Дори ва тиббий буюмлар савдоси: парламент сўровига қандай жавоб қайтарилди?

395

Бугунги кунда республикамизда дори воситаларини улгуржи реализация қилиш учун 538 та корхона, дори воситалари ва тиббий буюмларни чакана реализация қилиш учун эса 15 минг 250 та лицензияга эга дорихона фаолият юритмоқда. Фармацевтика фаолиятини лицензиялаш Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Фармацевтика маҳсулотлари хавфсизлиги маркази томонидан 2023 йил 22 июндан license.goy.uz тизими орқали амалга ошириляпти.

Олий Мажлис Қонунчилик палатасининг бугунги мажлисида депутатлар 2023 йил 15 декабрь куни соғлиқни сақлаш вазири А.Иноятовга юборилган “Мамлакатимизда дори воситалари ва тиббий буюмларнинг улгуржи ҳамда чакана савдоси ҳолати тўғрисида”ги масала юзасидан парламент сўровига юборилган жавобни кўриб чиқди.

Парламент сўровига келган жавобда қайд этилганидек, Фармацевтика маҳсулотлари хавфсизлиги марказига ўтган даврда дори воситалари ва тиббий буюмларнинг чакана реализациясига лицензия олиш, лицензия амал қилиш муддатини узайтириш, фаолият манзилини ўзгартириш учун жами 1 минг 821 та ариза келиб тушган бўлиб, улардан 1 минг 315 тасига ижобий, 436 тасига талабларга жавоб бермагани учун рад жавоблари берилган.

Шу билан бирга, давлатимиз раҳбарининг 2022 йил 26 октябрдаги тегишли қарорига мувофиқ, 2023 йил 1 майдан бошлаб, жисмоний шахслар томонидан харид қилинган дори воситаларининг нархи “FAIR TECH” ягона ахборот тизимида дори воситаларининг улгаржи ва чакана савдосида нархларни референт нархлар билан автоматик тарзда солиштириш ҳамда ҳуқуқбузарликни аниқлаш имконияти яратилган.

Ушбу тизим орқали бир ойда ўртача 352 мингдан ортиқ референт нархни бузиш ҳолатлари қайд этилган. Айрим аниқланган ҳолатларда ҳатто тадбиркорлар 27 баравар миқдорида устама қўллаб, дори воситаларини сотгани аниқланган. Бундай ҳолатларнинг сабаблари ўрганилганда, албатта, тадбиркорлар томонидан дори воситалари нархини ўз ҳамёнини ўйлаб ошириб сотганлиги бўлса, референт нархлар реестридаги 2,7 мингта дори воситасининг нархи сўнгги 3 йилда қайта кўриб чиқилмагани, импорт қилинадиган дори воситаларининг қийматини ҳисоб-китоб қилишда харажатлар миқдори (дори воситасининг қиймати, божхона тўловлари ва ҳ.к.лар) тўлиқ инобатга олинмагани, айрим дори воситалари бўйича 2 хил чакана референт нарх ўрнатилгани маълум бўлган. Шундан келиб чиқиб, референт нархлар инвентаризацияси ўтказилган ҳолда, бир хил дори воситасига икки хил нарх берилганлик ҳолатлари бартараф этилган.

Бугунги кунда фармацевтика фаолиятини лицензиялаштириш, шу жумладан улгуржи ва чакана фаолиятни GMP, GDP ва GPP талабларига мувофиқ сертификатлаштирилган ташкилотларга рухсат этилиши йўлга қўйилди. Айни чоғда 88 та ишлаб чиқарувчилардан 39 та корхонада “Зарур ишлаб чиқариш амалиёти (GMP)” сертификати мавжуд.

Бундан ташқари, “Фармацевтика маҳсулотлари хавфсизлиги маркази” давлат муассасаси томонидан бугунги кунгача 78 хорижий давлатнинг 1 300 дан ортиқ корхоналари томонидан ишлаб чиқарилган 11 минг 279 номдаги дори воситалари, жумладан, хорижий ишлаб чиқарувчиларнинг 5 минг 759, МДҲ давлатлари ишлаб чиқарувчиларининг 1 минг 714 ҳамда маҳаллий ишлаб чиқарувчиларнинг 3 минг 269 номдаги дори воситалари, шунингдек, 513 номдаги субстанциялар, 24 номдаги ин-виво ташхис воситалари, 4 минг 727 номдаги тиббий буюмлар ва тиббий техника, 831 номдаги ин-витро ташхис воситалари, 2 минг 633 номдаги тиббий буюмлар давлат рўйхатидан ўтказилган ва тиббиёт амалиётида қўлланилишига рухсат этилган.

Мажлисда соҳадаги қонунчиликни такомиллаштириш ва мавжуд қонунлар ижроси устидан парламент назоратини кучайтириш зарурлиги таъкидланди.

Муҳтарама Комилова, ЎзА