Tashkent qalasında Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi Senatınıń on ekinshi jalpı májilisi óz jumısın dawam ettirdi.

Onda Senat, húkimet aǵzaları, ministrlikler hám uyımlardıń wákilleri, jergilikli Keńeslerdiń deputatları, Senat janındaǵı Jaslar parlamentiniń aǵzaları hám ǵalaba xabar qurallarınıń xızmetkerleri qatnastı.
Videokonferencbaylanıs tárizinde ótkerilgen jalpı májilisti Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi Senatınıń Baslıǵı Tanzila Norboeva alıp bardı.
Jalpı májilis Senattıń YouTube tarmaǵındaǵı beti arqalı tikkeley sáwlelendirip barıldı.
Jalpı májilistiń ekinshi jumıs kúni senatorlar “Jergilikli mámleketlik hákimiyat uyımlarınıń jumısı jetilistirilgenligi múnásibeti menen Ózbekstan Respublikasınıń ayırım nızam hújjetlerine ózgerisler hám qosımshalar kirgiziw haqqında”ǵı nızamdı kórip shıǵıwdan basladı.
Nızamdı qabıl etiw zárúrligine ayrıqsha itibar qaratıldı. Atap aytqanda, bul zárúrlik jańa redakciyadaǵı Ózbekstan Respublikasınıń Konstituciyası qabıl etiliwi, onıń qaǵıydaları birdey qollanılıwı ushın ámeldegi nızam hújjetleriniń normaların oǵan muwapıqlastırıwdan kelip shıqpaqta.
Bul nızamda jergilikli Keńes baslıǵı hám hákimler lawazımları bir-birinen ajıratılǵanlıǵı sebepli 9 kodeks hám 69 nızam qayta kórip shıǵılıp, jergilikli mámleketlik hákimiyat uyımlarına júklengen wákilliklerdi jergilikli wákillik hám atqarıw uyımları arasında qánigelestiriw názerde tutılmaqta.
Jergilikli mámleketlik hákimiyat uyımlarınıń wazıypaları kúshli keńes, esap beriwshi hám intaker hákim principi tiykarında wákillik hám atqarıw uyımları arasında anıq bólistirilip atırǵanı, jergilikli Keńes hám hákimliklerdiń jumısına tán bolmaǵan jáne respublikalıq atqarıw uyımlarınıń wákilliklerine baylanıslı tákirarlanıwshı 8 wazıypa biykar etilip atırǵanı dodalawlar dawamında senatorlar tárepinen atap ótildi.
Senatorlardıń atap ótkenindey, nızamnıń qabıl etiliwi Jańa Ózbekstannıń hákimshilik reformalarınıń keyingi basqıshın ámelge asırıwǵa, Konstituciyada belgilengen hákimler hám xalıq deputatları Keńesleri wákillikleriniń bólistiriliwine tiykarlanǵan mámleketlik hákimiyattı shólkemlestiriwdiń jańa modeliniń tolıq ámelge asıwına jáne jergilikli mámleketlik hákimiyat uyımları jumısın ámelge asırıwdıń huqıqıy tiykarların bekkemlewge xızmet etetuǵını ayrıqsha atap ótildi.
Dodalaw juwmaǵında senatorlar nızamdı maqulladı.
Senattıń jalpı májilisinde “Ózbekstan Respublikasınıń ayırım nızam hújjetlerine órtlerdiń aldın alıw nátiyjeliligin arttırıwǵa qaratılǵan ózgerisler hám qosımshalar kirgiziw haqqında”ǵı nızam da dodalandı.
Atap ótilgenindey, keyingi jılları elimizde órtlerdiń aldın alıw hám órt qáwipsizligi tarawındaǵı mámleketlik qadaǵalawdı jetilistiriw baǵdarında keń kólemli ilajlar kórilmekte.
Onda puqaralardıń ómiri hám densawlıǵın, fizikalıq hám yuridikalıq táreplerdiń múlkin isenimli qorǵawǵa ayrıqsha itibar qaratılıp, bul baǵdarda tutas órt qáwipsizligi sistemasın jaratıw jumısları ámelge asırılmaqta.
Órtlerdiń aldın alıw boyınsha kórilip atırǵan ilajlardı kúsheytiw menen bir qatarda órt qáwipsizligi qaǵıydaların buzǵanı ushın juwapkershilik ilajların kúsheytiw zárúrligi de bar.
Bul nızam menen Hákimshilik juwapkershilik haqqındaǵı kodekske órt qáwipsizligi qaǵıydaların buzǵanı ushın lawazımlı shaxslardıń juwapkershiligi kúsheytiliwin hám “Órt qáwipsizligi haqqında”ǵı nızamǵa mámleketlik órt qadaǵalawı uyımlarınıń wákilliklerin anıqlastırıwdı názerde tutatuǵın ózgerisler hám qosımsha kirgizilmekte.
Atap aytqanda, “Órt qáwipsizligi haqqında”ǵı nızamnıń 6-statyası tolıqtırılmaqta. Sonıń ishinde, Ayrıqsha jaǵdaylar ministrligine órtler menen baylanıslı ayrıqsha jaǵdaylardıń hám xalıqtıń ómiri jáne densawlıǵına basqasha tárizde turaqlı qáwip payda bolıwınıń aldın alıw múnásibeti menen isbilermenlik subektleriniń jumısın nızamshılıqta belgilengen tártipte toqtatıp turıw wákilligi berilmekte.
Senatorlardıń pikirinshe, bul nızam órtlerdiń aldın alıwǵa, órt qáwipsizligi qaǵıydaların buzǵanı ushın huqıqıy tásir ilajlarınıń jáne de nátiyjeli qollanılıwın támiyinlewge xızmet etedi.
Senatorlar nızamdı maqulladı.
