Húrmetli Awǵanstan Islam Respublikası Prezidenti Ullı Mártebeli Mırza Muhammad Ashraf Ǵani!
Húrmetli Federika Mogerini xanım!
Húrmetli sırtqı isler ministrleri hám delegaciyalar basshıları!
Xanımlar hám Mırzalar!
Elimiz paytaxtında bolıp ótip atırǵan Awǵanstan boyınsha joqarı dárejedegi xalıqaralıq konferenciyanıń barlıq qatnasıwshıların hám miymanların Ózbekstan xalqınıń atınan shın júrekten qutlıqlawǵa ruqsat etkeysiz.
Usı ánjumanda qatnasıp atırǵanıńız ushın sizlerge tereń minnetdarshılıq bildiremen hám miymandos ózbek elinde sizlerdi kórip turǵanımnan júdá quwanıshlıman.
Búgingi konferenciya Ózbekstan Respublikası hám Awǵanstan Islam Respublikasınıń birgeliktegi baslaması menen ótkerilmekte.
Bul ánjuman xalıqaralıq jámiyetshilik tárepinen Awǵanstanda tınıshlıqtı hám turaqlılıqtı támiyinlew boyınsha alıp barılıp atırǵan is-háreketlerdiń logikalıq dawamı bolıp tabıladı.
Forumda jeke ózi qatnasıp atırǵanı ushın Ullı Mártebeli Mırza Prezident Muhammad Ashraf Ǵaniǵa ayrıqsha minnetdarshılıq bildirmekshimen.
Sonday-aq, xalıqaralıq konferenciyanı ótkeriw boyınsha biziń baslamamızdı áwelden-aq qollap-quwatlaǵan hám barlıq qatnasıwshılarǵa óziniń qutlıqlaw xatın jollaǵan Birlesken Milletler Shólkeminiń Bas xatkeri Mırza Antoniu Gutterishke shın júrekten minnetdarshılıq bildiremen.
Biz Mırza Antoniu Gutterishtiń Awǵanstandaǵı jaǵdaydı tınısh jol menen sheshiw processleri sheńberinde sóylesiwler ótkeriwdiń tárepdarı ekenin, sonday-aq, regionımızda qáwipsizlikti hám turaqlı rawajlanıwdı qollap-quwatlaw baǵdarındaǵı is-háreketlerin joqarı bahalaymız.
Usı jıldıń yanvar ayında BMSh Qáwipsizlik Keńesinde Qazaqstannıń basshılıǵında Oraylıq Aziya hám awǵanstan boyınsha pikir alısıwlar bolıp ótken edi. Pursattan paydalanıp, Qazaqstan Respublikası Prezidenti Nursultan Abishevich Nazarbaevqa mine usı oǵada áhmiyetli mashqalanı sheshiw boyınsha kórsetken baslaması ushın shın júrekten minnetdarshılıq bildiremen.
Sonday-aq, bolıp ótken dodalawlar waqtında bildirgen kerekli hám bahalı usınısları ushın BMSh Qáwipsizlik Keńesiniń barlıq aǵzalarınan minnetdarman. Bul usınıslardıń úlken bólegi usı konferenciyanıń awǵanstanlı kásipleslerimiz benen birgelikte tayarlanǵan juwmaqlawshı hújjet joybarı – Tashkent deklaraciyasında esapqa alındı.
Sonıń menen birge, búgingi ánjumanda qatnasıp atırǵan:
– Evropa Awqamınıń sırtqı isler hám qáwipsizlik siyasatı boyınsha joqarı dárejedegi wákili Federika Mogerini xanımdı;
– Qıtay Xalıq Respublikası, Rossiya Federaciyası, Amerika Qurama Shtatları, Yaponiya, Germaniya, Ullı Britaniya, Franciya, Italiya, Túrkiya, Hindstan, Iran, Pakistan, Sawd Arabstanı, Birlesken Arab Ámirlikleri, Qatar, Qazaqstan, Qırǵızstan, Tájikstan hám Túrkmenstan sırtqı siyasat mákemeleri, sonday-aq. xalıqaralıq jáne regionallıq shólkemlerdiń basshıların hám wákillerin shın júrekten qutlıqlaǵanımnan oǵada quwanıshlıman.
