Bugungi kunda respublikamizda dori vositalarini ulgurji realizatsiya qilish uchun 538 ta korxona, dori vositalari va tibbiy buyumlarni chakana realizatsiya qilish uchun esa 15 ming 250 ta litsenziyaga ega dorixona faoliyat yuritmoqda. Farmatsevtika faoliyatini litsenziyalash Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Farmatsevtika mahsulotlari xavfsizligi markazi tomonidan 2023 yil 22 iyundan license.goy.uz tizimi orqali amalga oshirilyapti.

Oliy Majlis Qonunchilik palatasining bugungi majlisida deputatlar 2023 yil 15 dekabr kuni sog‘liqni saqlash vaziri A.Inoyatovga yuborilgan “Mamlakatimizda dori vositalari va tibbiy buyumlarning ulgurji hamda chakana savdosi holati to‘g‘risida”gi masala yuzasidan parlament so‘roviga yuborilgan javobni ko‘rib chiqdi.

Parlament so‘roviga kelgan javobda qayd etilganidek, Farmatsevtika mahsulotlari xavfsizligi markaziga o‘tgan davrda dori vositalari va tibbiy buyumlarning chakana realizatsiyasiga litsenziya olish, litsenziya amal qilish muddatini uzaytirish, faoliyat manzilini o‘zgartirish uchun jami 1 ming 821 ta ariza kelib tushgan bo‘lib, ulardan 1 ming 315 tasiga ijobiy, 436 tasiga talablarga javob bermagani uchun rad javoblari berilgan.

Shu bilan birga, davlatimiz rahbarining 2022 yil 26 oktyabrdagi tegishli qaroriga muvofiq, 2023 yil 1 maydan boshlab, jismoniy shaxslar tomonidan xarid qilingan dori vositalarining narxi “FAIR TECH” yagona axborot tizimida dori vositalarining ulgarji va chakana savdosida narxlarni referent narxlar bilan avtomatik tarzda solishtirish hamda huquqbuzarlikni aniqlash imkoniyati yaratilgan.

Ushbu tizim orqali bir oyda o‘rtacha 352 mingdan ortiq referent narxni buzish holatlari qayd etilgan. Ayrim aniqlangan holatlarda hatto tadbirkorlar 27 baravar miqdorida ustama qo‘llab, dori vositalarini sotgani aniqlangan. Bunday holatlarning sabablari o‘rganilganda, albatta, tadbirkorlar tomonidan dori vositalari narxini o‘z hamyonini o‘ylab oshirib sotganligi bo‘lsa, referent narxlar reyestridagi 2,7 mingta dori vositasining narxi so‘nggi 3 yilda qayta ko‘rib chiqilmagani, import qilinadigan dori vositalarining qiymatini hisob-kitob qilishda xarajatlar miqdori (dori vositasining qiymati, bojxona to‘lovlari va h.k.lar) to‘liq inobatga olinmagani, ayrim dori vositalari bo‘yicha 2 xil chakana referent narx o‘rnatilgani ma’lum bo‘lgan. Shundan kelib chiqib, referent narxlar inventarizatsiyasi o‘tkazilgan holda, bir xil dori vositasiga ikki xil narx berilganlik holatlari bartaraf etilgan.

Bugungi kunda farmatsevtika faoliyatini litsenziyalashtirish, shu jumladan ulgurji va chakana faoliyatni GMP, GDP va GPP talablariga muvofiq sertifikatlashtirilgan tashkilotlarga ruxsat etilishi yo‘lga qo‘yildi. Ayni chog‘da 88 ta ishlab chiqaruvchilardan 39 ta korxonada “Zarur ishlab chiqarish amaliyoti (GMP)” sertifikati mavjud.

Bundan tashqari, “Farmatsevtika mahsulotlari xavfsizligi markazi” davlat muassasasi tomonidan bugungi kungacha 78 xorijiy davlatning 1 300 dan ortiq korxonalari tomonidan ishlab chiqarilgan 11 ming 279 nomdagi dori vositalari, jumladan, xorijiy ishlab chiqaruvchilarning 5 ming 759, MDH davlatlari ishlab chiqaruvchilarining 1 ming 714 hamda mahalliy ishlab chiqaruvchilarning 3 ming 269 nomdagi dori vositalari, shuningdek, 513 nomdagi substansiyalar, 24 nomdagi in-vivo tashxis vositalari, 4 ming 727 nomdagi tibbiy buyumlar va tibbiy texnika, 831 nomdagi in-vitro tashxis vositalari, 2 ming 633 nomdagi tibbiy buyumlar davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgan va tibbiyot amaliyotida qo‘llanilishiga ruxsat etilgan.

Majlisda sohadagi qonunchilikni takomillashtirish va mavjud qonunlar ijrosi ustidan parlament nazoratini kuchaytirish zarurligi ta’kidlandi.

Muhtarama Komilova, O‘zA