Ǵawashanıń búgingi kúnde háwij alıwı múmkin bolǵan solıw yaki vilt, tamır shiriw, gommoz sıyaqlı kesellikleri bolıp, házirgi waqıtta usı keselliklerdiń aldın alıw boyınsha ámelge asırılatuǵın agrotexnikalıq ilajlar ónimniń tolıq hám sapalı bolıwına tiykar jaratadı.

Ǵawashanıń solıw yaki vilt keselligin alıp qarasaq, bul kesellik qozǵaltıwshınıń túrine qarap, solıw keselligi verticillez hám fuzarioz viltine bólinedi. Keselliktiń sırtqı belgileri ósimliktiń ǵumshalaw yamasa gúllew fazasında kórinedi. Dáslep tómengi bólimindegi japıraqlarda kóp múyeshli yaki sheńber tárizli ashıq-jasıl, keyin sarǵısh daqlar payda boladı. Kesellik belgileri japıraqlarınıń qırında, japıraq tamırı aralıǵında yamasa pútkil japıraq betinde payda boladı. Zıyanlanǵan japıraq qońır reńge kirip, quwrawdı baslaydı hám túsip ketedi. Keselliktiń ishki belgileri kesellengen ósimliktiń paqalın kesesine kesip qaralǵanda, onıń aǵashlıq bólimi qarayıp, nekroz payda etkende kóriw múmkin.
Fuzarioz vilti. Kesellik jińishke talshıqlı ǵawashanıń nálleri payda bolǵan dáwirinen baslap, pútkil vegetaciya dawamında baqlanadı. Keselliktiń belgisi nállerdiń japıraqlarında sarǵısh daqlar payda bolıp, japıraq tamırı torǵa uqsas kórinedi. Dáslep kesellengen ósimliklerdiń buwın araları qısqarıp, tamır moyını juwanlasadı, ushqı japıraqları zıyanlanbay saqlanıp qaladı.
Ǵawashanıń tamır shiriw keselligi. Respublika sharayatında ǵawashanıń ápiwayı hám qara tamır shiriw kesellikleri ushırasadı. Kesellik shigit ónip shıqqan dáwirden baslap 3-4 haqıyqıy japıraq payda etkenge shekem dawam etedi. Keselliktiń dáslepki belgileri ápiwayı tamır shiriwde nállerdiń tamır moynında toq bawır reńdegi daq payda bolıwdan baslanıp, keyninen shiriydi.
Gommoz keselligi. Kesellik ósimliktiń barlıq jer ústi aǵzaların, japıraq, tuqım úlesi japıraqshalar, paqal, gúl, ǵorek hám talshıǵın kesellendiredi. Keselliktiń tiykarǵı belgisi ósimliktiń zıyanlanǵan organlarında may tárizli tamshılardıń payda bolıwınan baslanadı. Japıraqta dáslep múyeshli daqlar payda boladı. Japıraqtıń bet forması ózgerip, japıraq ayaqshasında qońır daqlardı payda etedi.
Qarsı gúres ilajları: azotlı hám kaliyli tóginler ósimliktiń kesellikke shıdamlılıǵın arttıradı, ǵawasha atızlarına jońıshqanı almaslap egiwde paydalanıw kesellikti azaytadı. Tuqımdı zıyanlanbaǵan ósimliklerden tayarlaw, onı egiwden aldın fungicidler menen qayta islew, topıraqtı tereń súriw, ǵawashanıń qaldıqların jıynastırıp alıp atızdan shıǵarıp taslaw payda beredi.
Qarsı gúres ilajları: agrotexnikalıq ilajlarǵa ámel etiw, ayrıqsha sapalı dárilengen tuqımlardı egiw, siyrekletiw hám qatıwashqa qarsı gúresiwdi óz waqtında ótkeriw, almaslap egiwge ámel etiw hám ǵawasha paqalınıń qaldıqların tamırı menen atızdan shıǵarıp taslaw.
Ǵawasha keselliklerine qarsı qollanılatuǵın fungicidler dizimi:
ZEREBRA s.e (75-100 ml/t+150-200 ml/ga) egis aldınan tuqımdı qayta islewde qollanıladı.
SPORAGIN s.e.k (2,0 l/t+2,0 l/ga, 2,0 l/ga) egisten aldın tuqımdı dárilewde hám 2 márte ósimliktiń ósiw dáwirinde búrkiw jolı menen, máwsimde 3 mártege shekem qollanıladı. (fuzarioz, vilt hám topıraqtaǵı infekciyalardı azaytadı).
TRIXODERMIN n.kuk (0,2kg/t+0,3kg/ga) ósimliktiń ósiw dáwirinde búrkiw jolı menen, máwsimde 3 mártege shekem qollanıladı. (fuzarioz, vilt hám topıraqtaǵı infekciyalardı azaytadı).

Ósimlikler karantini hám qorǵaw ilim-izertlew instituti
Qaraqalpaqstan Respublikası filialı.
Qaraqalpaqstan xabar agentligi