Búgin usı zalda BMSh Qáwipsizlik Keńesiniń turaqlı aǵzası bolǵan mámleketler hám Shanxay birge islesiw shólkemine aǵza mámleketlerdiń wákilleri jıynalǵanın ayrıqsha atap ótpekshimen.
Húrmetli konferenciya qatnasıwshıları!
Biz usı kúnlerde báhár hám jańalanıw bayramı bolǵan Nawrız áyyyamın keńnen belgilemektemiz. Ázelden bul máwsimde urıs-jánjeller toqtatılǵan, adamlar eski ókpe-giynelerdi umıtıp, bir-birin keshirgen hám eń awır jaǵdayda da sheshimi joqtay bolıp kóringen máseleler boyınsha da kelisip, awızbirshilikke erisken.
Búgin bizler de dáwirimizdiń eń awır regionallıq hám global mashqalarınan biri – Awǵanstandaǵı qarama-qarsılıqtı sheshiwdi ámeliy ruwxta dodalap, birgelikte ulıwmalıq bir sheshim islep shıǵıwǵa uqıplı ekenimizge isenimim kámil.
Tilekke qarsı, jábirleniwshi Awǵanstan jerindegi bul urıs derlik 40 jıldan berli dawam etpekte.
«Urıs otı» awǵan xalqına shetten kirgizildi, bul – onıń tańlawı emes ekenligi belgili.
Mine, sol jıllar dawamında júz mıńlaǵan tınısh xalıq qurbanǵa aylandı, millionlaǵan insanlar ózleriniń úylerin taslap ketiwge hám basqa ellerden baspana izlewge májbúr boldı.
Bul jánjelge jańadan-jańa kúshlerdiń tartılıwı onıń sheksiz dárejede keskinlesip ketiwine alıp keldi. Bul urıs tek Awǵanstannıń mashqalası emes, al kúnnen-kúnge quramalasıp baratırǵan xılıqaralıq mashqalaǵa aylandı.
Awǵanstanda xalıqaralıq terrorshı toparlar sanınıń kóbeyiwi, zorlıq hám qan tógiwler, narkobiznestiń saplastırılmay atırǵanı – bulardıń barlıǵı bul eldegi jaǵdaydı dúnya jámiyetshiligi tárepinen biykar etiliwine jol qoyıp bolmaytuǵının kórsetpekte.
Eń jamanı, Awǵanstandaǵı qurallı qarama-qarsılıq hám zorlıq sharayatında pútkil bir áwlad erjetti. Biraq bul ayırım ekspertlerdiń aqılsızlarsha atap ótkenindey, «Jiberilgen áwlad» emes. Olar tek urıs , mútájlik hám qıynshılıqlardansharshaǵan adamlar. Olar óz-ara qarama-qarsılıqlarǵa shek qoyıp, tınısh turmısqa, óz elin rawajlandırıwǵa hám abadanlıqqa alıp baratuǵın dóretiwshi miynetke qaytıwdı qáleydi hám soǵan háreket etedi.
Awǵan xalqında óz perzentleriniń hám keleshek áwladlardıń ıǵbal-baxtı jolında jańa, tınısh turmıstı baslaw hám qurıw ushın kúsh-ǵayrat, danıshpanlıq, mártlik hám jigerlilik jeterli ekenine isenemen.
Búgingi ánjumanımızda wákilleri qatnasıp atırǵan mámleketler hám abıraylı xalıqaralıq shólkemler bul jábirkesh eldegi jaǵdaydı tınısh jol menen sheshiwge kómeklesiwde áhmiyetli rol atqarıwǵa uqıplı hám sonday bolıwı kerek.