Sonday-aq, on ekinshi jalpı májiliste “Balalardı zorlıqtan qorǵaw sistemasınıń jetilistiriliwi múnásibeti menen Ózbekstan Respublikasınıń ayırım nızam hújjetlerine ózgerisler hám qosımshalar kirgiziw haqqında”ǵı nızam kórip shıǵıldı.
Atap ótilgenindey, mámleketimizde balalardıń huqıqları, erkinlikleri hám nızamlı máplerin isenimli qorǵawdıń institucionallıq hám huqıqıy tiykarların jetilistiriwge qaratılǵan keń kólemli jumıslar ámelge asırılmaqta.
Sonıń menen birge, búgingi kúnde balalardıń huqıqları, erkinlikleri hám nızamlı mápleriniń qorǵalıwın jáne de kúsheytiw, olardı jınısıy zorlıqtan qorǵaw, jınayat procesinde gúwa sıpatında tartıwdıń anıq mexanizmlerin belgilew zárúrligi júzege kelmekte.
Bul nızam menen Jınayat kodeksi hám Hákimshilik juwapkershilik haqqındaǵı kodekske balalarǵa baylanıslı Internet jáhán málimleme tarmaǵınan paydalanıp uyatsız-buzıq háreketler islegeni ushın juwapkershilik belgilenbekte.
Sonday-aq, Jınayat-processuallıq kodekske jas óspirim gúwa yamasa jábirleniwshini sorawdıń bir kún dawamındaǵı ulıwma dawamlılıǵın hám olardı soraw etiw procesinde nızamlı wákillerdiń qatnasıw tártibin belgileytuǵın ózgerisler hám qosımshalar kirgizilmekte.
Senatorlardıń pikirinshe, bul nızam jınayatlardıń aldın alıwǵa, islengen jınayatlar ushın jazanıń sózsiz ekenligin támiyinlewge, sonday-aq, balalardıń huqıqları, erkinlikleri hám nızamlı máplerin qorǵawǵa xızmet etedi.
Dodalaw juwmaǵında senatorlar nızamdı maqulladı.
Senattıń gezektegi jalpı májilisinde “Huqıqbuzarlıqlardıń erte aldın alıw sistemasınıń jáne de jetilistiriliwi múnásibeti menen Ózbekstan Respublikasınıń ayırım nızam hújjetlerine qosımshalar hám ózgerisler kirgiziw haqqında”ǵı nızam dodalandı.
Atap ótilgenindey, bul nızam menen Hákimshilik juwapkershilik haqqındaǵı kodekske, “Qural haqqında”ǵı jáne “Narkologiyalıq kesellikler profilaktikası hám olardı emlew haqqında”ǵı nızamlarǵa qosımshalar hám ózgerisler kirgizilmekte.
Atap aytqanda, aymaqlarda huqıqbuzarlıqlar hám jınayatlardıń aldın alıw maqsetinde suwıq qural alıp júriw huqıqbuzarlıǵın bir jıl dawamında qaytadan islegeni ushın hákimshilik juwapkershilik belgilenbekte. Sonıń ishinde, bul huqıqbuzarlıqtı islegenlik ushın huqıqbuzarlıq predmetlerin konfiskaciyalap yamasa konfiskaciyasız, bazalıq esaplaw muǵdarınıń bes esesinen on esesine shekemgi muǵdarda járiyma salıwǵa yamasa on bes sutkaǵa shekemgi múddetke hákimshilik qamaqqa alıwǵa sebep boladı.
Jınayat kodeksiniń 1261-statyasınıń tórtinshi – segizinshi bólimlerinde názerde tutılǵan shańaraqlıq zorlıq penen baylanıslı jınayatlardı islegenlik sudlanǵanlarǵa sudlanǵanlıq jaǵdayı tamamlanǵanınan yamasa alıp taslanǵanınan yamasa amnistiya aktiniń qollanılǵanınan keyin on jıl dawamında ruqsatnama bermewge sebep boladı. Eger huqıqbuzarda oqatar qural bar bolsa, usı oqatar qural hám onıń oq-dárilerin alıp qoyıw názerde tutılmaqta.
Bunnan tısqarı, ishkilikke ruqsat bergen shaxslardı májbúriy emleniwge jiberiw ushın bir jıl dawamında bir márteden artıq hákimshilik juwapkershilikke tartıw emes, al bir jıl dawamında bir márte hákimshilik juwapkershilikke tartılǵanı tiykar bolatuǵını belgilenbekte.
Onda shaxstı májbúriy emleniwge mútáj dep tabıw wákilligin alıs aymaqlarda qánigelestirilgen rayonlararalıq medicinalıq komissiyalarǵa da beriw, sonday-aq, narkologiyalıq ekspertizalardı ótkeriw ushın qánigelestirilgen rayonlar aralıq medicinalıq komissiya dúziletuǵın alıs aymaqlardıń dizimin Ózbekstan Respublikası Densawlıqtı saqlaw ministrligi tárepinen tastıyıqlaw názerde tutılmaqta.
Nızamnıń qabıl etiliwi máhállelerde qáwipsiz ortalıqtı bekkemlew hám huqıqbuzarlıqlardıń erte aldın alıw boyınsha orınlarda profilaktika inspektorlarınıń jumıs nátiyjeliligin arttırıwǵa xızmet etedi.
Dodalaw juwmaǵında nızam maqullandı.
Sonıń menen birge, jalpı májiliste “Ózbekstan Respublikasınıń ayırım nızam hújjetlerine ózgerisler hám qosımshalar kirgiziw haqqında”ǵı nızam kórip shıǵıldı.
Sońǵı jıllarda mámleketlik uyımlardıń juwapkershiligin arttırıw, ıqsham basqarıw sistemasın qáliplestiriw, mámleketlik buyırtpashılardıń tovarlarǵa (jumıslarǵa, xızmetlerge) bolǵan talapların támiyinlew procesin jetilistiriw boyınsha keń kólemli reformalar ámelge asırılıp atırǵanı atap ótildi.
