Insan mudamı muzıka menen únles jasaydı

Insan tuwılǵannan-aq, tikkeley muzıka menen únles jasaydı. Barlıqtıń bar sulıwlıǵı, kewildiń názik tarlarınan taralatuǵın qayǵılı yamasa shadlı sesler ana háyyiwinde jámlenip, onıń ruwxına qosıq bolıp sińedi. Múmkin sonıń ushın da úlkeygen sayın adam qosıqlar menen úlkeyetuǵınday.
Qánigelerdiń málim etiwinshe, muzıkaǵa bolǵan talap adamda tábiyǵıy túrde qáliplesedi. Sebebi, júrektiń soǵıw ólshemi de muzıkanıń bir kórinisi, negizinde. Sol sebepli adam muzıka tıńlaǵanda qan aylanıw sisteması jaqsılanadı.
Eger muzıka tempi júrek urıwınan sezilerli dárejede joqarı bolsa, bul tıńlawshıǵa unamsız tásir kórsetiwi múmkin. Onıń ilim sıpatında qáliplesiwi uzaq tariyxqa barıp taqaladı. Biziń enciklopedist ilimpazlarımız da onıń rawajlanıwına úlken úles qosqan. Atap aytqanda, Ibn Sino, Farabiy usılar qatarınan. Hátte shax hám shayır Zahiriddin Muhammed Babur da muzıkaǵa tiyisli shıǵarma jaratqan.
Zamanlar arqalı ol da rawajlanıp kelmekte. Biraq, búgingi kúnde ózbek muzıkasında ádewir sapasız shıǵarmalardıń kóbeyip atırǵanı ashınarlı jaǵday. Buǵan tarawda tereń bilimge iye bolmaw, talanttı miynet penen jáne de rawajlandırmaw sebep desek, aljaspaǵan bolamız.
Ataqlılıqqa umtılıw aqıbetinde atqarıw sheberligi, kompozitor potencialına emes, al texnologiyaǵa súyenilmekte. Hátteki, jasalma intellekt járdeminde jaratılǵan qosıqlar da keń jámiyetshilikke usınılmaqta. Álbette, bular kórkem shıǵarmalar dewge arzımaydı. Bul álbette, tragediya.
Biraq ózbek milliy muzıkasına muhabbatı kúshli, onıń sırların ustazlardan basqıshpa-basqısh úyrenip kiyatırǵan dóretiwshiler de kóp. Bul bolsa quwanıshlı jaǵday. Bizge belgili, saz hám sózdi bir noqatta tutastıra alǵan dóretiwshi haqıyqıy kórkem óner iyesi esaplanadı. Áne sonda ǵana ol jaratqan shıǵarmanı shın mánisinde kórkem óner shıǵarması dep ataw múmkin.
Bay muzıkalıq miyrasımızdı úyreniw hám onı keleshek áwladqa múnásip jetkeriw jolında áhmiyetli qádemler taslanıp atırǵanın atap ótiw kerek. Maqam, milliy estrada, baqsıshılıq kórkem ónerin rawajlandırıw maqsetinde túrli xalıqaralıq festivallar ótkeriliwi turaqlı ámelge asırılmaqta.
Jas talantlardı ashıwda hám olardıń jáne de ósiwi ushın imkaniyatlar jaratıwda sistemalı joybarlar islep shıǵılmaqta.
Bunıń nátiyjesinde xalıqaralıq maydanda hár qıylı jas kategoriyasında hár qıylı baǵdarlarda dóretiwshilerimiz abıraylı tańlawlarda jeńimpaz bolmaqta. Bul bolsa alıp barılıp atırǵan reformalar biykarǵa ketpey atırǵanınan derek beredi.
Sherbek Islomov, ÓzA