Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoev Yaponiya Bas ministri Sanae Takaichidiń mirát etiwine bola rásmiy sapar menen usı mámlekette bolıp tur.

Mámleketimiz basshısı 19-dekabr kúni “Oraylıq Aziya + Yaponiya” sóylesiwi mámleket basshılarınıń birinshi sammiti sheńberinde Yaponiya Imperatorı Naruxito, Parlament basshılıǵı, húkimet aǵzaları hám jetekshi kompaniyalar, finans institutları jáne biznes associaciyalarınıń basshıları menen ushırasıw hám sóylesiwler ótkerdi.
Prezidentimiz Yaponiyaǵa rásmiy saparın Imperator Naruxito menen ushırasıwdan basladı.
Yaponiya Imperatorı mámleketimiz basshısın qızǵın qutlıqlap, Ózbekstan Prezidentiniń bul retki saparı Ózbekstan – Yaponiya doslıq hám strategiyalıq sheriklik qatnasıqların jáne de bekkemlew jolındaǵı áhmiyetli waqıya ekenin atap ótti.
Mámleketimiz jetekshisi Imperator Naruxitoǵa tereń húrmet-izzetin bildirip, Jańa Ózbekstandaǵı artqa qaytpaytuǵın reformalardı izbe-iz qollap-quwatlap atırǵanı ushın minnetdarshılıq bildirdi.
Ózbek hám yapon xalıqları geografiyalıq jaqtan bir-birinen uzaq bolıwına qaramastan, olardı mentalitetler, úrp-ádetler hám shańaraqlıq qádiriyatlardıń uqsaslıǵı, sonday-aq, tamırları Ullı jipek jolı dáwirine barıp taqalatuǵın kóp ásirlik tariyxıy baylanıslar baylanıstırıp turǵanı atap ótildi.
Eki tárepleme birge islesiw, ásirese, bilimlendiriw hám kadrlar tayarlaw jáne mádeniy-gumanitarlıq almasıwlar tarawında izbe-iz keńeyip atırǵanı qanaatlanıwshılıq penen atap ótildi. Búgingi kúnge shekem 3 mıńnan aslam ózbekstanlı qánigeler Yaponiyada ámeliyat óteydi, 440 tan aslamı bolsa stipendiya tiykarında joqarı maǵlıwmatqa iye boldı. Ózbekstandaǵı 7 universitette yapon tili oqıtılmaqta.
Usı sapar etiw sheńberinde Tokioda Ózbekstan mádeniyatı kúnleri tabıslı ótkerildi. Kelesi jılı Yaponiyanıń bir neshe qalalarında Ózbekstan mádeniyatı hám tariyxına baǵıshlanǵan arxeologiyalıq kórgizbe shólkemlestiriliwi rejelestirilgen.
Ushırasıw juwmaǵında mámleketimiz basshısı Imperator Naruxitoǵa Ózbekstanǵa rásmiy sapar menen keliwdi usınıs etti.
Yaponiya parlamentiniń Másláhátshiler palatasınıń prezidenti Masakazu Sekiguchi menen ushırasıwda Ózbekstan menen Yaponiya arasındaǵı strategiyalıq sheriklik hám kóp qırlı birge islesiwdi rawajlandırıwda parlamentler áhmiyetli orın iyeleytuǵını atap ótildi. Másláhátshiler palatasınıń wákilleri usı jıldıń aprel ayında Tashkentte bolıp ótken Parlamentleraralıq awqamnıń 150 jıllıǵına baǵıshlanǵan sessiyada belsene qatnastı.
Jaslardıń parlamentke baylanıslı baslamaların qollap-quwatlaw, sonıń ishinde, Ózbekstan – Yaponiya jaslar parlamentleri aǵzalarınıń forumın ótkeriw hám 2026-jılı Samarqandta bolıp ótetuǵın Jaslar parlamentleri aǵzalarınıń globallıq konferenciyasında Yaponiya delegaciyasınıń qatnasıwına ayrıqsha itibar qaratıldı.