Dodalaw procesinde senatorlar tárepinen fizikalıq hám yuridikalıq táreplerdiń múrájatların kórip shıǵıw mexanizmlerin jetilistiriw zárúrligi júzege kelip atırǵanına ayrıqsha itibar qaratıldı. Onda mámleketlik uyımlar hám shólkemlerdiń juwapkershiligin arttırıw, intellektuallıq múlk obektleriniń hám olardıń tovar belgisine bolǵan huqıqlarınıń qorǵalıwın kúsheytiw máselelerine ayrıqsha itibar qaratıw zárúr ekenligi atap ótildi.
Sonıń ishinde, sońǵı úsh jılda Ózbekstanda tovar belgilerin dizimnen ótkeriwge bolǵan talap kúnnen-kúnge artıp barmaqta. Atap aytqanda, 2023-jılı 3 155 gúwalıq berilgen bolsa, usı jıldıń ótken dáwirinde bul kórsetkish 4 484 ke jetken.
Usılardı esapqa alıp, “Tovar belgileri, xızmet kórsetiw belgileri hám tovarlar kelip shıqqan orın atamaları haqqında”ǵı nızamǵa kirgizilip atırǵan qosımshaǵa tiykarlanıp tovar belgisine baylanıslı gúwalıqtıń ámel etiwi huqıq iyesi bolǵan yuridikalıq tárep saplastırılǵanda, huqıq iyesi bolǵan fizikalıq tárep qaytıs bolıp, onıń wásiyatnama yamasa nızam boyınsha miyrasxorları bolmaǵanda mápdar shaxstıń arzasına bola sud qararı tiykarında múddetinen aldın saplastırılıwı belgilenbekte.
Sonday-aq, Hákimshilik juwapkershilik haqqındaǵı kodekste kompleksli ekspertizadan ótkeriliwi kerek bolǵan mámleketlik satıp alıwlardı ámelge asırıw boyınsha tikkeley shártnamalardı kompleksli ekspertizadan ótkermegen lawazımlı shaxslarǵa da hákimshilik juwapkershilik belgilenbekte.
Senatorlar ózleriniń shıǵıp sóylewlerinde nızamshılıqqa kirgizilip atırǵan jańa normalar intellektuallıq jumıs nátiyjelerin nátiyjeli qorǵawǵa xızmet etetuǵının atap ótti. Sonday-aq, olar huqıqtı qollanıw ámeliyatında hár qıylı talqılaw hám qıyınshılıqlar júzege keliwiniń aldın alıwǵa jáne mámleketlik satıp alıwlardı ámelge asırıw procesinde ashıq-aydınlıqtı támiyinlewge qaratılǵanı menen áhmiyetli ekenligi atap ótildi.
Dodalaw juwmaǵında nızam maqullandı.
Senattıń on ekinshi jalpı májilisinde “Ózbekstan Respublikasınıń ayırım nızam hújjetlerine qorshaǵan ortalıqtıń, haywanat hám ósimlik dúnyasınıń qorǵalıwın kúsheytiwge, tábiyǵıy resurslardan aqılǵa uǵras paydalanıwdı támiyinlewge qaratılǵan qosımshalar hám ózgerisler kirgiziw haqqında”ǵı nızam dodalandı.
Atap ótilgenindey, ayırım túrdegi qorshaǵan ortalıqtı qorǵawǵa baylanıslı nızamshılıq talapların buzǵanı ushın hákimshilik hám jınayıy juwapkershilik ilajları islengen qılmıstıń jámiyetlik qáwiplilik dárejesine hám kelip shıǵatuǵın aqıbet muǵdarına salıstırǵanda sáykes emesligi ushın usı túrdegi huqıqbuzarlıqlar sanı artıp barmaqta.
Nızam menen bir qatar nızamlarǵa qosımshalar hám ózgerisler kirgizilmekte.
Sonıń ishinde, “Tábiyattı qorǵaw haqqında”ǵı nızamda qorshaǵan ortalıqqa tásir kórsetiwdiń I hám II kategoriyalarına tiyisli jumıs túrleri menen shuǵıllanıwshı yuridikalıq tárepler pataslandırıwshı dáreklerde ornatılatuǵın avtomat monitoring stanciyalarınıń maǵlıwmatların qorshaǵan ortalıqtıń mámleketlik monitoringi sistemasınıń birden-bir geomálimleme maǵlıwmatlar bazasına real waqıt rejiminde kirgiziwi májbúriy ekenligi atap ótilmekte.
Sonday-aq, “Shıǵındılar haqqında”ǵı nızamda puqaralar belgilenbegen orınǵa taslaǵan shıǵındısın alıp shıǵıp ketiwi yamasa nızamshılıqta belgilengen tártipte shıǵındılardı alıp shıǵıp ketiw menen baylanıslı qárejetlerdiń ornın qaplap beriwi shárt ekenligi názerde tutılmaqta.
“Licenziyalaw, ruqsat beriw hám xabardar etiw tártip-qaǵıydaları haqqında”ǵı nızamǵa mámleketlik toǵay qorına kirmeytuǵın terekler hám putalardı kóshirip ótkeriw ushın ruqsat beriw tártibin engiziw menen baylanıslı ózgerisler kirgizilmekte.
Qorshaǵan tábiyǵıy ortalıqtı pataslaǵanı, jer, jer astı baylıqlarınan paydalanıw shártlerin buzǵanı, egisliklerdi, toǵaylardı, tereklerdi yamasa basqa da ósimliklerdi zıyanlaǵanı, nabıt etkeni ushın jınayıy jaza ilajları kúsheytilmekte.
