Pekin qalasında Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoev hám Qıtay Xalıq Respublikası Baslıǵı Si Czinpinniń rásmiy delegaciyalar aǵzalarınıń qatnasıwındaǵı sóylesiwleri bolıp ótti.

Ózbekstan menen Qıtay arasındaǵı barlıq sharayatlarda strategiyalıq sheriklik qatnasıqların bunnan bılay da bekkemlew hám ámeliy birge islesiwdi keńeytiw máseleleri kórip shıǵıldı.
Ushırasıw aldınan mámleketimiz basshısı Qıtay jetekshisi hám dos Qıtay xalqın Jeńistiń 80 jıllıǵı hám Shanxay birge islesiw shólkeminiń Tyanczin qalasındaǵı sammiti tabıslı ótkerilgeni menen qızǵın qutlıqladı.
Ózbekstan Prezidenti QXR Baslıǵı Si Czinpinniń global basqarıw boyınsha baslaması óz waqtında alǵa qoyılǵanı hám úlken áhmiyetke iye ekenin jáne bir márte atap ótti.
Mámleket basshıları ótken jıllar dawamında eki tárepleme qatnasıqlardıń rawajlanıwında úlken jetiskenliklerge erisilgenin atap ótti. Barlıq dárejelerdegi baylanıslardıń páti artıp atırǵanı, siyasiy sóylesiw bekkemlenip, áhmiyetli máseleler boyınsha tárepler bir-birin qollap-quwatlap atırǵanı ayrıqsha qanaatlanıwshılıq penen atap ótildi.
“Birden-bir Qıtay” siyasatın qollap-quwatlaw hám “úsh jawız kúsh” – terrorizm, ekstremizm hám separatizmge qarsı gúresiw máselelerinde Ózbekstannıń poziciyası ózgermeytuǵını tastıyıqlandı.
Sawda-ekonomikalıq, texnologiyalıq hám finanslıq-investiciyalıq birge islesiw jedel rawajlanbaqta. Ótken jılı tovar almasıw 14 milliard dollardan astı, jıl basınan bolsa jáne 23 procentke ósti. Sanaat hám awıl xojalıǵı ónimlerin óz-ara jetkerip beriw arqalı bul kórsetkishti 20 milliardqa jetkeriw wazıypası tur.
Investiciyalıq joybarlar portfeli 60 milliard dollardan aslamdı quramaqta. 2024-jılı ulıwma bahası 10 milliard dollardan aslam 64 joybar iske qosılǵan. Mámleketimiz aymaqlarında birgeliktegi texnoparkler hám arnawlı industriallıq zonalar jumıs alıp barmaqta, “BYD” elektromobillerin islep shıǵarıw keńeytilmekte hám lokalizaciyalaw dárejesi arttırılmaqta.
Sapar aldınan biznes-forum tabıslı ótkerildi. “Jasıl” energetika hám energiya nátiyjeliligin arttırıw, jámiyetlik transporttı modernizaciyalaw hám sanlastırıw, tólemli avtomobil jolların qurıw, áhmiyetli minerallardı tereń qayta islew, sonday-aq, ximiya, suw hám awıl xojalıǵı, turizm hám qala qurılısı tarawlarında perspektivalı joybarlar islep shıǵılǵan.
Eksimbank, Qıtay mámleketlik rawajlanıw banki, “Jipek jolı” qorı hám basqa da institutlar menen keń kólemli sheriklik keńeymekte. Eksimbanktıń járdeminde jaqında Tashkentte Olimpiada qalashası qurıp pitkerildi.
Aymaqlararalıq almasıwlardıń jedelleskeni joqarı bahalandı. Qıtay tájiriybesi tiykarında mámleketimizde kámbaǵallıqtı saplastırıwǵa qaratılǵan birgeliktegi ilajlardı ámelge asırıwda ekspertlik járdem dawam ettiriledi.