Parlamentler joqarı dárejede erisilgen, bárinen burın, sawda-ekonomikalıq, finanslıq, investiciyalıq, texnologiyalıq hám mádeniy birge islesiwdi keńeytiw boyınsha kelisimlerdi ámelge asırıwǵa hár tárepleme járdemlesiwi zárúr ekenligi atap ótildi.
Yaponiya Parlamentiniń Wákiller palatasınıń spikeri Fukushiro Nukaga menen ushırasıwda Ózbekstan – Yaponiya strategiyalıq sherikligin bunnan bılay da bekkemlew hám kóp qırlı, sonıń ishinde, parlamentleraralıq birge islesiwdi keńeytiw máseleleri kórip shıǵıldı.
Eki mámleket parlament delegaciyaları arasındaǵı óz-ara sapar etiw hám ushırasıwlar jedel tús alǵanı úlken qanaatlanıwshılıq penen atap ótildi. Parlamentlerde doslıq toparları jedel jumıs alıp barmaqta. May ayında Tokioda gezektegi parlamentleraralıq forum tabıslı ótkerildi.
Parlamentlerdiń komitetleri, xalıq deputatları jergilikli Keńesleri hám Yaponiya prefekturalarınıń assambleyaları arasında birge islesiwdi ornatıw, sonday-aq, sanlı texnologiyalar hám jasalma intellekt tarawında nızam dóretiwshiligi boyınsha tájiriybe almasıw áhmiyetli ekenligi atap ótildi.
Yaponiya Liberal-demokratiyalıq partiyasınıń vice-prezidenti, parlamenttegi Ózbekstan menen doslıq ligasınıń hám sonıń menen birge Oraylıq Aziya mámleketleri menen doslıq ligasınıń baslıǵı Taro Aso menen ushırasıwda Ózbekstan – Yaponiya strategiyalıq birge islesiw qatnasıqların, sonıń ishinde, parlamentleraralıq baǵdarda bunnan bılay da keńeytiwdiń áhmiyetli máseleleri dodalandı.
Doslıq ligası, ásirese, onıń baslıǵı Taro Aso Ózbekstan menen Yaponiya arasındaǵı kóp qırlı birge islesiwdi rawajlandırıwǵa qosıp atırǵan úlesi joqarı bahalandı.
Parlamentleraralıq baylanıslardı jáne de bekkemlew hám birgeliktegi baslamalardı alǵa qoyıwda parlamentlerdegi doslıq toparlarınıń rolin kúsheytiw áhmiyetli ekenligi atap ótildi.
Ushırasıw juwmaǵında 2026-jılı gezektegi Parlamentleraralıq forumdı Ózbekstanda shólkemlestiriwge kelisip alındı.
Ózbekstan menen doslıq ligası 2002-jılı shólkemlestirilgen hám házirgi waqıtta onıń aǵzalarınıń sanı 40 tan asqan. Olardıń arasında Yaponiyanıń belgili siyasiy ǵayratkerleri, abıraylı deputat hám diplomatları bar.
Yaponiya ekonomika, sanaat hám sawda ministri Ryosey Akazava menen ushırasıwda Ózbekstan – Yaponiya strategiyalıq sheriklik qatnasıqların bunnan bılay da bekkemlew, sawda-investiciyalıq birge islesiwdi keńeytiw hám birgeliktegi joybarlardı alǵa qoyıwdıń áhmiyetli máseleleri dodalandı.
Mámleketimiz basshısı Yaponiyanıń Ózbekstan ekonomikasına tikkeley investiciyaları jedel ósip atırǵanın qanaatlanıwshılıq penen atap ótti. Keyingi jıllarda birgeliktegi kárxanalardıń sanı 10 esege, ámelge asırılıp atırǵan joybarlardıń ulıwma bahası bolsa 20 milliard dollardan arttı.
Sawda hám investiciyalıq baylanıslardı bekkemlew, alternativ energetika, karbonsızlandırıw, oǵada áhmiyetli shiyki zat sıyaqlı kóplegen tarawlarda sanaat kooperaciyasın tereńlestiriwge ayrıqsha itibar qaratıldı.