Jaqın Shıǵıs hám Arqa Afrikadaǵı waqıyalar aqıbetinde Awǵanstandaǵı jaǵday belgili bir waqıt dawamında xalıqaralıq siyasattıń itibarınan shette qaldı. Biraq, sonıń nátiyjesinde bul mashqala óziniń keskinligin hám qatańlıǵın joyıtpadı.
Ózbekstanda xalıqaralıq konferenciya ótkeriw usınısı hám Awǵanstanda tınıshlıqtı hám turaqlılıqtı támiyinlewge qaratılǵan is-háreketlerdi birlestiriw zárúrligi tómendegi faktorlar menen baylanıslı.
Birinshiden, biziń baslamamız Ózbekstannıń sırtqı siyasat koncepciyasına tolıq sáykes keledi. Bul koncepciyada bárinen burın qońsı eller menen jaqsı qońsıshılıq, doslıq hám óz-ara paydalı birge islesiw qatnasıqların bekkemlew tiykarǵı wazıypa etip belgilengen.
Ekinshiden, Ózbekstan hám Awǵanstan xalıqları ásirler dawamında birden-bir mádeniy-civilizaciyalıq mákanda jasap kelgen.
Ázelden Ámiwdáryanıń eki tárepinde óz-ara uqsas tiller, ulıwma muqaddes til hám birdey ruwxıy qádriyatlar birlestirip turatuǵın xalıqlar jasap kelmekte.
Ámiwdárya biz ushın hámiyshe tirishilik deregi bolıp kelgen, biraq adamlardıń erkin háreket etiwine, sawda baylanısların jaqınnan rawajlandırıwǵa, ilim tarawındaǵı jetiskenlikler menen ortaqlasıwǵa hám bir-birin mádeniy jaqtan bayıtıwǵa hesh qashan tosqınlıq etpegen.
Awǵan jerinde Oraylıq Aziya Oyanıw dáwiriniń Ábiw Rayxan Beruniy, Lutfiy, Áliysher Nawayı, Kamolliddin Behzod, Zahiriddin Muhammad Bobur, Bobarahim Mashrab sıyaqlı ullı ǵayratkerler hám basqa da kóplegen biziń ullı ata-babalarımız jasap dóretiwshilik etken.
Búgingi kúnde Ózbekstan hám Awǵanstan arasında jaqın siyasiy, sawda-ekonomikalıq, hám mádeniy-gumanitarlıq baylanıslar jolǵa qoyılǵan. Awǵanstanda millionlaǵan ózbekler jasaydı. Awǵanstan konstituciyasına muwapıq ózbek tili eldiń rásmiy tillerinen biri bolıp esaplanadı.
Úshinshiden, qáwipsizlik birden-bir hám bólinbeydi jáne onı tek birgeliktegi is-háreketler menen támiyinlew múmkin. Biz qáwip-qáterlerdiń ayırım birewlerin «ózimizdiki», basqasın bolsa «ózgeniki», dep qabıl etpewimiz kerek, anıq etip aytqanda bunday etiwge haqımız joqlıǵına hámmemiz isenemiz.
Awǵanstan qáwipsizligi-ol Ózbekstan qáwipsizligi, pútkil Oraylıq hám Qubla Aziya regionınıń turaqlılıǵı hám rawajlanıwınıń kepili bolıp esaplanadı.
Xalıqaralıq terroristlik shólkemler Awǵanstandı óziniń turaqlı ornına aylandırıp alıwına jol qoyıp bolmaydı.
Tórtinshiden, Ózbekstan Awǵanstanda tınıshlıq ornatıwǵa kómeklesiw boyınsha tájiriybege iye.
Ózbekstannıń baslaması menen 1999-jılı Tashkentte Awǵanstanǵa qońsı mámleketler, Rossiya hám AQSh sırtqı siyasat mákemeleriniń basshıları dárejesinde «6+2» toparınıń ushırasıwı bolıp ótken edi. Bul ushırasıwda Arqa Awqam hám «Talibon» háreketiniń wákilleri de qatnasqan edi.