Innovaciyalıq joybarlardı alǵa qoyıw hám qánigeler tayarlaw ushın Ózbekstan – Qıtay jasalma intellektti rawajlandırıw orayın shólkemlestiriw usınıs etildi.
“Qıtay – Qırǵızstan – Ózbekstan” strategiyalıq temir jolı qurılısınıń ámeliy basqıshı baslanǵanı qanaatlanıwshılıq penen atap ótildi.
Ilim, medicina, bilimlendiriw hám turizm tarawlarındaǵı sheriklikti keńeytiw zárúr ekenligi atap ótildi. Mámleketimizde Arqa-batıs awıl hám toǵay universitetiniń filialı hám Xalıqaralıq matematika orayı ashıldı. Sian neft universiteti filialın ashıw haqqında kelisimge qol qoyıldı. Pekin texnologiya institutı filialın ashıw rejelestirilgen.
Usı jılı Ózbekstanda ekinshi Bilimlendiriw forumı ótkeriledi. Qıtay tilin úyreniwdi keńeytiw hám ózbekstanlı jaslardı oqıtıw ushın kvotalardı kóbeytiw, Konfuciy institutlarınıń jumısın rawajlandırıw qollap-quwatlandı.
Mámleketimiz aymaqlarında energetika, mashina qurılısı, jasalma intellekt, medicina, awıl xojalıǵı tarawları ushın qánigeler tayarlaytuǵın Ózbekstan – Qıtay “Lu Ban ustaxanaları”n shólkemlestiriw názerde tutılǵan.
Turistler almasıwınıń ósiwine sharayat jaratıw maqsetinde aviaqatnawlardıń sanı arttırılmaqta, eki mámleket arasında vizasız tártip engizildi.
Usı kúnlerde Qıtay Milliy muzeyindegi úlken kórgizbede Ózbekstan da qatnaspaqta. 2027-jılı Shanxay hám Pekinde kórkem óner kórgizbelerin ótkeriw rejelestirilgen.
Sapar etiw sheńberinde Óz-ara mádeniyat orayların ashıw haqqında tariyxıy kelisim qabıl etiledi.
Ushırasıwda xalıqaralıq kún tártibi boyınsha da pikir alısıldı. Birlesken Milletler Shólkemi, ShBSh, “Oraylıq Aziya – Qıtay” formatı hám basqa da kóp tárepleme strukturalar sheńberindegi muwapıqlasıw hám óz-ara qollap-quwatlawdı dawam ettiriw áhmiyetli ekenligi atap ótildi.
Sóylesiwler juwmaǵında Ózbekstan jetekshisi Qıtay basshısın mámleketimizge sapar menen keliwge mirát etti. Ushırasıw ádettegidey isenim, ashıq-aydınlıq hám doslıq ruwxında ótti.
Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoev hám Qıtay Xalıq Respublikası Baslıǵı Si Czinpinniń Pekin qalasında bolıp ótken sóylesiwleriniń juwmaǵında qol qoyılǵan eki tárepleme hújjetlerdi almasıw máresimi boldı. Sonıń ishinde:
– “Ózbekstan – 2030” strategiyası hám “Bir mákan, bir jol” baslamasın óz-ara baylanıstırıw boyınsha birge islesiw baǵdarlaması;
– Mádeniyat orayların óz-ara shólkemlestiriw haqqında kelisim;
– Medicinalıq xızmetler tarawında birge islesiw haqqında kelisim.
