Ózbekstanda 2026-2030-jıllarǵa mólsherlengen balalardı zorlıqtıń barlıq túrlerinen qorǵaw boyınsha Strategiya hám Háreketler rejesi tastıyıqlandı.

Bul hújjet Sociallıq qorǵaw milliy agentligi tárepinen islep shıǵılǵan bolıp, “Balalardı zorlıqtıń barlıq túrlerinen qorǵaw haqqında”ǵı nızamnıń izbe-iz hám nátiyjeli orınlanıwın támiyinlewge qaratılǵan.
Strategiyanıń tiykarǵı maqseti – balalardıń qáwipsizligin, huqıqları menen máplerin kepilleytuǵın turaqlı hám nátiyjeli qorǵaw sistemasın jaratıw.
Strategiyanıń qabıl etiliwi Ózbekstannıń xalıqaralıq minnetlemelerin orınlaw jolındaǵı áhmiyetli qádem bolıp esaplanadı. Nızam qabıl etilgennen soń mámleket Bogota shaqırıǵına qosıldı hám Pathfinding xalıqaralıq alyansınıń aǵzası boldı. Bul bolsa balalarǵa bolǵan zorlıqqa qarata pútkilley mawasasız poziciyanı ańlatadı.
Strategiya zorlıqtıń barlıq túrlerin qamtıp alǵan bolıp, INSPIRE xalıqaralıq kózqarasları, aldınǵı dúnya tájiriybesi hám eń jaqsı ámeliyatlarǵa tiykarlanǵan. Hújjette zorlıq jaǵdayların anıqlaw, operativ juwap ilajların kóriw, profilaktika hám monitoringti óz ishine alǵan tolıq mexanizm názerde tutılǵan.
Strategiyada shańaraqlardı qollap-quwatlawǵa ayrıqsha itibar qaratılǵan. Zorlıq sebepli shańaraǵınan ajıratılǵan balalar ushın shańaraqlıq ortalıqqa jaqın sharayatta sociallıq xızmetler kórsetiw názerde tutılǵan.
Sonday-aq, “Mehriyban shańaraq” xızmeti, professional qabıl etiwshi (foster) shańaraq institutı, az sanlı sociallıq qollap-quwatlaw orayları engiziledi.
Balalardı qorǵaw máselesi bilimlendiriw, densawlıqtı saqlaw, sociallıq qorǵaw, huqıq qorǵaw uyımları hám basqa da uyımlardıń ulıwma juwapkershiligi sıpatında qaraladı. Bul processte Sociallıq qorǵaw milliy agentligi muwapıqlastırıwshı uyım esaplanadı.
Strategiya sheńberinde jınayat, jınayat-processuallıq hám hákimshilik nızamshılıqqa kompleksli ózgerisler kirgiziledi.
Tiykarǵı jańalıqlar, zorlıq qurbanı yamasa gúwa bolǵan balalarǵa biypul yuridikalıq járdem, tergew hám sud processlerinde sociallıq xızmetkerdiń qatnasıwın támiyinlew, balanıń kórsetpelerin májbúriy videojazıwǵa alıw, bala hám zorlawshı arasındaǵı júzlestiriwdi sheklew názerde tutılǵan.
Respublikalıq oqıw-tárbiya mákemeleriniń ornında sociallıq integraciya orayları shólkemlestirilmekte. Bunday balalardıń bilim alıw huqıqın támiyinlew ushın baǵdarlanıwı múmkin bolǵan bilimlendiriw mákemeleriniń sanı 258 ge jetkeriledi.
Barlıq bilimlendiriw mákemelerinde “qáwipsiz mektep” koncepciyası engiziledi, bulling hám sanlı zorlıqqa qarsı ilajlar kúsheytiledi.
Sonıń menen birge, balalarǵa bolǵan zorlıq jaǵdayların jasırǵan yamasa xabar bermegen juwapker xızmetkerler ushın hákimshilik juwapkershilikti engiziw usınıs etilmekte.

Shahnoza Mamaturopova,
ÓzA