Sonday-aq, elatlı punktlerdegi irrigaciya sistemaların kómip taslaǵanı, kóp kvartiralı jayǵa tutas topıraqlı hám jasıl qaplamalı jer uchastkasın ózbasımshalıq penen betonlastırıw sıyaqlı qaǵıydabuzarlıqlar ushın hákimshilik juwapkershilik názerde tutılmaqta.
Senatorlardıń pikirinshe, bul nızamnıń qabıl etiliwi qorshaǵan ortalıqtı qorǵawdı támiyinlewge hám xalıq ushın qolaylı ekologiyalıq ortalıq jaratıwǵa, huqıqbuzarlıqlar profilaktikasın jáne mámleketlik ekologiyalıq qadaǵalawdı nátiyjeli shólkemlestiriwge, biologiyalıq kóptúrlilikti saqlawǵa, tábiyǵıy resurslardıń kepillengen qorǵalıwına xızmet etedi.
Dodalaw sońında nızam maqullandı.
Senattıń jalpı májilisinde “Ózbekstan Respublikasınıń ayırım nızam hújjetlerine ózgerisler hám qosımshalar kirgiziw haqqında”ǵı nızam kórip shıǵıldı.
Atap ótilgenindey, sońǵı jılları mámleketimizde múlk iyeleri huqıqlarınıń kepilliklerin kúsheytiwge, awıl xojalıǵı ónimlerin jetistiriwshilerdiń jumısın qollap-quwatlawǵa, xalıqtı sapalı hám qáwipsizligi kepillengen dári quralları jáne medicinalıq buyımlar menen támiyinlewge qaratılǵan izbe-iz reformalar ámelge asırılmaqta.
Nızam menen Jınayat kodeksi, Hákimshilik juwapkershilik haqqındaǵı kodeks, Jer kodeksi jáne “Fermer xojalıǵı haqqında”ǵı hám “Mámleketlik bajı haqqında”ǵı nızamlarǵa ózgerisler hám qosımshalar kirgizilmekte.
Atap aytqanda, Jer kodeksine jer uchastkasın ijaraǵa alıw shártnaması boyınsha huqıq hám minnetlemelerdi tolıq yamasa bir bólegin basqa shaxsqa ótkeriwge (qayta ijaraǵa beriwge) ruqsat beriwdi názerde tutatuǵın qosımsha kirgizilmekte.
Sonday-aq, “Fermer xojalıǵı haqqında”ǵı nızamǵa fermer xojalıǵınıń basshısı isbilermenlik jumısı menen shuǵıllanıwǵa jol qoyılmaytuǵın jumısqa qabıl etilgende, jer uchastkasın ijaraǵa alıw huqıqın óz shańaraq aǵzalarınan birine beriwi múmkin ekenligi belgilenbekte.
Jınayat kodeksi hám Hákimshilik juwapkershilik haqqındaǵı kodekste tovarlar hám finanslıq qarjılardıń erkin háreketleniwine yamasa realizaciyalanıwına nızamǵa qayshı túrde aralasqanı yamasa tosqınlıq etkeni ushın juwapkershilik názerde tutılmaqta.
Sonday-aq, dári quralların recept boyınsha usaqlap realizaciyalaw tártibin buzıw menen baylanıslı huqıqbuzarlıqlar hám jınayatlar ushın juwapkershilikti kúsheytiwdi názerde tutatuǵın ózgerisler kirgizilmekte.
Bunnan tısqarı, “Mámleketlik bajı haqqında”ǵı nızamǵa “Vatandosh” kartası iyeleriniń shańaraq aǵzaları ushın ámeldegi viza múddetin kóp mártelik viza etip sozǵanlıǵı hám “Vatandosh” kartası iyesi hám onıń shańaraq aǵzaları turǵan ornı boyınsha dizimnen ótkerilgenligi, sonday-aq, dizimnen ótkeriw múddeti sozılǵanlıǵı ushın mámleketlik bajı tólewden azat etiliwin názerde tutatuǵın ózgerisler hám qosımshalar kirgizilmekte.
Senatorlardıń pikirinshe, bul nızamnıń qabıl etiliwi awıl xojalıǵına mólsherlengen jer uchastkalarınan nátiyjeli paydalanıw, awıl xojalıǵı ónimlerin jetistiriwshilerdiń nızamlı máplerin qorǵaw hám olardıń finanslıq imkaniyatların keńeytiwge tiykar jaratadı. Bunnan tısqarı, xalıqtıń salamatlıǵın isenimli qorǵaw, dári quralların realizaciyalaw talaplarına qatań ámel etiliwin támiyinlew maqsetlerine de erisiledi.
Senatorlar bul nızamdı maqulladı.
Jalpı májiliste “Ózbekstan Respublikasınıń Turaq jay kodeksin tastıyıqlaw haqqında”ǵı nızam da dodalandı.
Atap ótilgenindey, turaq jay qatnasıqların huqıqıy tártipke salıwdıń bir pútin sistemasınıń joq ekenligi turaq jay siyasatın izbe-iz ámelge asırıwdı qıyınlastırıp, óz gezeginde, tarawdaǵı mámleketlik basqarıwdı qayta kórip shıǵıwdı hám tártipke salıwdıń nátiyjeli mexanizmlerin engiziwdi talap etpekte. Bunnan tısqarı, Turaq jay kodeksi hám Puqaralıq kodeksinde názerde tutılǵan hám bir-birin qaytalaytuǵın ayırım normalar óz-ara qarama-qarsı bolıp, huqıqtı qollanıw procesinde hár qıylı tartıslı jaǵdaylardı keltirip shıǵarmaqta.
Bul mashqalalardı saplastırıw maqsetinde “Ózbekstan Respublikasınıń Turaq jay kodeksin tastıyıqlaw haqqında”ǵı nızam islep shıǵılǵan.
Senatorlar tárepinen alıp barılǵan úyreniw hám tallawlar nızamda qayta kórip shıǵılıwı lazım bolǵan máseleler bar ekenligin kórsetti.