Bunnan tısqarı, sapar sheńberinde tómendegi kelisimlerge de qol qoyıldı:
– Ózbekstanǵa zemsnaryadlar (texnikalıq keme) beriw joybarınıń ekinshi basqıshın joybarlastırıw boyınsha;
– texnikalıq-ekonomikalıq birge islesiw haqqında;
– muwapıqlıqtı bahalaw tarawındaǵı birge islesiw haqqında;
– Ózbekstannan Qıtayǵa qawın hám badam eksport etiwde fitosanitariyalıq talaplar haqqında;
– kosmoslıq ilimler, texnologiyalar hám kosmoslıq jumıs nátiyjelerinen tınıshlıq maqsetlerinde paydalanıwda birge islesiw haqqında;
– báseki siyasatı tarawındaǵı birge islesiw haqqında;
– insan resursların rawajlandırıw tarawında birge islesiwdi bekkemlew boyınsha;
– sanlı ekonomika tarawındaǵı birge islesiwdi bekkemlew boyınsha;
– Samarqand wálayatı hám Tyanczin qalası arasında sheriklik qatnasıqların ornatıw haqqında;
– Ózbekstan Sawda-sanaat palatası hám Qıtay Xalıqaralıq sawdaǵa járdemlesiw keńesi arasındaǵı birge islesiw haqqında.
Pekin qalasına rásmiy saparı sheńberinde Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoevtiń QXR Mámleketlik keńesiniń Bas ministri Li Cyan menen ushırasıwı bolıp ótti.
Kóp táreplemeli ámeliy birge islesiwdi, bárinen burın, sawda-ekonomikalıq, finanslıq-investiciyalıq hám gumanitarlıq tarawlarda jáne de keńeytiw máseleleri kórip shıǵıldı.
Ushırasıw aldınan mámleketimiz basshısı QXR Mámleketlik keńesiniń Bas ministri hám pútkil Qıtay xalqın Ullı Jeńistiń 80 jıllıǵı hám Shanxay birge islesiw shólkeminiń Tyanczin sammiti tabıslı ótkerilgeni menen qızǵın qutlıqladı.
Eki mámleket jetekshileriniń siyasiy erk-ıqrarı hám birgeliktegi háreketleri sebepli Ózbekstan – Qıtay qatnasıqları jańa dáwirde barlıq sharayatlarda strategiyalıq sheriklik hám kóp tárepleme “jetik” birge islesiw dárejesine kóterilgeni atap ótildi.
Ótken jılı tovar almasıw 14 milliard dollarǵa jetti hám turaqlı ósiwi dawam etpekte. Bul kórsetkishti ónim jetkerip beriwdi kóbeytiw, eksport hám importtıń teń salmaqlılıǵın támiyinlew arqalı 20 milliard dollarǵa jetkeriw imkaniyatı bar ekenligi atap ótildi.
Usı maqsette Ózbekstanda standartlardı sáykeslendiriw hám ónimlerdi Qıtay talapları tiykarında sertifikatlastırıw ushın birgeliktegi Kvant metrologiya orayı hám Regionallıq sanaattı standartlastırıw orayın ashıw usınıs etildi.
Birgeliktegi joybarlar portfeli 60 milliard dollardan aslamdı quramaqta.
Bul retki saparǵa tayarlıq sheńberinde “jasıl” energetika, geologiya, ximiya, siyrek ushırasatuǵın metallardı tereń qayta islew, kómir ximiyası, transport infrastrukturasın modernizaciyalaw hám sanlastırıw, awıl hám suw xojalıǵı, tuqımgershilik, agrovoltaika tarawlarında jańa joybar usınısları qáliplestirildi.
Ilimiy izertlewler hám perspektivalı startaplardı alǵa qoyıw maqsetinde Ózbekstan – Qıtay jasalma intellektti rawajlandırıw orayın shólkemlestiriw usınıs etildi.
Qıtaydıń jetekshi bank-finans institutları menen ámeliy birge islesiwdi keńeytiw máseleleri de kórip shıǵıldı.
Kámbaǵallıqqa qarsı gúresiw boyınsha arnawlı tómengi komitet májilisi hám usı jılı Ózbekstanda ótkerilip atırǵan ekinshi Aymaqlar forumınıń juwmaqlarına joqarı baha berildi.
