Búgingi kúnde pensiya jası Ózbekstan Respublikasında tek ǵana Evropa, Amerika, Aziya elleri arasında emes, al ǴMDA mámleketleri ishinde de eń kishi jas esaplanıp, múddetinen burın pensiyaǵa shıǵıw huqıqın esapqa alǵan halda, ortasha er adamlarda 58 hám hayallarda 53 jastı quraydı.
Maǵlıwmatlarǵa qaraǵanda pensiya jası dúnyada ortasha 65 jas. Ǵárezsiz mámleketlerdiń doslıq awqamı mámleketlerinde bul kórsetkish er adamlar ushın 63 hám hayallar ushın 58 jastı quraydı. Mısal ushın, Tájikstan hám Qırǵızstanda pensiya jası tiyislisinshe 63 hám 58 jas, Túrkmenstanda tiyislisinshe 62 hám 57 jas bolsa, Qazaqstanda er adamlarda 63, hayallarda 58,5 jas bolıp tabıladı.
Elimizde ámelge asırılıp atırǵan kúshli sociallıq qorǵaw koncepciyası xalıqtıń turmıs abadanlıǵın arttırıw, kem támiyinlengen shańaraqlar, mayıplıǵı bolǵan shaxslar, jalǵız kekseler hám sociallıq qorǵawǵa mútáj xalıqtıń basqa da qatlamlarına materiallıq hám ruwxıy járdem qolın sozıwda óz kórinisin tappaqta.
Háreketler strategiyasında da bul tarawda orınlanıwı tiyis bolǵan áhmiyetli wazıypalar belgilengen.
Hár bir adam qartayǵanda, miynetke jaramlılıǵın joǵaltqanda, sonday-aq, asırawshısınan ayrılǵanda hám nızamda názerde tutılǵan basqa da jaǵdaylarda sociallıq támiynat alıw huqıqına iye ekenligi Konstituciyamızdıń 39-satatyasında kórsetip ótilgen.
Oliy Majlis Nızamshılıq palatasınıń Miynet hám sociallıq máseleler komiteti tárepinen shólkemlestirilgen «Puqaralardıń mámleketlik pensiya támiynatı: Ózbekstan tájiriybesi, ámeliyat hám perspektivadaǵı rejeler» temasındaǵı dógerek sáwbetinde de puqaralardıń usı konstituciyalıq huqıqların támiyinlewdiń áne usınday áhmiyetli máseleleri dodalandı.
Ilaj Oliy Majlis janındaǵı Nızamshılıq mashqalaları hám parlamentlik izertlewler institutı menen birgelikte ótkerildi.
Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2017-jıl 2-fevraldaǵı «Miynet haqı, pensiya, napaqa hám stipendiyalardı tólew mexanizmin jetilistiriwge baylanıslı qosımsha ilajlar haqqında»ǵı hám 13-marttaǵı «Pensiyalar hám napaqalar tólew mexanizmin bunnan bılay da jetilistiriw ilajları haqqında»ǵı qararlarına muwapıq, 2017-jıl fevraldan baslap barlıq túrldegi pensiyalar hám napaqalar tek naq pul kórinisinde tóleniwi, pensiya hám napaqalar akcionerlik kommerciyalıq Xalıq banki filialları tárepinen mákan puqaralar jıyınında jaylasqan arnawlı kassalar arqalı, sonday-aq, erkin háreket etiw jáne pensiyalar menen napaqalardı arnawlı kassalardan alıw imkaniyatına iye bolmaǵan shaxslarǵa tikkeley olar jasaytuǵın jerge jetkerip beriliwi jolǵa qoyıldı.
Tarawda bir qansha unamlı tabıslarǵa erisilgenine qaramastan, Byudjetten tısqarı pensiya qorı dáramatların qáliplestiriw mexanizmlerin zamanagóy qarjı siyasat koncepciyaları tiykarında jetilistirip barıw, qor qarjılarınan aqılǵa uǵras paydalanıw hám onı maqsetli jumsawdıń sociallıq-ekonomikalıq hám huqıqıy tiykarların ilimiy-ámeliy izertlew zárúrligi atap ótildi. Bul ushın, bárinen burın pensiya támiynatı teoriyası hám pensiya támiynatı baǵdarındaǵı mámleketlik siyasat, mámleketlik pensiya támiynatı sistemasındaǵı pensiyalardıń túrleri, jıynalıp barılatuǵın pensiya támiynatı boyınsha nızamshılıqtı jetilistirip barıw áhmiyetli ekenligi aytıldı.
Bul tarawdaǵı nızam hújjetlerin jetilistiriw, tarawǵa málimleme-kommunikaciya texnologiyaların keńnen engiziw, arxivlerdiń jumısın jáne de rawajlandırıw puqaralardıń artıqsha sergizdanlıǵın azaytıp, byurokratlıq tosqınlıqlardı saplastırıwǵa xızmet etedi.
Mohigul QOSIMOVA,
ÓzA nıń xabarshısı