Atap aytqanda, Kodekstiń 7-statyasında Qurılıs hám turaq jay kommunallıq xojalıǵı ministrliginiń kóp kvartiralı turaq jaylardan texnikalıq jaqtan paydalanıw normaları hám qaǵıydalarına ámel etiw ústinen qadaǵalawdı ámelge asırıw belgilengen.
“Kóp kvartiralı turaq jaylardı basqarıw haqqında”ǵı nızamda bolsa bul wákillikler Turaq jay kommunallıq xızmet kórsetiw ministrligi janındaǵı Kóp kvartiralı turaq jay fondınan paydalanıw tarawın qadaǵalaw inspekciyasına berilgen.
Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2023-jıl 28-avgusttaǵı PP-151-sanlı pármanına tiykarlanıp Kóp kvartiralı turaq jay fondınan paydalanıwdı qadaǵalaw inspekciyası, Ishimlik suwınan paydalanıwdı qadaǵalaw inspekciyası hám Qurılıs tarawında qadaǵalaw inspekciyası negizinde Ministrler Kabineti janındaǵı Qurılıs hám turaq jay kommunal xojalıǵı tarawında qadaǵalaw inspekciyası shólkemlestirilgen.
Joqarıdaǵılardı esapqa alıp, Kodekstiń 7-statyasında belgilengen Qurılıs hám turaq jay kommunallıq xojalıǵı ministrliginiń wákilliklerin qayta kórip shıǵıw maqsetke muwapıq ekenligi atap ótildi.
Kodekstiń 30-statyasında turaq jaydı múlk iyeleri menen dúziletuǵın shártnama tiykarında buzıw hám ornında jańa imarat qurıw tártibi belgilengen bolsa, 36-statyasında da turaq jaylardı buzıw hám olardıń ornında jańa turaq jaylar qurıw názerde tutılǵan.
Bir múnásibet Kodekstiń 2 statyasında qayta-qayta bayan etilip atırǵanlıǵı sebepli 30 hám 36-statyaların muwapıqlastırıw zárúrligi atap ótildi.
Bunnan tısqarı, Kodekstiń 40-statyasında turaq jay sharayatların jaqsılawǵa mútáj 5 kategoriya shaxslar kórsetilgen.
Bul kategoriyalardı belgilewde tiykar etip alınǵan Ministrler Kabinetiniń 2019-jıl 26-fevraldaǵı 170-sanlı qararı menen tastıyıqlanǵan Turaq jay sharayatların jaqsılawǵa mútáj bolǵan puqaralardı esapqa alıw, mámleketlik turaq jay fondındaǵı turaq jaylardı bólistiriw hám beriw tártibi haqqındaǵı reje biykar etilgen.
Onıń ornına Ministrler Kabinetiniń 2024-jıl 11-marttaǵı 124-sanlı qararı menen Mámleketlik turaq jay fondınan paydalanıw hám onı basqarıw tártibi haqqındaǵı reje tastıyıqlanǵan.
Usı Rejede 5 kategoriyadan tısqarı turaq jay ajıratılıp atırǵan elatlı punktte keminde úsh jıl jasap atırǵan hám dizimde turǵan puqaralar da turaq jay sharayatların jaqsılawǵa mútáj bolǵan puqaralar esaplanatuǵını belgilengen.
Bul jerde turaq jay sharayatların jaqsılawǵa mútáj bolǵan puqaralar kategoriyasın qayta kórip shıǵıw zárúr boladı.
Senatorlar bul nızamda jáne basqa da bir-birine qarsı normalar hám ámelge asırılǵan hákimshilik reformalar sheńberinde qayta shólkemlestirilgen inspekciyalar máselelerine ayrıqsha itibar qarattı.
Joqarıdaǵılardı esapqa alıp, senatorlar nızamdı biykarladı.
Senattıń on ekinshi jalpı májilisinde “Oraylıq Aziya – Qıtay” formatı sekretariatı haqqındaǵı rejeni ratifikaciyalaw haqqında”ǵı nızam kórip shıǵıldı.
Bul nızam Oraylıq Aziya mámleketleri hám Qıtay arasındaǵı regionallıq birge islesiwdi bekkemlew, siyasiy sóylesiw, ekonomikalıq rawajlanıw, transport-kommunikaciya, investiciya, energetika, bilimlendiriw hám mádeniy-gumanitarlıq tarawlardaǵı óz-ara birge islesiwdi bunnan bılay da rawajlandırıwǵa xızmet etedi.
Rejede “Oraylıq Aziya – Qıtay” formatı sheńberinde Sekretariattıń wazıypaları, mexanizmleri hám birge islesiw baǵdarları belgilep beriledi. Atap aytqanda, Sekretariat birge islesiwshi mámleketler arasındaǵı kelisimlerdi muwapıqlastırıw, ámeliy joybarlardı nátiyjeli ámelge asırıw hám turaqlı sóylesiw platformasın qáliplestiriwde áhmiyetli orın iyeleydi.
Rejeniń ratifikaciyalanıwı Ózbekstannıń regionallıq integraciya processlerindegi qatnasın kúsheytip, aymaqlıq ekonomikalıq, investiciyalıq hám infrastrukturalıq, transport hám logistika baǵdarların rawajlandırıw, jańa koridorlar jaratıw hám sawda aylanısın arttırıwǵa xızmet etedi.
Nızamnıń qabıl etiliwi Ózbekstannıń regionallıq birge islesiwge baylanıslı baslamaların ámelge asırıwda, “Oraylıq Aziya – Qıtay” formatı sheńberindegi konstruktivlik sóylesiw hám ámeliy sheriklikti bunnan bılay da kúsheytiwde áhmietli qádem bolıp xızmet etedi.
Senatorlar nızamdı maqulladı.
