ATI.SU yuk tashishlar birjasi taqdim etgan ma’lumotga ko‘ra, import yuk tashish narxlari 25 foizga, eksportda esa 35 foizga ko‘tarilgan. Rossiyaga yuk tashishga talab esa 26 foizga kamaygan.
ATI.SU yuk tashishlar birjasining O‘zbekistondagi vakolatxonasi direktori Farid Vohidovning qayd etishicha, birinchi chorak yakunlariga asosan mazkur tashkilotda O‘zbekistonga boshqa mamlakatlardan yuk tashish (import) bo‘yicha joylangan buyurtmalar soni 2023-yilning shu davridagiga nisbatan 51 foizga o‘sdi. Yetkazib berish narxlari, yillik ifodada 25 foizga ko‘tarildi. Rossiya, Qozog‘iston va Belarusdan yuk tashishga talab salmoqli o‘sdi. Chunonchi, birinchi chorakda RFdan yuk tashishga buyurtmalar soni 56 foizga oshdi, narxlar esa 26 foizga ko‘tarildi.
Umuman olganda, 2023-yil oxirlarida namoyon bo‘lgan tendensiyalarni kuzatmoqdamiz. Import yuk tashishga talab yaxshi sur’atlar bilan o‘smoqda, bu ko‘p jihatdan mamlakatning iqtisodiy rivojlanishi bilan izohlanadi. 2023-yil yakunlariga ko‘ra, respublika YAIM 6 foizga o‘sdi, jahon iqtisodiyotining o‘sishi esa 3 foizdan oshmadi. Shu bilan birga, eksport tashishlar pasayishni what namoyish etmoqda, bu 2023-yil o‘rtalaridanoq kuzatila boshlangan. ATI.SU birjasida joylangan buyurtmalar soni birinchi chorakda yillik ifodada 24 foizga qisqardi, holbuki narxlar 35 foizga o‘sdi. Qozog‘iston va Belarus yo‘nalishidagi yuk tashishlarga buyurtmalar soni biroz kamaydi. Rossiyaga yuk tashishlarga buyurtmalar esa to‘rtdan bir qismga qisqarib ketdi, bu eksport yo‘nalishlarga talabning umumiy pasayishiga olib keldi. Shu tariqa, Rossiya va O‘zbekiston o‘rtasidagi yuk tashishlar 2024-yilda bozorning asosiy drayveri bo‘lib qoldi.
Eksport yuk tashishlarda, ayniqsa, Rossiya yo‘nalishida, jo‘shqin “sanksion parvoz”dan keyingi odatiy korreksiya ro‘y bermoqda. Hozirda Rossiya yo‘nalishidagi yuk tashishga talabni sanksiyalarning yangi paketlari tufayli yuzaga kelgan to‘lovdagi muammolar va banklarning ikkilamchi sanksiyalarga tushishdan xavfsirashlari ushlab turibdi. Bunday qiyinchiliklar haqida ayrim bozor ishtirokchilari so‘zlamoqda. Agar bank nazorati kuchayib boraversa, bu buyurtmachilar, demakki, yuk tashish bozori uchun jiddiy ushlab turuvchi omil bo‘ladi.
O‘z navbatida, O‘zbekiston va Rossiya o‘rtasidagi tovar aylanishi o‘sishda davom etadi: 2023-yilda u 2022-yildagiga nisbatan 11,5 foizga o‘sdi. Shu sababli, ekspertlar mamlakatlar o‘rtasidagi avtomobilda yuk tashishlarga talabning barqarorlashishini kutmoqda, – dedi F. Vohidov.
N. Ziyodullayeva, O‘zA