“Qıtay – Qırǵızstan – Ózbekstan” strategiyalıq temir jolın qurıw joybarı boyınsha Ózbekstan jumıstı bólip alıp islewshi shólkemlerin tartqan halda ámeliy jumıslar alıp barılmaqta.
Bul retki sapar etiw sheńberinde Mádeniyat orayların óz-ara ashıw haqqında kelisimge qol qoyılǵanı qanaatlanıwshılıq penen atap ótildi.
CHuncin qalasında birinshi márte Kásip-óner bilimlendiriwi forumı ótkerildi, bul baǵdarda “Ózbekstan – Qıtay alyansı” dúzildi. Ózbekstan aymaqlarında “Lu Ban ustaxanaları” ashıladı.
Tashkent hám Samarqandtaǵı Konfuciy institutları nátiyjeli jumıs alıp barıp atırǵanı atap ótildi.
Tárepler aviaqatnawlar sanın jáne de kóbeytiw hám turistler almasıwın jedellestiriw áhmiyetli ekenligin atap ótti.
Ilaj juwmaǵında Prezidentimiz QXR Mámleketlik keńesiniń Bas ministrin rásmiy sapar menen Ózbekstanǵa keliwge mirát etti.
Mámleketimiz basshısı Qıtayǵa rásmiy saparınıń isbilermenlik baǵdarlaması sheńberinde usı mámlekettiń jetekshi kompaniyalarınıń basshıları menen ushırasıw ótkerdi.
Ilajǵa “China Gold”, “China Coal Resources”, “China Datang Corporation”, “Tianjin Rail Transit Group”, “Poly Changda”, “Tianjin Urban Construction”, “Jinchuan Group”, “China Synfuels”, “Jinchuan”, “ST Wonderful”, “Mizuda”, “World Agriculture”, “Dongzhu Ecology” hám basqa da kompaniyalardıń basshıları qatnastı.
Prezidentimiz Qıtay biznesiniń Ózbekstanǵa qızıǵıwshılıǵı hár qashanǵıday joqarı ekenin qanaatlanıwshılıq penen atap ótti. Ótken jıldıń ózinde investiciyalardıń kólemi 10 milliard dollardan astı.
Ushırasıwda energetika, geologiya, awıl hám suw xojalıǵı, ximiya, zergerlik sanaatı, jámiyetlik transporttı modernizaciyalaw, infrastrukturanı rawajlandırıw hám turizm tarawlarında kooperaciya joybarların ámelge asırıw perspektivaları kórip shıǵıldı.
Prezident Shavkat Mirziyoev Qıtayǵa rásmiy saparınıń isbilermenlik baǵdarlaması sheńberinde Pekin qalasında “China National Building Materials” (CNBM) kompaniyası direktorlar keńesiniń baslıǵı CHjou Yuysyandı qabılladı.
Qıtaydıń CNBM kompaniyası qurılıs materialların islep shıǵarıw, qayta tiklenetuǵın energetikanı rawajlandırıw, injenerlik-texnikalıq sheshimlerdi usınıw boyınsha eń iri konglomeratlardan biri sıpatında dúnyanıń TOP-500 kompaniyalarınıń qatarına kiredi.
Ushırasıwda kompaniya tárepinen nasos stanciyaların modernizaciyalaw, samal hám quyash elektr stanciyaları, energiyanı saqlaw sistemaların qurıw, alternativ energetika obektleri ushın komplektlewshi bólekler islep shıǵarıwdı lokalizaciyalaw sıyaqlı perspektivalı joybarlardı ámelge asırıw rejeleri kórip shıǵıldı. Qıtay kompaniyasınıń elimiz sanaat kárxanalarınıń energiya nátiyjeliligin arttırıw boyınsha baǵdarlamada qatnasıwǵa ayrıqsha itibar qaratıldı.
Erisilgen kelisimlerdi jedellestiriw hám ámelge asırıw ushın ayrıqsha «jol kartası»n qabıl etiw tapsırıldı.