Senattıń on ekinshi jalpı májilisinde basqarıw servis kompaniyaları hám turaq jay múlk ieleri shirketleri tárepinen kórsetilip atırǵan xızmetlerdiń jaǵdayı boyınsha Ministrler Kabinetine parlamentlik soraw jiberiw máselesi dodalandı.
Mámleketimiz basshısınıń baslaması menen xalıqqa turaq jay kommunallıq xızmetler kórsetiwdi pútkilley jaqsılaw hám kommunallıq xızmetlerdiń basqarıw sistemasın jetilistiriw arqalı onıń nátiyjeliligin arttırıw baǵdarında keń kólemli jumıslar ámelge asırılmaqta.
Atap aytqanda, ótken dáwir dawamında tarawdı tártipke salıwǵa baylanıslı 50 ge shamalas normativlik-huqıqıy hújjetler qabıl etilgen.
Búgingi kúnde respublikamızda 44 280 kóp kvartiralı jay bolıp, olardaǵı 1,5 millionnan aslam kvartiralarǵa 971 basqarıw servis kompaniyası hám 241 turaq jay múlk iyeleri shirketi xızmet kórsetpekte.
Jalpı májiliste senatorlar turaq jay kommunallıq xızmetler kórsetiwdi jaqsılaw hám kommunallıq xızmetlerdiń basqarıw sistemasın jetilistiriw boyınsha ámelge asırılıp atırǵan jumıslar menen bir qatarda, xalıqtıń haqılı narazılıqlarına sebep bolıp atırǵan hám óz sheshimin kútip atırǵan ayırım máselelerge de itibar qarattı.
Sonıń ishinde, ayırım basqarıw kompaniyaları tárepinen májbúriy tólemlerdi belgilewde “Kóp kvartiralı turaq jaylardı basqarıw haqqında”ǵı nızamǵa ámel etpewi hám kórsetilip atırǵan xızmetler haqqında turaq jay múlk iyelerine óz waqtında esap bermewi múlk iyeleriniń haqılı narazılıqlarına sebep bolmaqta.
Bunnan tısqarı, kóp kvartiralı turaq jaylardıń múlk iyeleriniń kelisimisiz jaydıń jer tólesi ijaraǵa beriliwi, sonday-aq, ijaraǵa berilgen ulıwmalıq múlk ijarası haqqındaǵı maǵlıwmatlar “Meniń úyim” billing sistemasına biriktirilmegeni hám basqarıw kompaniyaları tárepinen abadanlastırıw jumısları alıp barılmay atırǵanı ayrıqsha atap ótildi.
Dodalaw juwmaǵında usı sıyaqlı bir qatar máselelerge anıqlıq kirgiziw maqsetinde Senattıń Ministrler Kabinetine parlamentlik soraw jiberiw haqqındaǵı qararı qabıl etildi.
Senattıń jalpı májilisinde Ózbekstan Respublikası kámbaǵallıqtı qısqartıw hám bántlik ministri B.Zaxidovqa miynet nızamshılıǵına ámel etiliwi boyınsha jiberilgen parlamentlik soraw nátiyjeleri dodalaw orayında boldı.
Atap ótilgenindey, usı jıldıń ótken dáwirinde mámleketlik uyımlar, kárxana hám shólkemlerde xızmetkerlerdiń miynet huqıqları, qáwipsiz hám qolaylı miynet sharayatların támiyinlew, ádil miynet haqı tóleniwi hám miynet qatnasıqlarınıń ashıq-aydınlıǵın kúsheytiwge qaratılǵan 50 den aslam normativlik-huqıqıy hújjetlerdiń joybarı islep shıǵılǵan. Bul tarawda ámelge asırılıp atırǵan reformalar miynet qatnasıqların demokratiyalıq hám insanıylıq principleri tiykarında jetilistiriwge xızmet etpekte.
Mámleketlik miynet inspekciyası tárepinen usı jıldıń ótken dáwirinde 12 840 mámleketlik qadaǵalaw ilajı ótkerilip, 28 801 nızam buzılıw jaǵdayı anıqlanǵan. Anıqlanǵan kemshiliklerdi saplastırıw maqsetinde lawazımlı shaxslarǵa 5 715 jazba kórsetpe hám 150 usınıs xatı kirgizilgen. Sonday-aq, rásmiy emes bántlikti qısqartıw maqsetinde 15 180 kárxana xatlawdan ótkerilip, 69,5 mıń jumıs ornı rásmiylestirilgen.
Sonıń menen birge, senatorlar ayırım baǵdarlarda sheshiliwi zárúr bolǵan áhmiyetli mashqalalardıń bar ekenligin de atap ótti. Sonıń ishinde, Mámleketlik miynet inspekciyası tárepinen ótkerilgen qadaǵalaw ilajları ótken jılǵa salıstırǵanda 32 procentke azayǵanı tarawdaǵı huqıqbuzarlıqlardıń artıwına xızmet etiwi múmkin ekeni atap ótildi. Jumıs orınlarında texnikalıq qáwipsizlik talaplarına ámel etilmegenligi aqıbetinde 524 baxıtsız hádiyse júz berip, 806 xızmetker jábirlengen. Olardan 139 adam qaytıs bolǵan, 417 adam awır, 250 adam jeńil dene jaraqatın alǵanı jaǵdaydıń awırlıǵınan derek beredi.
Baxıtsız hádiyselerdiń tiykarǵı sebepleri sıpatında jumıs beriwshiler tárepinen salamat hám qáwipsiz miynet sharayatlarınıń jaratılmaǵanı, jeke qorǵanıw quralları menen támiyinlewdegi jetispewshilikler, miynetti qorǵaw qaǵıydalarına ámel etilmegeni hám xızmetkerlerdiń qáwipsizlik mádeniyatına itibarsızlıǵı keltirip ótildi. Nızambuzıwshılıqlar boyınsha huqıq qorǵaw uyımları tárepinen 61 jınayat isi qozǵatılǵan.
