 jılda energetika tarawına derlik 20 milliard dollar sırt el investiciyaları tartıldı hám 9,6 gigavatt zamanagóy energiya quwatlıqları iske qosıldı. Sonıń ishinde, 3,5 gigavattlı 14 quyash, samal elektr stanciyaları hám 300 megavattlı 2 saqlaw sistemaları iske qosıldı,-dedi mámleketimiz basshısı.
Házirgi waqıtta sırt elli birge islesiwshiler menen bahası 26 milliard dollardan aslam hám ulıwma quwatlıǵı 24 gigavatt bolǵan 50 den artıq iri joybarlar ámelge asırılmaqta. 2030-jılǵa shekem mámleketimizde qayta tikleniwshi energiya úlesin 54 procentke jetkeriw rejelestirilgen.
– Házirgi kúnde «jasıl» rawajlanıw Ózbekstanda ulıwma milliy háreket dárejesine kóterildi,-dedi Shavkat Mirziyoev.
Mámleketimiz basshısı bul baǵdarda regionallıq birge islesiwdi jáne de kúsheytip, Oraylıq Aziyanı «jasıl» ekonomikalıq rawajlanıw hám «taza energiya» oraylarınan birine aylandırıw áhmiyetli ekenligin atap ótti.
Áyyemgi Ullı jipek jolın óz-ara energetikalıq baylanıslılıq arqalı tiklew jolında da dáslepki qádemler taslandı. Jaqında COP-29 sammiti sheńberinde Qazaqstan hám Ázerbayjan menen qol qoyılǵan kóp tárepleme kelisim Evropaǵa «jasıl» energiyanı eksport etiw imkaniyatın beredi.
– «Jasıl» energiya tarawında Birlesken Arab Ámirlikleri biziń isenimli hám strategiyalıq birge islesiwshimiz ekenin ayrıqsha atap ótpekshimen,-dedi Ózbekstan jetekshisi.
Sońǵı jılları Ámirlikler menen investiciyalar portfeli 26 milliard dollardan astı. Olardıń arasında qayta tikleniwshi energetika joybarları tiykarǵı lokomotiv bolmaqta.

«Masdar» kompaniyası menen ulıwma quwatlılıǵı 1,5 gigavatt bolǵan 5 elektr energiya obyekti iske qosıldı. jáne 1,6 gigavattqa teń 3 generaciya joybarı hám derlik 520 megavatt saat energiya saqlaw sistemaları qurıladı.
Bunday joybarlar Ámirliklerdiń basqa jetekshi kompaniyaları hám Saudiya Arabstanı, Qatar, Túrkiya, Qıtaylı sherikler menen de ámelge asırılmaqta.
Prezident Shavkat Mirziyoev mámleketimiz Oraylıq Aziyanıń quyash, suw, samal energiyası hám «jasıl» vodorodtı islep shıǵarıw boyınsha úlken imkaniyatın birgelikte rawajlandırıwdan mápdar ekenin atap ótti.
Dáslepki esap-sanaqlarǵa bola, tek Ózbekstannıń ózinde 500 gigavatt quyash, 100 gigavatt samal hám 10 gigavatt gidroenergetika islep shıǵarıw imkaniyatı bar.
Regionımız úlken uran hám oǵada áhmiyetli strategiyalıq shiyki zat rezervlerine bay.
– Bul baǵdarda hár bir sırt elli sherigimizge barlıq qolaylı sharayatlardı jaratıp beriwge tayarmız,-dedi Ózbekstan jetekshisi.
Prezidentimiz ánjumanda qatnasıp atırǵan abıraylı ilimiy oraylar, ekspert hám ilimpazlardı Tashkentte ashılǵan «Jasıl» universitet penen izertlewler hám innovaciyalıq baǵdarlamalardı ámelge asırıwda jedel birge islesiwge shaqırdı.
Bul universitet negizinde Jer degradaciyası hám shólleniwge qarsı gúres boyınsha xalıqaralıq ilimiy izertlew tarmaǵın jaratıw usınıs etildi.
Dubay hám Bakude bolıp ótken “ COP-28” hám “ COP-29” sammitleri hám basqa xalıqaralıq forumlarda Ózbekstan global klimat ózgeriwleriniń unamsız aqıbetlerin saplastırıw ushın bir qatar baslamalardı alǵa qoyǵan edi.
Klimat sebepli shıǵın hám zıyanlardı bahalaw boyınsha xalıqaralıq oraydı shólkemlestiriw, dárya ekosistemaları qáwipsizligin támiyinlew, Suwdı únemlewshi texnologiyalardıń regionallıq xabın shólkemlestiriw, Ósimliklerdiń genetikalıq resursları bankin jaratıw solardıń qatarına kiredi.
– Bul baǵdarda barlıq birge islesiwshilerimiz benen ámeliy jumıslardı baslawǵa tayarmız,-dedi Ózbekstan Prezidenti.
Mámleketimiz basshısı bıyıl Ózbekstanda ótiwi rejelestirilgen Oraylıq Aziyanıń global klimat mashqalalarına baǵıshlanǵan konferenciyada ulıwma regionallıq Jasıl rawajlanıw koncepciyası usınıs etiletuǵının ayttı.
Sonday-aq, sammitte qatnasıp atırǵan mámleketlerdiń wákilleri 15-may – Xalıqaralıq klimat kúninde Aralboyı regionında bolatuǵın Sanlı «jasıl» baslamalar global jaslar festivalına mirát etildi.
Sóziniń sońında mámleketimiz jetekshisi Jańa Ózbekstan turaqlı rawajlanıw hám «jasıl» rawajlanıw jolındaǵı keń túrdegi birge islesiwge pútkil dúnyaǵa ashıq ekenligin atap ótti.

ÓzA