Sonday-aq, mámleketimiz basshısı “China National Petroleum Corporation” (CNPC) kompaniyası direktorlar keńesiniń baslıǵı Day Xoulyandı qabılladı.
Qıtay milliy neft-gaz korporaciyası uglevodorod shiyki zatın qazıp alıw hám qayta islew boyınsha joqarı texnologiyalıq joybarlardı mámlekettiń ishinde hám sırtqı bazarlarda ámelge asırıwǵa qánigelesken dúnyanıń eń iri energetika kompaniyalarınan biri bolıp esaplanadı. Kompaniyanıń bazar kapitallasıwı 200 milliard dollardan artıq.
Ushırasıwda CNPCtiń mámleketimizge kirgizgen tikkeley investiciyalarınıń kólemi 5 milliard dollardan artqanı atap ótildi.
Qıtay kompaniyası menen investiciyalıq birge islesiw portfelin keńeytiw hám jer astı tábiyǵıy gaz saqlaw imaratların qurıw, infrastrukturanı modernizaciyalaw, zamanagóy metrologiyalıq standartlar hám innovaciyalıq sheshimlerdi engiziw joybarların alǵa qoyıw rejeleri kórip shıǵıldı.
Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoevtiń Pekin qalasına saparı sheńberindegi isbilermenlik ushırasıwlarınıń gezektegisi “China National Nuclear Corporation” (CNNC) baslıǵı Shen Yanfen menen boldı.
Qıtay milliy yadro korporaciyası puqaralıq yadro baǵdarlamaları tarawındaǵı eń iri mámleketlik kárxana bolıp esaplanadı. Kompaniya urandı izlew hám bayıtıwdan baslap, Qıtay hám sırt elde atom elektr stanciyaların qurıwǵa shekemgi joybarlardıń tolıq shınjırın ámelge asıradı.
Ushırasıw aldınan mámleketimiz basshısı “CNNC” baslıǵı hám jámáátin Qıtay atom sanaatınıń 70 jıllıǵı menen qutlıqladı.
Sóylesiw dawamında Ózbekstanda perspektivalı joybarlardı ámelge asırıw máseleleri dodalandı.
Qıtay kompaniyasınıń zamanagóy texnologiyalar transferi hám uran kánlerin ózlestiriwdegi qatnası, perspektivalı maydanlarda geologiyalıq-izlew jumısların alıp barıw, sonday-aq, tınısh atom tarawında kooperaciyanı keńeytiw máselelerine ayrıqsha itibar qaratıldı.

Qıtayǵa rásmiy saparınıń isbilermenlik baǵdarlaması sheńberinde Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoev “Henan Investment Group” kompaniyasınıń bas direktorı CHju Xunbin menen ushırasıw ótkerdi.
Qıtaydıń energetika hám infrastrukturanı rawajlandırıw tarawındaǵı jetekshi kompaniyalarınan biri bolǵan “Henan Investment” qurılıs, sanaat, energetika, ekologiya hám densawlıqtı saqlaw tarawlarında joybarlardı ámelge asırmaqta. Kompaniya aktivleri 50 milliard dollardan aslam.
Ózbekstanda kómir kánlerin ózlestiriwde aldınǵı texnologiyalıq sheshimlerdi engiziw, zamanagóy elektr stanciyaları, energiyanı saqlaw sistemaların joybarlastırıw hám qurıw, bioónimler islep shıǵarıw, shıǵındılardı qayta islew, taza energiya islep shıǵarıw boyınsha kooperaciya joybarlarınıń ámeliy jaqları dodalandı.
Mámleketimiz basshısı Qıtay kompaniyasınıń qatnasıwındaǵı joybarlardı óz waqtında ámelge asırıw ushın óz aldına “jol kartası”n qabıl etiw boyınsha tapsırma berdi.
Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoevtiń Qıtay Xalıq Respublikasına rásmiy saparı dawam etpekte

ÓzA