Bunnan tısqarı, mámleketlik shólkemler tárepinen nızamsız jumıstan bosatılǵan xızmetkerlerdi jumısqa tiklewge baylanıslı 261 sud qararınıń óz waqtında orınlanbaǵanı, bul bolsa xalıqtıń narazılıǵınıń kelip shıǵıwına hám Mámleketlik byudjetten qosımsha qárejetlerge sebep bolǵanı senatorlar tárepinen qatań sınǵa alındı.
Dodalaw juwmaǵında parlamentlik soraw nátiyjeleri boyınsha tiyisli qarar qabıl etilip, miynet nızamshılıǵınıń orınlanıwın hám miynet huqıqlarınıń kepilliklerin kúsheytiwge qaratılǵan anıq wazıypalar belgilep berildi.
Senatorlar sud hújjetleri hám basqa da uyımlardıń hújjetleriniń orınlanıw jaǵdayı boyınsha Ózbekstan Respublikası Bas prokuraturası janındaǵı Májbúriy orınlaw byurosınıń direktorı M.Egamberdievqa jiberilgen parlamentlik soraw nátiyjelerin kórip shıqtı.
Atap ótilgenindey, parlamentlik sorawda sáwlelengen máseleler boyınsha belgili jumıslar ámelge asırılǵan.
Atap aytqanda, esap beriw dáwirinde 4,2 million orınlaw hújjeti boyınsha qarızdarlıqlar óndirilip, bul kórsetkish 2024-jıldıń sáykes dáwirine salıstırǵanda 48 procentke artqan.
Usı dáwirde jámi 29,9 trillion sum, sonıń ishinde, mámleket paydasına 17,9 trillion sum óndirilip, ótken jıldıń sáykes dáwirine salıstırǵanda ulıwma óndiriw 2,9 trillion sumǵa (11 procent), mámleketke óndiriw bolsa 7,6 trillion sumǵa (73 procent) artqan.
Májbúriy orınlaw tarawına IT-texnologiyaların keńnen engiziw hám orınlaw procesinde insan faktorın azaytıw maqsetinde “MIB – Portal” baǵdarlaması 39 ministrlik, uyım hám shólkemlerdiń 68 málimleme sistemasına integraciyalanǵan. Tarawdı sanlastırıw nátiyjesinde Byuroda 20 dan aslam málimleme sistemaları islep shıǵılǵan hám 95 milliard sum qarjılardıń únemleniwine erisilgen.
Sonıń menen birge, parlamentlik sorawdaǵı ayırım máseleler elege shekem áhmiyetliliginshe qalıp atırǵanı atap ótildi.
Sonıń ishinde, “Aliment tólemleri” qorı esabınan tólep berilgen qarjılar hám olardıń qorǵa qaytarılıwı boyınsha jeterli ilajlar ámelge asırılmaǵan.
Sud hákimiyatınıń hújjetleri barlıq mámleketlik uyımlar hám basqa da shólkemler, lawazımlı shaxslar jáne puqaralar ushın májbúriy ekenligin ámelde támiyinlew boyınsha kórilip atırǵan ilajlar jeterli emesligi sebepli, ayırım hákimlikler, mámleketlik úlesi 50 procentten joqarı bolǵan hám byudjet shólkemleri tárepinen qarızdarlıq óz waqtında tólenbey qalmaqta.
Senatorlar tarawǵa jasalma intellekt texnologiyaların engiziw, nızamshılıqtı jetilistiriw, májbúrlew mexanizminen paydalanbastan orınlanatuǵın hújjetlerdiń kategoriyasın bunnan bılay da keńeytiw sıyaqlı baǵdarlarǵa itibar qaratıw zárúr ekenligi haqqında óz pikirlerin bildirdi.
Dodalaw juwmaǵında Senattıń tiyisli qararı qabıl etildi.
Jalpı májiliste Ózbekstan Respublikası joqarı bilimlendiriw, ilim hám innovaciyalar ministri K.Sharipovqa studentler arasında jınayatshılıqtıń aldın alıw boyınsha jiberilgen parlamentlik soraw nátiyjeleri dodalandı.
Atap ótilgenindey, parlamentlik sorawda kóterilgen máseleler boyınsha belgili jumıslar ámelge asırılǵan.
Atap aytqanda, joqarı bilimlendiriw mákemelerinde qáwipsiz ortalıqtı jaratıw hám huqıqbuzarlıqlardıń erte aldın alıw maqsetinde ministrlik tárepinen óz aldına “jol kartası” tastıyıqlanıp, orınlawǵa qaratıldı.
Jámiyetlik topar profilaktika inspektorları menen kelisken halda studentler qalashası hám jataqxana átirapında 24 saatlıq náwbetshilik hám patrullik xızmetin shólkemlestirdi.
2025-2026-oqıw jılınan baslap “Sociallıq belsendilik indeksi” engizilip, studentlerdiń ruwxıy-aǵartıwshılıq hám sport tarawlarındaǵı belsendiligi, barlıq háreketleri platforma arqalı onlayn bahalap barılmaqta.
Bıyılǵı oqıw jılında “Aǵartıwshılıq úlestirip” hám “Ádebiy-aǵartıwshılıq háptelik” joybarlarına 280 mıń, “Reformalar bilimdanı”, “Kitapqumar”, “Aǵartıwshılıq maydanı” sıyaqlı joybarlarǵa 450 mıń student qamtıp alındı.
Ishki turizmdi rawajlandırıw, tariyxıy estelikler, mádeniy miyras obektlerine, teatr hám muzeylerge saparlardı shólkemlestiriw arqalı studentlerdi watanǵa muhabbat ruwxında tárbiyalaw maqsetinde bıyılǵı oqıw jılında da saparlar shólkemlestirilip, olarǵa 1 millionnan aslam student-jaslar tartılatuǵını belgilendi.