Sóylesiwlerdiń juwmaǵı boyınsha Awǵanstandaǵı kelispewshiliklerdi tınısh jol menen saplastırıwdıń tiykarǵı principleri haqqındaǵı Tashkent deklaraciyası qabıl etildi hám ol Birlesken Milletler Shólkeminiń Bas Assambleyası 54-sessiyası hám BMSh Qáwipsizlik Keńesiniń rásmiy hújjetine aylandı.
Usı múnásibet penen, Awǵanstan menen ulıwmalıq keleshegimiz, awǵanstanlı doslarımızdı da, bizdi de birdey táshwishke salıp atırǵan máseleler haqqında aytıw ushın barlıq tiykarlarǵa, siyasiy hám ruwxıy huqıqqa iyemiz.
Mine sonıń ushın da Ózbekstan pútkil dúnya ellerin biziń bul jaqsı niyettegi is-háreketlerimizdi qollap-quwatlawǵa shaqıradı.
Qádirli doslar!
Búgingi kúnde Awǵanstandaǵı jaǵdaydı saplastırıw boyınsha kóp qırlı hám quramalı máseleler regionlıq hám xalıqaralıq kólemde keńnen dodalanbaqta.
Usı jerde Awǵanstandaǵı jaǵdaydı áskeriy-siyasiy daǵdarıstı sheshiw jolların tabıw maqsetinde shólkemlestirilgen Qabul procesi, Moskva formatı, ShBSh-Awǵanstan sóylesiw toparı hám basqa da kóp tárepleme dodalaw processleri ayrıqsha dıqqatqa iye.
Ózbekstan Qabul procesi sheńberindegi ekinshi májilis qatnasıwshılarınıń Awǵanstan húkimeti menen «Talibon» háreketiniń «Aldın ala shárt qoymaw hám kúsh jumsaw arqalı qorqıtpaw» tiykarında tikkeley sóylesiwler ótkeriwdi baslaw haqqındaǵı qararın qollap-quwatlaydı.
Biraq, tınıshlıqqa qaray hárekettiń eń tiykarǵı shárti, bizińshe, bárinen burın regionallıq hám globallıq dárejede kelisilgen, Awǵanstan ushın birden-bir keń qamtılǵan tınıshlıq baǵdarlamasın islep shıǵıw hám ámelge asırıwdan ibarat.
Usınnan kelip shıqqan halda, biziń birgeliktegi is-háreketlerimizdiń tiykarǵı maqsetleri hám wazıypaları tómendegilerden ibarat bolıwı tiyis:
birinshi – awǵan mashqalasın tınısh jol menen sheshiwdiń tiykarǵı principlerin islep shıǵıw hám olar boyınsha keń jáne qatań xalıqaralıq konsensus – kelisimge erisiw;
ekinshi – Awǵanstan húkimeti hám qurallı oppoziciya arasında sóylesiwlerdi baslaw mexanizmin islep shıǵıw;
úshinshi – Awǵanstanda milliy kelisiw procesine xalıqaralıq jámiyetshilik tárepinen kómeklesiw boyınsha «jol kartası»n islep shıǵıw.
Hám eń sońında, barlıq mápdar sırtqı kúshlerdiń qurallı oppoziciyasdan Awǵanstan húkimeti menen sóylesiwler stolına otırıwın, qarama-qarsılıqqa hám zorlıqqa shek qoyıwın qatań jáne bir awızdan talap etiwi sheksiz áhmiyetke iye.
Bunnan basqa jol joq. Biziń pikirimizshe, búgingi ushırasıwımızdıń bas ideyası usıdan ibarat.
Húrmetli xanımlar hám mırzalar!
