Oraylıq Aziya qorshaǵan ortalıq hám klimat ózgeriwin úyreniw universitetinde (“Green University”)” Ekologiyalıq mashqalalardıń tábiyatqa tiykarlanǵan sheshimleri” atamasındaǵı III xalıqaralıq ilimiy-ámeliy konferenciya bolıp ótti.

Ilajda Ózbekstan klimat ózgeriwi, suw resurslarınıń jetispewshiligi, biokóptúrliliktiń joq bolıwı, jerlerdiń shorlanıwı hám atmosfera hawasınıń pataslanıwı sıyaqlı áhmiyetli ekologiyalıq mashqalalar menen dus kelip atırǵanı atap ótildi. Bul mashqalalar tek ǵana qorshaǵan ortalıqqa emes, al ekonomika, jámiyetshilik hám xalıqtıń salamatlıǵına da tikkeley tásir etpekte.
Ánjumandı ótkeriwden gózlengen maqset turaqlı rawajlanıw principleri hám aldınǵı, ekologiyalıq baǵdarlanǵan texnologiyalar tiykarında ekologiyalıq reformalardı ámelge asırıwdıń ilimiy-teoriyalıq hám ámeliy táreplerin dodalawdan ibarat.
Qánigelerdiń sózlerine bola, 2025-jıl “Qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw hám “jasıl” ekonomika jılı” dep járiyalanǵanı, sonday-aq, taraw boyınsha wákillikli uyımnıń Ekologiya hám klimat ózgeriwi milliy komitetine aylandırılǵanı ekologiyalıq reformalardı sapa jaǵınan jańa basqıshqa alıp shıǵıwda áhmiyetli qádem boldı.
Sonday-aq, “Ózbekstan – 2030” strategiyasında keń kólemli wazıypalar belgilengen bolıp, olardıń qatarında kóklemzarlastırıw dárejesin 30 procentke jetkeriw, Aralboyı aymaǵında toǵaylar maydanın 2,3 million gektarǵa shekem keńeytiw, shólleniw, qurǵaqshılıq hám shań-qum boranlarına qarsı gúresiw maqsetinde 600 mıń gektar maydanda qorǵaw toǵaylıqların jaratıw, ayrıqsha qorǵalatuǵın tábiyǵıy aymaqlardı keńeytiw, sonday-aq, jasıl energetika úlesin 54 procentke jetkeriw sıyaqlı wazıypalar bar. Bunnan tısqarı, Ózbekstan Parij kelisimi sheńberinde 2035-jılǵa shekem parnik gazleri shıǵındıların 50 procentke qısqartıw minnetlemesin alǵan.
– Ekologiyalıq hám klimat mashqalaları shegara bilmeydi, – deydi Ekologiya hám klimat ózgeriwi milliy komitetiniń baslıǵı Aziz Abduhakimov. – Mashqalalar hámmeni birgelikte háreket etiwge iytermeleydi. Usı kózqarastan, “Green University”de IUCN regionallıq wákilxanasınıń ashılıwı xalıqaralıq jámiyetshiliktiń Oraylıq Aziyadaǵı ekologiyalıq mashqalalardı ilimiy tiykarlanǵan sheshimler arqalı sheshiwde Ózbekstannıń tutqan ornına bolǵan joqarı iseniminiń úlgisi bolıp esaplanadı. Bunnan tısqarı, universitet tiykarında Qıtay Ilimler akademiyasınıń Shinjon Ekologiya hám geografiya institutı menen birgelikte shólkemlestirilgen Oraylıq Aziya ekologiyalıq izertlew orayı regionallıq ilimiy izlenisler ushın tiykarǵı platformaǵa aylanıwı kútilmekte.
Ánjumannıń jalpı májilisi sheńberinde jergilikli hám sırt el jetekshi ekspertleriniń bayanatları tıńlandı. Ózbekstannıń búgingi kúndegi ekologiyalıq hám suw xojalıǵı mashqalaları jáne klimattıń ózgeriwi sharayatında olardı sheshiw jolları dıqqat orayında boldı. Ayrıqsha bayanat jasıl ekonomikanı qáliplestiriw máseleleri, onıń rawajlanıw logikası hám jasıl texnologiyalardı engiziwdiń innovaciyalıq baǵdarlarına baǵıshlandı.
Qánigelerdiń qatnasıwında suwsız zonalarda suwdı únemlewshi texnologiyalardıń suw resurslarınıń jaǵdayı hám awıl xojalıǵı ónimdarlıǵına tásiri, zamanagóy usıllar hám qurallar járdeminde qalalardaǵı klimatlıq hám tábiyǵıy qáwip-qáterlerdi basqarıw máseleleri, jerlerden paydalanıwdı bahalawda integraciyalasqan qatnaslar hám dárya basseynlerin turaqlı basqarıw strategiyaları dodalandı.
Ekologiyalıq sheshimler tarawında innovaciyalardı engiziwdi jedellestiriw boyınsha xalıqaralıq baslamalarǵa, sonday-aq, Termiz qalası mısalında atmosfera hawasın pataslandırıwshı tiykarǵı dáreklerdi bahalaw hám hawanıń sapasın monitoring etiw jáne basqarıw sistemaların jetilistiriw boyınsha usınıslarǵa ayrıqsha itibar qaratıldı.

ÓzA