Insonvaqonun.uz saytında sudlanǵanlıq jaǵdayı, sudlanǵanlıq múddeti hám sudlanǵanlıqtıń alıp taslanıwı haqqında soraw-juwap formasındaǵı qısqasha maǵlıwmat járiyalandı.

Sudlanǵanlıq degen ne?

Sudlanǵanlıq – shaxstıń islegen jınayatı ushın húkim etilgenliginen kelip shıǵatuǵın huqıqıy jaǵday esaplanadı.

Shaxs qashan sudlanǵan dep tabıladı?

Tek ǵana jaza belgilengen ayıplaw húkimi nızamlı kúshke kirgen kúnnen baslap shaxs sudlanǵan bolıp esaplanadı. Sud tárepinen jazadan azat etilgen shaxs sudlanbaǵan bolıp tabıladı.

Sudlanǵanlıq jaǵdayı qashan juwmaqlanadı?

Shaxstıń sudlanǵanlıq jaǵdayı tómendegi waqıtlarda juwmaqlanadı:

– shártli húkim etilgenlerge – sınaw múddeti juwmaqlanǵan kúnnen baslap;

– májbúriy jámiyetlik jumıslar, xızmet boyınsha sheklew yamasa intizamlıq bólimge jiberiw tárizindegi jazalardı atqarıp shıqqannan soń;

– járiyma jazası orınlanǵan kúnnen keyin, sonday-aq, belgili bir huqıqtan ayırıw yamasa tártip dúzetiw jumısları jazaları atqarılǵannan soń bir jıl ótkennen keyin;

– azatlıqtı sheklew jazası atqarılǵannan keyin – eki jıl ótip;

– bes jıldan kóp bolmaǵan múddetke erkinen ayırıw jazası atqarılǵannan keyin – tórt jıl ótip;

– bes jıldan kóp bolǵan, biraq on jıldan kóp bolmaǵan múddetke erkinen ayırıw jazası atqarılǵannan keyin – jeti jıl ótip;

– on jıldan kóp bolǵan, biraq on bes jıldan kóp bolmaǵan múddetke erkinen ayırıw jazası atqarılǵannan keyin – on jıl ótip.

Sudlanǵanlıq múddetiniń juwmaqlanıw múddeti ótpey atırıp alıp taslaw múmkin be?

Múmkin. Bunıń ushın tómendegi háreketler ámelge asırılıwı kerek:

– shaxs erkinen ayırıw jazasın atqarıp bolǵannan keyin oǵan hákimshilik jaza yamasa intizamlıq tásir sharaları qollanılmaǵan bolıwı kerek;

– joqarıda sanap ótilgen múddetlerdiń keminde yarımı ótken bolıwı kerek;

– jámiyetlik birlespeler, puqaralardıń ózin-ózi basqarıw organı, jámáát yamasa jazanı atqarıp shıqqan shaxstıń ózi sudqa sudlanǵanlıqtı alıp taslaw haqqındaǵı usınıs penen múrájat etiwi kerek.

Sonday-aq, Jınayat kodeksiniń 178-, 184-, 185-, 185-2-, 189-, 192-statyalarında názerde tutılǵan jınayatlardı islegeni ushın húkim etilgen shaxslardıń sudlanǵanlıǵı olar mámleketke oǵada kóp zıyan jetkermegende, joqarıda sanap ótilgen múddetlerdiń keminde tórtten bir bólegin atqarǵannan keyin sud tárepinen alıp taslanıwı múmkin.

Sudlanǵanlıq keshirim beriw yamasa amnistiya akti tiykarında da alıp taslanıwı múmkin.

Sudlanǵanlıqtı alıp taslaw haqqındaǵı múrájat qay jerdegi sudqa beriledi?

Qaǵıyda tárizinde, bunday múrájatnama sudlanǵan shaxs jasap atırǵan rayon (qala)da jaylasqan jınayat isleri boyınsha sudqa beriledi hám usı sudtıń sudyası sudlanǵanlıqtı alıp taslaw máselesin sheshedi.

Qaraqalpaqstan xabar agentligi