Awǵanstandaǵı kelispewshiilkler oǵada quramalı hám qarama-qarsı qásiyetke iye ekenin, olarǵa hár túrli kúshler tartılǵanın itibarǵa alǵan halda, sonday-aq, BMSh Qáwipsizlik Keńesiniń tiyisli rezolyuciyasınan kelip shıǵıp, keń kólemli tınıshlıq procesin úsh óz-ara baylanıslı dárejede ámelge asırıwdı támiyinlew úlken áhmiyetke iye, dep esaplaymız.
Awǵanstan eli dárejesinde – oraylıq húkimet hám qurallı oppoziciyanıń tiykarǵı kúshleri, birinshi gezekte. «Talibon» háreketi arasında aldın ala hesh qanday shárt qoymay tikkeley sóylesiwdi baslawdı támiyinlew zárúr.
Táreplerdiń bir-birine baylanıslı sorawları hám talabı bolajaq sóylesiwlerde dodalanıwı múmkin.
Óz-ózinen belgili, Awǵanstan ishindegi siyasiy processlerdi baslawdı endi keyinge qaytarıp bolmaydı. Bul processlerdi sozıw jáne kóplegen gúnasız adamlardıń qurban bolıwına alıp keledi.
Tınıshlıq procesiniń tabıslı bolıwın támiiynlew ushın awǵanstanlılardıń ózlerine intalılıq kórsetiw, sóylesiwler qanday formatta, qashan hám qay jerde alıp barılıwı boyınsha tańlaw imkaniyatın beriw kerek.
Usı jerde, bárinen burın, qurallı oppoziciya tárepinen de, Awǵanstan milliy qáwipsizlik kúshleri tárepinen de jawıngerlik háreketler alıp barıwdan waz keshiliwi hám atıspalardı toqtatıw rejimine sózsiz boysınıwı haqqında sóz bolmaqta.
Awǵanstannıń keleshektegi tınısh rawajlanıwı ushın ulıwmalıq juwapkershilikti sezingen hám de awǵan xalqınıń ázeliy doslıq baylanıslarına súyengen halda, biz Ózbekstan aymaǵında tınıshlıq processleriniń qálegen basqıshında Awǵanstan hám «Talibon» háreketi arasında tikkeley sóylesiwlerdi shólkemlestiriw ushın barlıq sharayatlardı jaratıp beriwge tayarmız.
Oppoziciya tınısh sóylesiwlerde qatnasatuǵın hám milliy kelisimge erisilgen jaǵdayda Awǵanstannıń siyasiy turmısına oppoziciyanıń integraciyalasıwı ushın barlıq sharayatlardı jaratıp beriw kerek.
Qurallı oppoziciya wákilleri, sonıń ishinde, taliblar da awǵan jámiyetiniń bir bólegi hám Awǵanstan puqaraları sıpatında óz eliniń keleshegin belgilew ushın dawıs beriw huqıqına iye.
Bul boyınsha elde parlamentlik hám prezidentlik saylawlarǵa shekem bolǵan dáwirde awǵanlar arasında óz-ara sóylesiwlerdi baslaw hám sol tárizde jámiyettiń barlıq qatlamlarına, sonıń ishinde, oppoziciyadaǵı kúshlerge de jańa Awǵanstan mámleketin qurıwda tolıq qatnasıwı ushın keń imkaniyatlar jaratıw oǵada áhmiyetli.
Regionallıq dárejede – bárinen burın Pakistan, Hindstan, Iran, Túrkiya, Sawd Arabstanı, Birlesken Arab Ámirlikleri, Qatar hám Oraylıq Aziya mámleketleriniń qollap-quwatlawı menen tárepler arasında bekkem kelisimdi támiyinlewge erisiw zárúr.
