9-dekabr – Xalıqaralıq korrupciyaǵa qarsı gúresiw kúni

Korrupciya – jámiyettiń sociallıq-ekonomikalıq rawajlanıwına zıyan keltiretuǵın qáwipli jınayat bolıp, ol qaysı bir mámleket yamasa regionda tolıq saplastırılǵan, dep ayta almaymız. Búgingi kúnde dúnya boyınsha paraxorlıq kólemi jılına 1 trillion dollarǵa bahalanbaqta. Jáhán ekonomikası korrupciyalıq jumıs aqıbetinde jáne 2,6 trillion dollardan aslam qarjı joǵaltpaqta.
Bul bolsa global jalpı ishki ónimniń 5 procentinen kóbiregin quraydı. Birlesken Milletler Shólkemi Rawajlanıw baǵdarlamasınıń maǵlıwmatlarına bola, rawajlanıp atırǵan mámleketlerde korrupciya menen baylanıslı joǵaltıwlar rawajlanıw maqsetleri ushın ajıratılatuǵın rásmiy járdemnen 10 eseden kóp.
Hár jılı 9-dekabr kúni pútkil dúnyada Xalıqaralıq korrupciyaǵa qarsı gúresiw kúni belgilenedi. BMSh baslaması menen engizilgen bul sáne jámiyet, biznes hám mámleketlik basqarıwdaǵı eń awır mashqalalardan biri – korrupciyaǵa qarsı gúresiwdiń áhmiyetli ekenligin jáne bir márte esletedi.
Búgingi global ekonomikada korrupciya tek ǵana mámleketlik byudjetke milliardlap zıyan jetkerip qoymastan, al jámiyette ádalatsızlıq, teńsizlik, isenimsizlik ortalıǵın kúsheytpekte. Sol sebepli korrupciyaǵa qarsı sistemalı gúres tek ǵana ekonomikalıq emes, al ruwxıy, sociallıq hám siyasiy turaqlılıq ushın da sheshiwshi áhmiyetke iye.
Sońǵı jılları Ózbekstanda korrupciyaǵa qarsı gúresiw baǵdarında sezilerli reformalar ámelge asırılmaqta. Mısal ushın, Korrupciyaǵa qarsı gúresiw agentliginiń shólkemlestiriliwi, mámleketlik satıp alıwlardıń sanlastırılıwı, licenziya hám ruqsatnama processlerin ápiwayılastırıw bul illettiń aldın alıw ilajların sezilerli dárejede jaqsıladı.
Bilimlendiriw hám densawlıqtı saqlaw tarawında ashıq-aydınlıq standartların kúsheytiw arqalı korrupciyaǵa qarsı gúres tek ǵana jazaǵa tiykarlanbay, al sistemalı profilaktika, sanlastırıw hám basqarıwdı zamanagóylestiriw arqalı alıp barılmaqta.
Xalıqaralıq korrupciyaǵa qarsı gúresiw kúni jámiyetti hadallıq, ashıq-aydınlıq hám ádillik principleri tiykarında qayta qurıwǵa shaqıratuǵın shaqırıq. Korrupciya barlıq mámleketler ushın ulıwmalıq bolsa da, oǵan qarsı gúresiwdiń tabısı hár bir mámlekettiń siyasiy erk-ıqrarı, jámiyettiń belsendiligi hám hár bir puqaranıń jeke juwapkershiligine baylanıslı.

Dildora DWSMATOVA, ÓzAnıń xabarshısı