“Studentler ligası”, “Bes baslama olimpiadası”, “Universiada” sport jarıslarına qamtıp alıw – 540 mıńǵa jetkerildi.
“Jawızlıqqa qarsı aǵartıwshılıq penen” súreni astındaǵı ruwxıy-aǵartıwshılıq ilajlarǵa 620 mıń student qamtıp aldı.
Joqarı bilimlendiriw shólkemleriniń barlıq bakalavriat tálim baǵdarları ushın ótiletuǵın “Filosofiya” pánine “Korrupciyanıń mánisi, aqıbetleri hám oǵan qarsı gúresiw mexanizmleri”, “Ózbekstannıń korrupciyaǵa qarsı gúresiwde xalıqaralıq birge islesiwiniń maqsetleri hám baǵdarları” hám basqa da temalar kirgizildi.
Korrupciyaǵa qarsı gúresiw agentligi, Huqıqtı qorǵaw akademiyası, Joqarı bilimlendiriw, ilim hám innovaciyalar ministrligi tárepinen tastıyıqlanǵan “Korrupciyaǵa qarsı gúresiw” arnawlı oqıw kursı baǵdarlaması tiykarında barlıq bakalavriat tálim baǵdarları hám magistratura qánigelikleri ushın grafik tiykarında 16 saatlıq arnawlı kurs sabaqları ótkerilmekte.
Sonıń menen birge, senatorlar tárepinen ámelge asırılǵan jumıslar menen bir qatarda tarawda óz sheshimin kútip atırǵan máselelerge de itibar qaratıldı.
Joqarı bilimlendiriw mákemeleriniń jataqxanalarına studentlerdiń kirip-shıǵıwın monitoring etiwdi sanlastırıw maqsetinde “Face-ID” kamera hám turniketler ornatıw maqsetke muwapıq bolsa da, huqıqıy hújjet qabıl etilmegenligi nátiyjesinde ayırım joqarı bilimlendiriw shólkemlerinde bul sistema ornatılmaǵan.
Usı jıldıń 9 ayı dawamında studentler tárepinen 487 jınayat islenip, bul ótken jıldıń usı dáwirine salıstırǵanda 105 ge yamasa 13 procentke azayǵan bolsa da, búgingi kúnde joqarı bilimlendiriw mákemelerinde studentler menen ruwxıy-aǵartıwshılıq jumıslardı alıp barıw hám ata-analar menen tıǵız birge islesiwdi jolǵa qoyıwǵa jeterli itibar qaratılmaǵanlıǵı sebepli studentler arasındaǵı jınayatshılıq tolıq saplastırılmaǵan.
Senatorlar jaslarǵa jaratılıp atırǵan imkaniyatlardan durıs hám aqılǵa uǵras paydalanıw zárúr ekenligi jáne jaslardıń jınayat islewiniń aldın alıw menen birge jınayatshılıqqa qarsı gúresiw zárúr ekenligi haqqında pikirler bildirildi.
Bul másele boyınsha Senattıń tiyisli qararı qabıl etildi.
Senattıń on ekinshi jalpı májilisinde Ózbekstan Respublikası Sudyalar joqarı keńesiniń quramına ózgeris kirgiziw haqqındaǵı másele kórip shıǵıldı.
Bul másele boyınsha Oliy Majlis Senatınıń qabıl etilgen qararına tiykarlanıp M.Kalandarova Ózbekstan Respublikası Sudyalar joqarı keńesiniń turaqlı tiykardaǵı aǵzası – Ózbekstan Respublikası Sudyalar joqarı keńesiniń sudyası lawazımınan azat etildi.
Bunnan keyin Ózbekstan Respublikası Joqarǵı sudınıń quramına ózgerisler kirgiziw haqqındaǵı másláhátim dodalandı.
Oliy Majlis Senatınıń bul másele boyınsha qabıl etilgen qararına muwapıq Malikaxon Qalandarova sudyalıq lawazımında bolıwdıń gezektegi on jıllıq múddetine, sonnan bes jıllıq múddetke Ózbekstan Respublikası Joqarǵı sudı baslıǵınıń orınbasarı – sudlaw kollegiyasınıń baslıǵı etip saylandı.
Sonday-aq, Abrorxon Akramov, Jahongir Jwraev, Nosir Zaynabidinov, Mansurbek Qurbonov, Jamoladdin Kuryazov, Wktam Mamadiev, Shuhrat Mullajanov, Umida Nishonova hám Odiljan Turdiev Ózbekstan Respublikası Joqarǵı sudınıń sudyası lawazımına on jıllıq múddetke saylandı.
Basqa jumısqa ótkeni múnásibeti menen O.Ismailov Ózbekstan Respublikası Joqarǵı sudı baslıǵınıń orınbasarı – sudlaw kollegiyasınıń baslıǵı lawazımınan, T.Mirzaev, M.Eshimbetov, B.Ergashev, sonday-aq, óz arzasına bola A.Bekmanov Ózbekstan Respublikası Joqarǵı sudınıń sudyası lawazımınan azat etildi.
Parlamenttiń joqarı palatasınıń aǵzaları Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi Senatı Kengashiniń qararların tastıyıqlaw máselesin de kórip shıqtı hám Senattıń tiyisli qararı qabıl etildi.
Jalpı májiliste jámiyetlik turmıstıń barlıq tarawlarınıń huqıqıy tiykarların bekkemlewge hám elimizde ámelge asırılıp atırǵan keń kólemli reformalardıń nátiyjeliligin arttırıwǵa, xalıqaralıq birge islesiwdi rawajlandırıwǵa qaratılǵan 26 másele, sonıń ishinde, 19 nızam kórip shıǵıldı.
Usınıń menen Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi Senatınıń on ekinshi jalpı májilisi juwmaqlandı.

Ózbekstan Respublikası
Oliy Majlis Senatı
Málimleme xızmeti