Awǵanstanda ekonomikalıq rawajlanıwdı, qáwipsizlikti hám turaqlılıqtı támiyinlewge baylanıslı bir qatar awır mashqalalardı sheshiw, kópshilik jaǵdayda oǵan qońsı bolǵan mámleketlerge, biziń jaqsı erk-ıqrarımız, qatań qararımız hám bul elde milliy jarasıwdı támiyinlew, zorlıqtı saplastırıwda belsene qatnasıwǵa qanshelli tayar ekenimizge baylanıslılıǵın hámmemiz jaqsı túsinemiz, dep oylayman.
Barlıq qońsı hám birge islesiwshi ellerdiń is-háreketleri bir-birin tákirarlamay onı tolıqtırıw kerek. Biz bul mashqalanı sheshiw boyınsha óz-ara kelisilgen ilajlardı hám mexanizmlerdi islep shıǵıwımız tiyis.
Usı jıldıń yanvar ayında BMSh tıń Qáwipsizlik Keńesi májilisinde BMSh tıń Bas xatkeri Mırza Antoniu Gutterishtiń atap ótkenindey, regionallıq birge islesiwdiń jańa jedel pátleri «ulıwma, álle qashan pisip jetilisken hám áhmiyetli wazıypalardı sheshiw boyınsha barlıǵımızdıń aldımızda úlken imkaniyatlar ashadı».
Biz endi Awǵanstanǵa onıń aymaǵınan tınıshlıqqa hám turaqlılıqqa qáwip tuwdırmaytuǵın mámleket sıpatında qaray baslawımız kerek. Awǵanstan – biziń dos sherigimiz hám qońsımız bolıp esaplanadı.
Awǵanstandı qońsı eller menen sawda-ekonomikalıq, transport-kommunikaciya hám mádeniy-gumanitarlıq baylanıslar sistemasına tartıw boyınsha ulıwmalıq is-háreketlerimiz bul eldegi jaǵdaydı turaqlastırıw hám onı tınısh turmısqa qaytarıw procesine sezilerli dárejede úles qosatuǵınına isenemen.
Aqır-aqıbetinde awǵan jerinde tınıshlıq ornatılıwı sheksiz Evroaziya materigindegi barlıq mámleketler ushın jańa imkaniyatlar ashadı hám real payda keltiretuǵınına gúman joq. Ol ulıwma qáwipsizlikti hám turaqlılıqtı bekkemlew, avtomobil hám temir jolların qurıw, tábiyǵıy resurslardı tasıytuǵın qubırlar tartıw, regionallıq hám transregionallıq sawda-satıqtıń rawajlanıwı ushın qolaylı sharayatlar jaratadı.
Imkaniyattan paydalanıp, Awǵanstannıń sociallıq-ekonomikalıq tikleniwi ushın Ózbekstan imkan dárejesinde úles qosıp atırǵanın atap ótpekshimen.
Biz 2002-jıldan berli Awǵanstanǵa elektr energiyasın jetkerip bermektemiz. Surxan-Puli-Xumri jańa elektr tarmaǵınıń iske túsiriliwi menen Ózbekstannan Awǵanstanǵa elektr energiyasın jetkerip beriw kólemi keskin arttı.
Biz birgelikte jáne bir strategiyalıq joybardı ámelge asırıw usınısın alǵa qoymaqtamız. Bul ózbek qánigeleri tárepinen qurılǵan hám házirgi kúnde jumıs alıp barıp atırǵan Hayraton-Mozori Sharif temir jolın Xirotqa shekem dawam etiw joybarı bolıp esaplanadı.
Bul joybar Awǵanstan ekonomikasın tiklew ushın anıq hám ámeliy úles bolıp qosıladı, jańa jumıs orınların jaratadı hám eldiń tranzit potencialın arttıradı.
Transawǵan transport-kommunikaciya joybarları boyınsha jumıslardıń bunday úlken áhmiyetke iye bolǵan «Ózbekstan-Túrkmenstan-Iran-Oman» hám «Ózbekstan-Qırǵızstan-Qıtay» sıyaqlı basqa regionallıq joybarlar menen tıǵız baylanısqan túrde baslanǵanı Arqadan Qublaǵa shekem hám Shıǵıstan Batısqa shekemgi barlıq baǵdarlarda materikleraralıq transport koridorların eń qısqa jollar menen rawajlandırıw ushın tiyisli sharayatlar jaratadı.