Birgeliktegi baǵdarlama hám joybarlardı alǵa qoyıw ushın ministrler dárejesinde sawda-ekonomikalıq birge islesiw boyınsha húkimetleraralıq komissiyanı dúziw áhmiyetli ekeni atap ótildi.
Yaponiya sırtqı sawdanı rawajlandırıw shólkemi (JETRO) hám ǴMDA mámleketleri menen sawda boyınsha associaciyanıń (ROTOBO) belsene qatnasıwında isbilermenlik baylanısların bunnan bılay da bekkemlew boyınsha ilajlar baǵdarlamasın islep shıǵıw boyınsha kelisimge erisildi.
Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoev Yaponiyaǵa rásmiy saparınıń isbilermenlik baǵdarlamasına muwapıq, usı mámlekettiń jetekshi kompaniyaları, finans institutları hám biznes associaciyalarınıń basshıları menen ushırasıw ótkerdi.
Ilajda Yaponiya ekonomika, sawda hám sanaat ministri Ryosey Akazava, “Sojitz”, “Sumitomo”, “Toyota”, “ITOCHU”, “Mitsubishi”, “Marubeni”, “Daito Trust Construction”, “NEC”, “SBI Holdings”, “Ajinomoto”, “Japan Tobacco”, “Hitachi”, “Mitsui”, “Balcom”, “NEC”, “Eurus Energy”, “Chubu Electric Power”, “Shikoku Electric”, “Shimizu”, “Hankyu Travel International”, Yaponiya metall hám energetika tarawında qáwipsizlik shólkemi (JOGMEC), Yaponiya xalıqaralıq birge islesiw banki (JBIC), Yaponiya eksport hám investiciyalardı qamsızlandırıw kompaniyası (NEXI), Yaponiya sırtqı sawda shólkemi (JETRO), Yaponiya ǴMDA mámleketleri menen sawda boyınsha associaciyası (ROTOBO), “Norinchukin” hám “SBI Shinsei” bankleri, Yaponiya turistlik agentlikleri associaciyası sıyaqlı iri korporaciyalar hám qarjı institutlarınıń top-menedjerleri qatnastı.
Mámleketimiz basshısı ushırasıw qatnasıwshılarına múrájat etip, yapon isbilermenleriniń bunday abıraylı quramı táreplerdiń bir-birine bolǵan joqarı isenimi hám ekonomikalıq sheriklikti bunnan bılay da rawajlandırıwǵa turaqlı qızıǵıwshılıǵınan derek ekenin atap ótti.
Sońǵı jılları Ózbekstan hám Yaponiya arasındaǵı birge islesiw sapa jaǵınan jańa mazmunǵa iye bolǵanın atap ótiw kerek.
Yaponiya kompaniyaları burın tiykarınan jumıstı bólip alıp islew joybarlarında qatnasqan bolsa, búgingi kúnde mámleket ekonomikasına jedel investiciya kirgizip, birgeliktegi kárxanalar jaratpaqta, basqarıw, texnologiyalar transferi hám milliy kadrlardı tayarlawǵa óz úlesin qospaqta.
Sapalıq jaqtan jańa basqıshqa kóterilgen bul ózgerisler nátiyjesinde Yaponiya Ózbekstannıń tiykarǵı ekonomikalıq hám texnologiyalıq sheriklerinen birine aylandı.
Sawda-ekonomikalıq kórsetkishlerde de unamlı pát baqlanbaqta: keyingi segiz jılda tovar almasıw 2 esege, Ózbekstanda jumıs alıp barıp atırǵan yapon kompaniyalarınıń sanı bolsa 10 esege arttı.
Energetika, densawlıqtı saqlaw, geologiya, málimleme texnologiyaları, infrastruktura hám basqa da tiykarǵı tarawlarda bekkem kooperaciya ornatıldı.
Ushırasıwda Prezidentimiz mámleketimizdi sociallıq-ekonomikalıq rawajlandırıwdıń tiykarǵı baǵdarlarına toqtap ótti.
