Húrmetli watanlaslar!
Qádirdan ata hám analar!
Qádirli jaslar!
Elimizde insan máplerin hám turmıs abadanlıǵın támiyinlew, xalqımızdıń turmıs dárejesin hám sapasın jaqsılaw, jas shańaraqlardı materiallıq hám ruwxıy jaqtan qollap-quwatlaw, salamat turmıs tárizin engiziw jolında úlken jumıslar ámelge asırılmaqta.
Bul baǵdarda xalqımızdıń jaqsı qádiriyatların ózinde jámlegen, adamlarımızdı birlestiriw, olardıń arasında óz-ara tatıwlıq hám miyrim-shápáát tuyǵıların bekkemlewge xızmet etetuǵın toylar hám merekeler ayrıqsha orın tutadı. Sol mániste, bunday ilajlar el-jurtımızdıń mádeniyatın, ruwxıy dárejesin anıq kórsetetuǵın faktorlardan biri desek aljaspaǵan bolamız.
Tilekke qarsı, sońǵı waqıtlarda toylar, shańaraqlıq bayramlar, marhumlardı eslewge baǵıshlanǵan ilajlardı ótkeriwde dańqparazlıq, ózin kóz-kóz etiw, átirapındaǵı jasap atırǵan adamlardıń hal-jaǵdayın inabatqa almaw, xalqımızdıń úrp-ádetlerin hám dástúrlerin mensinbewshilik sıyaqlı jaman illetler kózge taslanbaqta.
Usı áhmiyetli másele bir neshe on jıllardan berli xalqımızdıń ayrıqsha mashqalalarınan biri bolıp kelmekte. XX ásirdiń basında jadid babalarımız toy-merekelerimizdegi ısrapgershiliktiń hám dábdebepazlıqtıń milletimizdi ruwxıy jaqtan daǵdarısqa hám jarlılıqqa jetekleytuǵın illet ekeni tuwralı kúyinip jazǵanların esleyik. Ullı aǵartıwshı babamız Mahmudxoja Behbudiy milletimizdiń rawajlanıwına irkinish jasaytuǵın eki nárse bar ol-toy hám aza bolıp esaplanadı, dep áyne haqıyqattı jazǵan edi.
Tilekke qarsı, jıllar ótse-de, zaman ózgerip baratırǵan bolsa-da, milliy rawajlanıwımızǵa úlken tosqınlıq hám irkinish bolıp kiyatırǵan bul illetti toqtatıw, toy-merekelerdi ıqsham, zamanagóy kóriniste ótkeriwdiń ornına, toydan aldın hám keyin bolatuǵın kerekli-kereksiz ilajlardı oylap tabıw, dábdebepazlıq etip, hádden tıs ısrapgershilikke jol qoyıw jaǵdayları kem-kemnen kúsheyip barmaqta.
Aqsha tawıp, aqıl tappaǵan, ruwxıylıq dárejesi tómen ayırım adamlar, ásirese, basqalardı mensinbeytuǵın hámeldarlar bul baǵdarda ádep-ikramlılıq ólshemlerin umıtıp, ózleriniń jámiyettegi ornın, baylıǵın kórsetip qoyıw sıyaqlı maqsetlerdi gózlemekte.
Eń jamanı, bunday jaǵdaylar jaslarımızdıń tárbiyasına unamsız tásir etpekte. Olarda hadal miynetti pisent etpewshilik hám jeńil-jelpi turmısta jasaw, menmenlikke umtılıwdıń kúsheyiwine sebep bolmaqta.
Toylarǵa baylanıslı artıq jumsalǵan mıńlaǵan shańaraqlardıń materiallıq jaǵdayı tómenlewine, olardıń qarız hám ǵam-táshwish batpaǵına batıwına, eń qáwiplisi, jámiyetimizde qáliplesken ruwxıylıq ortalıǵın buzıwǵa alıp kelmekte.
Bunday jaman jaǵdaylar jámiyetshiliktiń haqılı túrdegi narazılıǵın oyatpaqta, ǵalaba xabar qurallarında, máhállede, xalıqtıń arasında keńnen dodalanbaqta. Biraq, kórilip atırǵan ilajlarǵa qaramastan, tilekke qarsı bul jóninde ózgerisler kózge taslanbay atır.