Gumanitar baylanıslar jedel rawajlanbaqta. Usı jıldıń yanvar ayınan baslap Awǵanstanǵa shegaralas Termiz qalasında arnawlı shólkemlestirilgen Awǵan puqaralarına bilim beriw orayı jumıs basladı. Házirgi kúnde bul orayda 100 ge shamalas awǵanstanlı jigit-qızlar bilim almaqta.
Biz bul orayda awǵan qánigelerin tayarlaw boyınsha qánigelikler hám baǵdarlar sanın keńeytiwdi rejelestirmektemiz.
Global dárejede – dúnyanıń jetekshi, ullı mámleketleri hám donor shólkemleri tárepinen Awǵanstandaǵı tınıshlıq processleri principiallıq jaqtan siyasiy qollap-quwatlanıwın hám eldiń sociallıq-ekonomikalıq tikleniwi ushın qarjılay járdem kórsetiliwin támiyinlew kerek. Olardıń járdemi sebepli el tınısh rawajlanıw jolına ótedi. Búgingi Awǵanstan – bunnan jigirma jıl burınǵı el emes.
Ashıq-aydın demokratiyalıq saylawlar ótkerilgen waqıttan baslap bul elde mámleketlik qurılıstıń jańa dáwiri baslandı, ápiwayı awǵan puqaraları turmısında unamlı ózgerisler kózge taslanbaqta. El húkimeti xalıqtı bilimlendiriw hám densawlıqtı saqlaw xızmeti menen keńnen qamtıp alıwǵa eristi. Bulardıń barlıǵı awǵan xalqınıń tınısh-abadan turmısta jasawǵa hám rawajlanıwǵa umtılıp atırǵanınan dárek beredi.
Jaqın eki jıldıń ishinde Awǵanstanda áhmiyetli siyasiy waqıyalar – parlamentlik hám prezidentlik saylawlar ótkeriliwi kútilmekte. Bul waqıyalar eldiń turaqlı demokratiyalıq rawajlanıw jolınan izbe-iz ilgerilep baratırǵanın tastıyıqlawı tiyis.
Húrmetli doslar!
Barlıǵımız bir haqıyqattı túsinip alıwımız zárúr: biz búgin tek ǵana Awǵanstannıń keleshegi ushın emes, al ulıwmalıq qáwipsizligimiz terrorizm, fanatizm hám zorlıqtan awlaq dúnya ushın gúres alıp barmaqtamız.
Biz ótmishtegi qátelerdi tákirarlamawımız kerek. Ulıwmalıq juwapkershiligimizdi hár qashan este saqlawımız tiyis.
Awǵanstanda tınıshlıqqa erisiw wazıypası búgingi kúnde global qáwipsizlik hám rawajlanıw ushın tolıq mánisinde teńsiz qáwipke aylanǵan terrorizmge hám ekstremizmge qarsı gúresiwge qaratılǵan is-háreketler menen tıǵız baylanıslı.
Biziń qatań isenimimizge bola, barlıq sırtqı kúshler awǵan húkimetiniń Awǵanstanda shet elli terroristlik shólkemlerdiń bazaların joq etiw baǵdarındaǵı is-háreketlerin sózsiz qollap-quwatlawı, hesh qanday ózgerislerge qaramastan, terrorizmdi qarjılay hám materiallıq-texnikalıq qollap-quwatlawdıń aldın alıwı oǵada úlken áhmiyetke iye.
Ózbekstan terrorizm, ekstremizm hám radikalizm ideyasına qarsı gúresiw boyınsha bárqulla principial poziciyaǵa iye bolıp kelgen.