Atap ótilgenindey, sońǵı 8 jıl ishinde Ózbekstannıń jalpı ishki ónimi 2 esege arttı. 2030-jılǵa shekem mámleketti orta dárejeden joqarı dáramatlı mámleketler qatarına kirgiziw wazıypası qoyılǵan.
Mámleketimiz basshısı Yaponiya isbilermenlerin sanaatlasıwdı jedellestiriw, aldınǵı texnologiyalardı engiziw, óndiris nátiyjeliligin arttırıw hám eksport potencialın keńeytiwge qaratılǵan Ózbekstan ekonomikasın modernizaciyalaw processlerinde belsene qatnasıwǵa mirát etti.
Usı mánide, Yaponiya isbilermen toparları menen birge islesiwdi jáne de rawajlandırıwdıń tiykarǵı baǵdarları belgilep alındı.
Energetikalıq turaqlılıqtı támiyinlew hám “jasıl ekonomika”ǵa ótiw, atap aytqanda, qayta tiklenetuǵın energiya dereklerin hám rezervlew sistemaların rawajlandırıw, ekonomikada “uglerod izi”n azaytıw solardıń qatarına kiredi.
Qosımsha qunnıń tolıq shınjırın qáliplestirgen halda oǵada áhmiyetli minerallardı tereń qayta islew máselelerine ayrıqsha itibar qaratıldı.
Sonday-aq, mashina qurılısı hám sanaat úskenelerin rawajlandırıw, zamanagóy joqarı texnologiyalı sanaatlasqan ekonomikanı qáliplestiriw perspektivalı baǵdarlar qatarında atap ótildi.
Málimleme texnologiyaların rawajlandırıw, sonıń ishinde, jasalma intellekt hám sanlastırıw baǵdarlamaların ámelge asırıwǵa ayrıqsha itibar qaratıldı.
Jáne bir áhmiyetli baǵdar – zamanagóy arnawlı ekonomikalıq zonalardı jaratıp, óndiris processlerin avtomatlastırıw hám sanlı basqarıw sistemaların engiziw arqalı olardı joqarı texnologiyalı hám eksportqa baǵdarlanǵan óndiris hám sanaat kooperaciyası oraylarına aylandırıw.
Mısal ushın, JICA járdeminde Yaponiya modeli hám standartları tiykarında arnawlı ekonomikalıq zona qurıw joybarı islep shıǵılmaqta.
Mámleketimiz basshısı sóziniń juwmaǵında Ózbekstan Yaponiyanı tek ǵana investor emes, al keleshek sanaatın qurıwda óziniń strategiyalıq sherigi sıpatında biletuǵının atap ótti.
Óz gezeginde, Yaponiya isbilermen toparlarınıń wákilleri Ózbekstandaǵı jumısın keńeytiwge isenimli umtılatuǵının bildirdi hám tiykarǵı baǵdarlardaǵı birgeliktegi joybarlardı ámelge asırıwda qatnasıw baǵdarındaǵı rejelerin bildirdi.
Ushırasıw juwmaǵında Ózbekstan Prezidenti Shavkat Mirziyoev hám ministr Ryosey Akazava qatnasıwında eki tárepleme kelisimlerdi almasıw máresimi boldı.
Yaponiya xalıqaralıq birge islesiw banki (JBIC) basqarıwshısı Nobumicu Xayasi menen ushırasıwda usı jetekshi finanslıq institut penen strategiyalıq sheriklikti jáne de keńeytiwdiń áhmiyetli máseleleri kórip shıǵıldı.
Keyingi jıllarda bank penen birge islesiwdegi unamlı pát qanaatlanıwshılıq penen atap ótildi. Joybarlardıń ulıwma portfeli 5 milliard dollardan asqan hám neft-ximiya, energetika, telekommunikaciyalar, infrastruktura, jeńil sanaat hám basqa da tarawlardı qamtıp alǵan.
Energetika, transport, MT infrastrukturasın rawajlandırıw, densawlıqtı saqlaw sistemasın modernizaciyalaw hám basqa da tiykarǵı baǵdarlarda ulıwma bahası 10 milliard dollardan aslam jańa joybarlardı sapalı tayarlaw jáne baslanǵanlarınıń nátiyjeliligin arttırıwǵa ayrıqsha itibar qaratıldı.