Qádirdan ata hám analar!
Qádirli watanlaslar!
Toy hám máresimler jeke is emes, eldiń hám millettiń taǵdirine tiyisli jámiyetlik áhmiyetke iye másele bolıp esaplanadı. Xalqımızdıń milliy tábiyatına ulıwma jaraspaytuǵın, shańaraqlardıń materiallıq jaǵdayın qıyınlastıratuǵın, olardıń turmısın joldan shıǵaratuǵın bunday mánissiz jaǵdaylardı toqtatıwdı búgin turmıstıń ózi talap etpekte.
Usı múnásibet penen biz elimiz xalqına, keń jámiyetshilikke, húrmetli zıyalılarımızǵa, áziz perzentlerimizge, juwapker basshılarımızǵa múrájat etemizÚ hár birimiz óz aymaǵımızda toy hám merekeler, shańaraqlıq máresim hám basqa da ilajlardıń ótkeriliwi boyınsha jámiyetshilik qadaǵalawdı ornatıwda belsene qatnasayıq. Bul baǵdarda túsinik jumıslarınıń nátiyjeliligin hám tásirsheńligin bunnan bılay da kúsheyteyik.
Quranda: «Jeń, ishiń, biraq ısrapgershilikke jol qoymań. Allataala ısrap etetuǵınlardı súymegey», dep buyırılǵan. Bir kúnlik toydı dep púteil ómir boyı jıynap-tergen qarjısın shashıw, bendesine atalǵan jemisti ısrap etiw úlken gúna ekenin esten shıǵarmayıq. Jasalma abıray arttırıwǵa qaratılǵan bunday islerdiń ornına jetim-jesirlerge, járdemge mútáj insanlarǵa, kem támiyinlengen shańaraqlarǵa járdem bereyik. Qayırlı hám sawaplı iske qol urǵan, jetim-jesirdiń basın sıypaǵan adam bir ómir sawap alatuǵının, xalıqtıń ishinde húrmet-izzette bolatuǵının máhálleleslerimizge, hayallarımızǵa hám balalarımızǵa túsindireyik.
Hár bir máhállede kópti kórgen, keywani ata hám analar basshılıq etip, toylardı ıqsham, azshıǵın jumsap, zamanagóy etip ótkeriw boyınsha ólshemler menen normalardı islep shıǵayıq hám olarǵa qatań ámel eteyik.
Jáne bir másele – shańaraq máresimlerinde kórkem óner wákilleri nızam hújjetlerine muwapıq shártnama tiykarında xızmet kórsetse hám usı tártipke qatań boysınsa, olardıń juwapkershiligi jáne de artadı, milliy úrp-ádetlerimizge hám ruwxıylıǵımızǵa ulıwma durıs kelmeytuǵın nama-qosıqlardıń, oyınnıń hám basqa da kórinislerdiń aldı alınadı. Házirgi waqıtta kóshelerde, maydanlarda hám basqa da jámiyetlik orınlarda hár qıylı zamanagóy texnikalıq úskeneler, atap aytqanda, dawıstı kúsheytiwshi qurallardan paydalanıw átiraptaǵı insanlardıń tınıshlıǵın buzıp atırǵanına da biypárwa bolmayıq.
Bunday ilajlardı ótkeriwde háddinen asqan kimselerdi-olardıń abırayına hám lawazımına qaramastan –mákan puqaralar jıyınına mirát etip, abıray-mártebeli adamlar, imam-xatibler, keń jámiyetshiliktiń qatnasıwında dodalanıp, másláhát berip, durıs jolǵa salayıq.
Hár bir iste, atap aytqanda, úrp-ádetlerge ámel etiwde de ólshem hám tártip sheshiwshi faktor ekenin umıtpayıq. Turmısımızda tatıwlıq húkim súrer eken, shańaraqlarımızda, elimizde tınıshlıq, qáterjamlıq hám abadanlıq turaqlı boladı.
Qádirli apa-sińliler!
