Qaraqalpaqstan Respublikası Suw xojalıǵı ministrliginde baspasóz konferenciyası bolıp ótti.

Onda Suw xojalıǵı ministri Baxtiyar Yusupov 2025-jıl dawamında aymaqlarǵa jetkerip berilgen suw muǵdarları, engizilip atırǵan únemlewshi texnologiyalar, jerlerdiń meliorativlik jaǵdayın jaqsılaw, kanallardı rekonstrukciyalaw baǵdarında ámelge asırılıp atırǵan ilajlar boyınsha málimleme berdi.
Atap ótilgenindey, 2025-jılǵı jazǵı suwǵarıw máwsiminde dáryalarda suw aǵısı normaǵa salıstırǵanda 85-90 procent átirapında boldı.
Usı jılı awıl xojalıǵı ónimlerin jetistiriw ushın respublika boyınsha jámi 5 milliard kub metrden aslam suw jetkerip berildi.
Usı suw resursları menen 53 mıń gektarlıq ǵálle, 80 mıń gektarlıq paxta maydanları, 180 mıń gektarlıq miywe-ovoщ hám basqa da eginler suwǵarıldı. Bunnan tısqarı, 145 mıń gektarǵa shor juwıw hám ıǵal suw beriw jumısları ámelge asırıldı, sonnan 21 mıń gektarına tákirarıy eginler ushın suw berildi.
– Suw resursların únemlew hám onnan aqılǵa uǵras paydalanıwda suwdı únemleytuǵın texnologiyalardı engiziw boyınsha keń kólemli jumıslar alıp barılmaqta, – deydi B.Yusupov.
Mámleket tárepinen qollap-quwatlaw mexanizmleri zaman talaplarına beyimlestirilip atırǵanlıǵı jáne suwdı únemleytuǵın texnologiyalardı engizgen fermer hám diyqanlar nátiyjesin kórip atırǵanlıǵı nátiyjesinde 2019-2025-jıllar dawamında jámi 290 mıń 441 gektar maydan suwdı únemleytuǵın texnologiyalar menen qamtıp alındı, suwǵarılatuǵın maydanlarǵa salıstırǵanda úlesi 56 procentke jetkerildi. Sonıń ishinde, 24,1 mıń gektarda tamshılatıp, 7,3 mıń gektarda jawınlatıp, 614 gektarda diskret hám 37,2 mıń gektarda basqa túrdegi suwǵarıw texnologiyaları engizildi jáne 221,2 mıń gektar jerler lazer úskenesi járdeminde tegislendi.
Sonıń ishinde, tek ǵana 2025-jıldıń ózinde jámi 75,2 mıń gektar (171 procent rejege salıstırǵanda) jerde suwdı únemlewshi texnologiyalar, sonıń ishinde, 2,9 mıń gektarda tamshılatıp, 1,9 mıń gektarda jawınlatıp jáne 6,1 mıń gektar maydanda iyiliwsheń qubırlar arqalı hám 2,1 mıń gektar maydanda qarıqqa plyonka tósep suwǵarıw hám 62,2 mıń gektar maydanda lazerli tegislew jumısları ámelge asırıldı. Nátiyjede, suwdı únemleytuǵın texnologiyalar esabınan 2025-jılı 360 million kub metr suwdı únemlewge erisildi.
Sol sebepli keyingi jıllarda suwǵarıw tarmaqlarında suwdıń shıǵınların azaytıw hám kanallardıń paydalı jumıs koefficientin arttırıwǵa ayrıqsha itibar qaratılmaqta.
Kanallardı betonlaw nátiyjesinde suwdıń joǵalıwınıń aldı alınıp, egislik maydanları, qıytaq jerlerge kepillengen suw jetkerip beriliwine erisilmekte hám nátiyjede xalıqtıń keypiyatı, olardıń turmıs tárizi hám qosımsha dáramat alıwına unamlı tásir kórsetpekte.

2025-jılı byudjet qarjıları esabınan 87,9 mln. sum qarjı ajıratılıp, 14 joybar sheńberinde 45,4 kilometrlik (sonnan, 42,1 km. bólegi betonlandı) kanallar, 7,2 kilometrlik lotoklar hám 2 nasos agregatı, sonday-aq, 4 suw tosıwshı qurılma qurıldı hám rekonstrukciyalandı.
Bunnan tısqarı, “Kámbaǵallıqtan abadanlıqqa qaray” baǵdarlaması sheńberinde suw támiynatı awır bolǵan máhállelerdegi xalıqtıń qıytaq jerlerin suw menen támiyinlew joybarları ushın byudjetten 198,5 milliard sum qarjı ajıratıldı.
Usı baǵdarlamaǵa muwapıq, 89 joybar sheńberinde 857,2 kilometrlik kanallar, 37 suwǵarıw qudıǵı, 207 nasos agregatı hám 85,5 kilometrlik basımlı qubırlardı qurıw hám rekonstrukciyalaw jumısları orınlandı.
Ámelge asırılǵan jumıslar nátiyjesinde 68270 shańaraqta jasaytuǵın xalıqtıń 10,98 mıń gektarlıq qıytaq jerinde suw támiynatınıń jaqsılanıwına erisildi.
B.Yusupov kelesi 2026-jılı suw xojalıǵında ámelge asırılıwı belgilengen tiykarǵı wazıypalarǵa da toqtap ótti.
Baspasóz konferenciyasında Qaraqalpaqstan nasos stanciyaları hám energetika basqarması baslıǵı wazıypasın atqarıwshı N.Aralbaev ta nasos stanciyaları hám olardıń elektr energiyasınan nátiyjeli paydalanıw baǵdarında jıl dawamında islengen jumıslar boyınsha málimleme berdi.
Hámmemizge belgili, Prezidentimizdiń basshılıǵında 2024-jıl 7-noyabrde ótkerilgen videoselektor májilisinde 2025-jıl – suw xojalıǵında “Nasoslardıń nátiyjeliligin arttırıw jılı” dep belgilengen edi.
Bunnan soń bul baǵdarda ámelge asırılatuǵın ilajlar belgilendi hám oǵan bola, keń kólemli jumıslar ámelge asırılmaqta.
2025-jılı mámleket nasoslarınan 20 danasın energiya únemlewshi nasosqa almastırdı. Nátiyjede ortasha 528,1 mıń kVt/saat energiya únemlendi. Sonday-aq, mámleketlik nasoslarǵa jámi 214 kVt quwatlılıqtaǵı quyash panelleri ornatıldı hám 408 million kVt/saat energiya únemleniwine erisildi.
Itibarlısı, sońǵı waqıtları klaster hám fermer xojalıqlarında esabındaǵı nasos agregatların da energiyanı únemleytuǵınına almastırıw hám olarǵa quyash panellerin ornatıw baǵdarında da keń kólemli jumıslar ámelge asırılmaqta. Eger maǵlıwmatlardı tallaytuǵın bolsaq, usı jılı 6 918 kVt elektr quwatlılıǵın islep shıǵaratuǵın quyash panelleri ornatılǵanı esabınan ortasha 3,2 million kVt/saat energiyanı únemlewge erisilgen.
Baspasóz konferenciyasında qatnasıwshılar ózlerin qızıqtırǵan sorawlarǵa juwap aldı.

Á.Jiyemuratov,
Qaraqalpaqstan xabar agentligi