Sociallıq tarawda mámleketlik-jeke menshik sheriklik joybarların qollap-quwatlawǵa hám jeke menshik sektordı rawajlandırıwǵa investiciyalardı keńeytiw áhmiyetli ekeni atap ótildi.
Óz gezeginde, Nobumicu Xayasi sheriklik nátiyjelerin joqarı bahaladı hám Jańa Ózbekstanda ámelge asırılıp atırǵan keń kólemli reformalar baǵdarlamasın qollap-quwatlaytuǵının bildirdi.
Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoevtiń Tokioǵa rásmiy saparınıń isbilermenlik baǵdarlaması sheńberinde Yaponiya xalıqaralıq birge islesiw agentligi (JICA) prezidenti Akixiko Tanaka menen sóylesiwleri bolıp ótti.
Ushırasıwda Yaponiyanıń bul jetekshi finans institutı menen keń kólemli birge islesiwdi jáne de keńeytiw hám birgeliktegi joybarlardı alǵa qoyıwdıń ámeliy tárepleri dodalandı.
Keyingi jıllarda strategiyalıq sheriklikte joqarı dárejege erisilgeni qanaatlanıwshılıq penen atap ótildi. Joybarlar sheńberinde qarjılardı ózlestiriw páti sezilerli dárejede ósti.
Joybarlar portfeli 8 milliard dollardan astı. Densawlıqtı saqlaw, energetika, transport, bilimlendiriw, sanaat hám basqa da tiykarǵı tarawlarda jáne 3 milliard dollardan aslam bahadaǵı baslamalar islep shıǵılmaqta.
Sapar sheńberinde ekonomikalıq zonalardı rawajlandırıw, awıl xojalıǵı, medicinalıq ásbap-úskeneler jetkerip beriw hám isbilermenlikti qollap-quwatlaw boyınsha jańa kelisimlerge qol qoyıldı.
Yaponiya tárepi birgeliktegi Insan resursların rawajlandırıw orayı hám Jaslar innovaciya orayınıń jumısın kóp jıllardan berli qollap-quwatlap kiyatırǵanı joqarı bahalandı.
Agentliktiń energetika sektorın rawajlandırıw, jaslar hám hayal-qızlar isbilermenligin qollap-quwatlaw, bántlikti támiyinlew hám kámbaǵallıqqa qarsı gúresiw, aldınǵı injener kadrlardı tayarlaw jáne “Bir awıl – bir ónim” joybarınıń kólemin arttırıwdaǵı qatnasın keńeytiwge ayrıqsha itibar qaratıldı.
Tárepler Yaponiya investorları ushın arnawlı ekonomikalıq zona qurıw joybarın tez pursatta iske qosıwǵa tayar ekenin bildirdi.
Ushırasıw juwmaǵında mámleketimiz basshısı JICA menen 2030-jılǵa shekemgi Jańa birge islesiw baǵdarlaması sheńberindegi joybarlardı óz waqtında tayarlaw hám olardıń nátiyjeleri turaqlı bolıwın támiyinlew zárúr ekenligin atap ótti.
Mámleketimiz basshısı “Sojitz Corporation” basshıları Masayoshi Fudzimoto hám Kosuke Uemuranı qabılladı. Yaponiyanıń jetekshi kompaniyası menen birge islesiwdi jáne de keńeytiw hám birgeliktegi joybarlardı ámelge asırıwdıń tiykarǵı baǵdarları dodalandı.
Elektr energiyasına bolǵan talap artıp baratırǵanın esapqa alıp, Sırdárya wálayatında puw-gaz elektr stanciyasın qurıw joybarın jedellestiriw áhmiyetli ekenligi atap ótildi.
Kóp tarmaqlı emlewxana, Tashkenttiń jańa xalıqaralıq aeroportı, samal elektr stanciyasın qurıw hám basqa da tiykarǵı joybarlarǵa ayrıqsha itibar qaratıldı.
