Qaraqalpaqstan Respublikası Bajıxana basqarmasında ǵalaba xabar qurallarınıń wákilleri hám blogerler ushın baspasóz konferenciyası shólkemlestirildi.

Onda basqarma baslıǵı Z.Turdaliev hám basqalar shıǵıp sóylep, bajıxana nızamshılıǵındaǵı ózgerisler hám jańalanıwlar, basqarmanıń tiykarǵı kórsetkishleri boyınsha keń túrde maǵlıwmat berdi.
Atap ótilgenindey, mámleketimizdiń ekonomikalıq qáwipsizligin támiyinlew baǵdarında bajıxana shegaraları arqalı háreketlenip atırǵan tovar-materiallıq baylıqlardıń bajıxana qadaǵalawın ámelge asırıw, kontrafakt ónimlerdiń kirip keliwiniń aldın alıw, elimizdiń eksport potencialın arttırıw hám importtı optimallastırıw baǵdarında isbilermenlik subektlerine hár tárepleme ámeliy járdem beriw maqsetinde bajıxana uyımları tárepinen keń kólemli isler ámelge asırılmaqta.
2025-jıldıń dáslepki 5 ayı dawamında aymaqtıń sırtqı sawda aylanısı 272,2 mln AQSh dolların quradı.
Esap beriw dáwirinde jámi 116 isbilermenlik subekti tárepinen 138,5 million AQSh dolları bahasındaǵı tovarlardıń Túrkiya, Qazaqstan, Rossiya, Qıtay, Latviya, Estoniya hám Pakistan sıyaqlı dúnyanıń 35 mámleketine eksportı ámelge asırıldı.
Eksport quramında plastmassa hám rezina ónimleri 47,7 (66,1 mln. dollar), toqımashılıq ónimleri 11,4 (15,8 mln. dollar), ximiya sanaatı ónimleri 9,4 (12,9 mln. dollar), azıq-awqat ónimleri 8,6 (11,9 mln. dollar), ósimlikler hám olardan alınǵan ónimler 8,4 (11,6 mln. dollar), tiri haywanlar, bólekleri hám azıqlıqları 5,9 (8,2 mln. dollar) procentti quraydı.
Qaraqalpaqstan Respublikası Bajıxana basqarması tárepinen usı jıldıń basınan ótken 5 ay dawamında jámi 133,7 mln. AQSh dolları bahasındaǵı tovarlar import bajıxana rejimine rásmiylestirildi. Import tovarlar 278 importyor kárxanalar tárepinen dúnyanıń Qıtay, Rossiya, Yaponiya, Qazaqstan, Belarus, Túrkiya hám Koreya sıyaqlı 41 mámleketinen alıp kelingen. Olardan texnologiyalıq úskeneler 28,3 (37,7 mln. dollar), aǵash-taxtay ónimleri 15,1 (20,2 mln. dollar), metall hám metall buyımlar 12,1 (16,1 mln. dollar), azıq-awqatlar 11,1 (14,8 mln. dollar), elektrotexnika hám onıń bólekleri 8,8 (11,8 mln. dollar), ximiya sanaatı ónimleri 7,4 (9,8 mln. dollar), janılǵı-energetika hám neft ónimleri 5,0 (6,7 mln. dollar), plastmassa hám rezina ónimleri 3,6 (4,8 mln dollar) procentten tuwra keldi.
Sonday-aq, 2025-jıldıń basınan Bajıxana basqarması tárepinen bajıxana uyımlarınıń óz fiskal wazıypaların ámelge asırıw sheńberinde bajıxana tólemlerinen 287 mlrd. sumlıq qarjılarınıń mámleketlik byudjetke ótkeriliwi támiyinlendi.
Mámleketimiz basshısı hám Húkimetimiz tárepinen isbilermenlik subektlerine básekige shıdamlı ónimlerdi islep shıǵarıw arqalı eksport kólemin arttırıw hám importtı optimallastırıw boyınsha qabıl etilgen nızam hújjetlerinde belgilengen wazıypalardan kelip shıǵıp, bajıxana uyımları tárepinen 2025-jıldıń ótken dáwirinde sırtqı ekonomikalıq jumıs qatnasıwshılarına jámi 182 milliard 30 million sum muǵdarında bajıxana tólemlerinen jeńillikler qollanıldı. Bul aldınǵı jıldıń usı dáwirine salıstırǵanda 9,7 procentke artqanınan dárek bermekte.
2025-jıl yanvar-may ayları dawamında qáwipti basqarıw avtomatlastırılǵan sisteması tárepinen jámi 9965 bajıxana júk deklaraciyası (BJD) rásmiylestirilgen (bir kúnde ortasha 80). Koridorlar kesimindegi analizine qaralǵanda, olar “jasıl” koridor arqalı 5657 (56,8%), “sarı” koridor arqalı 2873 (28,8%), “qızıl” koridor arqalı 1435 (14,4%) bajıxana júk deklaraciyası quraydı.
Yaǵnıy, bajıxana tarawına aldınǵı innovaciyalıq baǵdarlamalardıń engiziliwi nátiyjesinde, bajıxana qadaǵalawına usınılǵan hám “jasıl koridor”ǵa baǵdarlanǵan tovarlardıń 56,8 procentine bajıxana rásmiylestiriwi processleri ámelge asırılmaǵan. Bunıń nátiyjesinde hadal isbilermenlik subektleri qollap-quwatlanıp, tovarlardıń óz mánziline tez waqıt ishinde jetkeriliwi támiyinlendi.
Esabat dáwirinde bajıxana tarawına baylanıslı nızam hújjetleriniń buzılıwı menen baylanıslı 334 huqıqbuzarlıq anıqlanıp, bahası 13 mlrd. 396 mln. sumlıq tovar-materiallıq baylıqlar ayǵaqlı zat retinde irkip qalındı. Sonnan, jámi 14 jaǵdayda Ózbekstan Respublikası Jınayat kodeksiniń tiyisli statyaları boyınsha jınayat isi qozǵatıldı.
Basqarma xızmetkerleri tárepinen náshebentlik quralları, psixotrop zatlar, qural-jaraq hám oq dárilerdiń nızamsız aylanısına qarsı gúresiw baǵdarında da bir qatar jumıslar ámelge asırılıp kelinbekte.
Atap aytqanda, 2025-jıldıń basınan jámi 521,73 gr. náshebentlik zatlar, 740 ampulada kúshli tásir etiwshi dárilik zatlar, sonday-aq, 1 dana aw quralı, 40,6 gr. porox, 6 dana oq, 78 dana gilza, 448 dana kapsula hám 1,3 kg. droblardıń nızamsız aylanıstan shıǵıwınıń aldı alındı.
Baspasóz konferenciyasında qatnasıwshılar qánigelerden ózlerin qızıqtırǵan sorawlarǵa juwap aldı.

Á.Jiyemuratov,
Qaraqalpaqstan xabar agentligi.
M.Habibullaevtıń túsirgen súwretleri