Búgingi kúnde elimizde jeke isbilermenlik, fermerlik háreketi, joqarı texnologiyalarǵa tiykarlanǵan zamanagóy tarmaqlar, ilim, medicina, tálim-tárbiya, mádeniyat hám kórkem óner sıyaqlı zárúr tarawlar menen tarmaqlardıń rawajlanıwın sizlerdiń qatnasıńızsız kóz aldımızǵa keltiriw qıyın. Sizler shańaraqlarımızda, máhállemizde, pútkil elimizde óz-ara húrmet hám tatıwlıq, miyrim-shápáát ortalıǵın jaratıwda bárhama belsendi bolıp kelgensiz.
Solay eken, jámiyetshilik turmısımızda abıray hám mártebeńizden paydalanıp, toy hám túrli máresim ótkerip atırǵan shańaraqlarǵa kirip, sarpay, buyım jıynawǵa qızıǵıw, artıqsha arzıw-niyetke beriliw tek ǵana shańaraq byudjetine emes, al jas shańaraqlardaǵı ruwxıy dúnyanıń tiykarına da awır zıyan tiygizetuǵının ómirdegi anıq mısallar arqalı túsindirip beriwińiz lazım.
Bul máselede kóp nárse siz-hayallarǵa baylanıslı ekenligin umıtpań.
Áziz ul-qızlar!
Sizlerdiń aydın keleshegińiz ushın mámleketimiz, ata-analarıńız barlıq sharayatlardı jaratpaqta. Oqıp-úyrenemen, zamanagóy kásiplerdi iyeleymen, degen maqset penen jasap atırǵan zamalaslarıńız úlken sheklerdi iyelemekte. Eń sońǵı texnika hám texnologiyalardı basqarmaqta, rawajlanǵan ellerdiń aldınǵı jasları menen barlıq tarawlarda teńdey bellespekte.
Tez pát penen ózgerip atırǵan búgingi globallasıw zamanında sizlerdiń tiykarǵı wazıypańız – zamanagóy ilim jetiskenliklerin, málimleme-kommunikaciya texnologiyalarınıń sırların, shet tillerdi puqta meńgeriw, elimizdi hár tárepleme rawajlandırıwǵa úles qosıwdan ibarat. Búgingi dúnyadaǵı rawajlanıwdan jaqsı xabardar bolǵan XXI ásir jasları sıpatında sizler milletimizdiń abırayına daq túsiretuǵın bunday unamsız illetlerge qarsı gúreste belsendilik kórsetesiz, dep isenemiz.
Álbette, hár bir ata-ananıń eń úlken arzıw-niyeti áziz perzentleriniń baxtın ıǵbalın kóriw. Biraq oǵan tek dábdebeli toy beriw, materiallıq baylıq jıynaw arqalı erisip bolmaytuǵının sizler jaqsı bilesiz. Buǵan turmıstan kóplegen mısallar keltiriw múmkin.
Bárinen burın, ózińizdiń qalaberdi milletimizdiń abırayın, ata-analarımızdıń salamatlıǵın, bolajaq shańaraǵıńızdıń baxtın oylap, toylarımızdı kishigirim, ıqsham etip ótkeriwde intalılıq kórsetiń.
Aziz watanlaslar!
Toy-merekeler milletimizdiń eski qádiryatların hám ádetlerin bildiretuǵın ayna eken, olardı joqarı ruwxıylıq normalarına normalarǵa múnásip túrde ótkereyik. Bul qayırlı iske hámme birdey bas qosıwı lazım, xesh kim ózin shetke alıwı, maǵan bunıń qatnası joq, dep biyparwa bolıwı múmkin emes. Sebebi, ne-ne mashaqatlardı, awır kúnlerdi bir jan bir tán bolıp mártlershe jeńip ótken danıshpan xalqımız, ádep-ikramlılıq normalarına da, muqaddes dinimiz talaplarına da durıs kelmeytuǵın bunday illetlerge shek qoya aladı, dep isenemiz.
Biz elimiz jámiyetshiligin bul jolda pikirles hám tárepdar bolıwǵa, usı baslı máseleni talıqılawda pikirlerińiz hám usınıslarıńız benen belsene qatnasıwǵa shaqıramız.