Medicinalıq klinikalar hám mektepke shekemgi hám mektep bilimlendiriwi mákemelerin modernizaciyalaw, transshegaralıq “jasıl” energiya koridorın qurıw, mámleketimiz aymaqlarında gaz kompressor stanciyaların jańalaw, sonday-aq, yaponiyalı investorlar ushın arnawlı ekonomikalıq zona jaratıwda korporaciyanıń qatnasıwı boyınsha baslamalar qollap-quwatlandı.
Yaponiyanıń “JOGMEC” hám “ITOCHU” shólkemleriniń basshıları Ichiro Takaxara hám Djun Inomata menen ushırasıwda birge islesiwdi bunnan bılay da keńeytiw hám Yaponiyanıń eń aldınǵı texnologiyaların qollanǵan halda birgeliktegi joybarlardı ámelge asırıw máseleleri dodalandı.
“JOGMEC” “ITOCHU Corporation” menen birgelikte Nawayı hám Qashqadárya wálayatlarındaǵı uran kánlerin ózlestiriwde qatnasıp atırǵanı joqarı bahalandı. Kompaniyalardıń mámleketimiz aymaqlarındaǵı perspektivalı kánlerden qımbat bahalı metallardı qazıp alıw rejeleri kórip shıǵıldı.
Ózbekstan hám “ITOCHU” korporaciyası mashina qurılısı, geologiya hám infrastruktura tarawlarında kóp jıllıq birge islesiw tájiriybesine iye.
Suwdı tazalaw, avtomobil qurılısı, hawa háreketin basqarıw sistemasın modernizaciyalaw hám sociallıq tarawda mámleketlik-jeke menshik sheriklik joybarların ámelge asırıw sıyaqlı birge islesiwdiń jańa baǵdarlarına ayrıqsha itibar qaratıldı.
Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoev Tokio qalasındaǵı isbilermenlik ilajları sheńberinde “Sumitomo Corporation” kompaniyasınıń prezidenti Shingo Uenoni qabılladı.
Strategiyalıq sheriklikti bunnan bılay da rawajlandırıw hám energetika hám sanaat tarawlarında birgeliktegi joybarlardı ámelge asırıw máseleleri kórip shıǵıldı.
Samarqand wálayatında eki quyash elektr stanciyası hám energiyanı saqlaw sistemalarınıń qurılısı baslanǵanı qanaatlanıwshılıq penen atap ótildi. Usınday joybardı samal elektr stanciyaları hám saqlaw quwatlıqları tiykarında Qaraqalpaqstan Respublikasında da tez pursatta ámelge asırıw áhmiyetli ekenligi atap ótildi.
Kompaniyanıń asa joqarı kúshleniwli kabel ónimlerin islep shıǵarıw hám tez medicinalıq járdem mashinaları parkin modernizaciyalawda qatnasıw rejeleri kelisip alındı.
Ushırasıw juwmaǵında mámleketimiz basshısı korporaciya menen 2030-jılǵa shekem mólsherlengen birge islesiw baǵdarlamasın qabıl etiwdi usınıs etti.
Tokioǵa saparınıń birinshi kúni juwmaǵında Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoev Akasaka sarayında Yaponiya Bas ministri atınan Oraylıq Aziya mámleketleri basshıları húrmetine ótkerilgen rásmiy qabıllaw máresiminde qatnastı.
Ózbekstan jetekshisin Yaponiya Bas ministri Sanae Takaichi kútip aldı.
Ilajda Qazaqstan Respublikası Prezidenti Qasım-Jomart Toqaev, Qırǵız Respublikası Prezidenti Sadir Japarov, Tájikstan Respublikası Prezidenti Emomali Rahmon hám Túrkmenstan Prezidenti Serdar Berdimuhamedov ta qatnastı.
Mámleketimiz basshısınıń Yaponiya húkimeti basshısı menen sóylesiwleri jáne “Oraylıq Aziya + Yaponiya” qarım-qatnasınıń birinshi sammiti sheńberindegi tiykarǵı ilajlar 20-dekabr kúni bolıp ótedi.

ÓzA