Bunday qáwip-qáterlerge qarsı tek kúsh qollanıw usılları menen emes, al birinshi gezekte, ásirese, jaslar arasında, zorlıqtı keltirip shıǵaratuǵın jawızlıqqa qarsı aǵartıwshılıq penen gúresiw kerek.
Ótken jılı Birlesken Milletler Shólkemi Bas Assambleyasınıń 72-sessiyasında Ózbekstan Jaslar huqıqları haqqındaǵı xalıqaralıq konvenciyanı islep shıǵıw hám qabıl etiw usınısın alǵa qoyǵan edi.
Biziń tiykarǵı maqsetimiz jaslardıń sapalı bilim alıw imkaniyatına iye bolıwına erisiw, olardıń óz qábiletin hám talantın júzege shıǵarıwı ushın barlıq zárúr sharayatlardı jaratıp beriwden ibarat.
Biz barlıq shet elli sheriklerimizge islam dininiń insanıylıq mánisin xalıqqa hám ásirese, jaslarǵa túsindiriw jolında tıǵız birgelikte jumıs alıp barıwdı usınıs etemiz.
Bul baǵdarda Ózbekstanda shólkemlestirilgen Imam Buxariy atındaǵı xalıqaralıq ilimiy-izertlew orayı, Islam civilizaciyası orayı hám Ózbekstan Islam akademiyasınıń imkaniyatlarınan paydalanıw maqsetke muwapıq boladı dep oylayman.
Sonday-aq, biz baslama sıpatında Awǵanstanda bilimlendiriwdi qollap-quwatlaw boyınsha arnawlı xalıqaralıq qordı shólkemlestiriwdi usınıs etemiz.
Bunnan gózlenetuǵın tiykarǵı maqset – elde talap úlken bolǵan tarawlar boyınsha milliy kadrlar tayarlaw, talantlı studentler hám jas ilimpazlar ushın stipendiya jáne grantlar ajıratıw baǵdarında awǵan tárepine kómeklesiwden ibarat.
Biziń qatań isnimimizge bola, jámiyette bilimlendiriwdiń abırayın arttırıw hám jaslardıń keleshekke umtılıwın xoshametlew – bul turaqlı hám izbe-iz rawajlanıwǵa erisiwdiń kepili bolıp tabıladı. Bulardıń barlıǵı, álbette, ósip kiyatırǵan jas áwladtı zorlıq hám radikalizm ideyasınan qorǵawda járdem beredi.
Húrmetli forum qatnasıwshıları!
Usı konferenciyanıń ótkeriliwi ámeliy ruwxtaǵı sóylesiwler hám dodalawlar, sonday-aq, juwmaqlawshı Tashkent deklaraciyasınıń qabıl etiliwi Awǵanstanda tınıshlıq ornatıw boyınsha ámeliy jaqtan unamlı nátiyjelerge erisiw imkaniyatın beredi hám tınıshlıq procesiniń ózine tán «jol kartası»na aylanatuǵınına isenimim kámil.
Mazmun-mánisine bola, sizlerdiń járdemińiz benen awǵan mashqalasınıń eń áhmiyetli tárepleri boyınsha barlıq mápdar táreplerdiń siyasiy erk-ıqrarın hám óz-ara túsinisiwin ózinde sáwlelendirgen hújjet qabıl etiledi.
Awǵanstannıń keleshegi xalıqaralıq jámiyetshiliktiń barlıǵımız ushın ulıwmalıq bolǵan qáwip-qáterlerge qarsı gúresiwge ázzi ekenin kórsetetuǵın mısalǵa aylanıp qalmawı tiyis.
Búgin barlıǵımız jámlesip, jábirkesh Awǵanstan xalqına tınıshlıq hám rawajlanıw jolında járdem qolın sozıwımız. onı qollap-quwatlawımız hár qashanǵıdan da áhmiyetli bolıp esaplanadı.
Barlıq konferenciya qatnasıwshılarına shın júrekten nátiyjeli jumıs alıp barıwın tileymen!
Itibarıńız ushın raxmet.