Pikir

Búgin zamanagóy texnologiyalar menen bir qatarda ósip atırǵan balalarımız biz balalıqta oynaǵan jasırınbaq, aq terek pe – kók terek, shúllik, teppek, bes tas, kóz baylama, zuw-zuw sıyaqlı milliy oyınlarımız haqqında derlik túsinigi de joq, hátteki esitpegen de. Geyde balalıq tásirlerimiz haqqında, sol waqıttaǵı kúndelikli turmıs tárizimiz, oyınlarımız, jumıslarımız haqqında aytıp bersem, perzentlerim birese tańlanıw hám háwes penen tıńlaydı, birese “sizlerdiń zamanıńız basqa, biziki basqa da” dep qoyadı.
Haqıyqatında da, olardıń tańlanıwında da, hár bir zamannıń ortalıǵı haqqındaǵı kózqaraslarında da shınlıq bar. Sebebi, háwes hám tańlanıwlarınıń artında búgin olar kóplegen ápiwayı, biraq qızıqlı milliy oyınlarımızdı bilmeytuǵınlıǵı hám oynamaytuǵınlıǵı máselesi jatırǵan bolsa, “házirgi zaman basqasha” degen sebeplerine bolsa zamanagóy texnologiyalar, virtual dúnyanıń rawajlanıwı, málimleme texnologiyaları menen birgelikte ósip atırǵanı sebep bolmaqta.
Rasında da, búgin balalarımızdıń oyınshıqları da, ermekleri de virtual álem. Olar bul álem menen birgelikte óspekte, oqıp-úyrenip, pikirlemekte. Soǵan jarasa dúnyaqarası, pikirleri de global, ózine tán, aqılıy potencialı joqarı. Dosları da usı maydanda – onlayn. Olar sanlı dáwirdiń balaları, virtual dúnya tásirinde jetilisip atırǵan miyweler.
Perzentlerimiz zamanagóy málimleme texnologiyaları menen teń qádem taslap, zamanagóy balalar bolıp ósip atırǵanı jaqsı. Biraq teńgeniń ekinshi tárepi de bar, bul process milletimiz balalarınıń ruwxıy dúnyasına, dúnyaqarasına, milliy mentalitetimizge, múnásip tárizde tárbiya alıwına qanday tásir etedi? Biyǵam balalıq sezimin biraz shetlep ótip erjetiwi, Internet hám sociallıq tarmaqlardaǵı paydalı-paydasız kontentke berilip ketiwi olardıń minez-qulqı hám xarakteriniń qáliplesiwine unamsız tásir kórsetiwi múmkin.
Maǵlıwmatlarǵa bola, Ózbekstanda Internetten paydalanıwshı xalıqtıń úlesi jıldan-jılǵa kóbeyip barmaqta. Sonıń ishinde, búgingi kúnde Internet tarmaǵınan paydalanıwshı xalıq 94 procentten aslamdı quramaqta. Haqıyqatında da, búgin elimizdiń eń shetki aymaǵında da xalıqtıń úylerinde Wi-Fi sisteması ornatılǵan. Bul bolsa mıńlaǵan shańaraqlarda tárbiyalanıp atırǵan millionlaǵan balalarımız virtual dúnya menen birge ósip atırǵanınan derek beredi.
Mine, usınday jaǵdayda úlkenler, ata-analar perzentlerin milliy tárbiya faktorlarınan da paydalanıp barıwǵa itibar qaratıwı kerek boladı. Atap aytqanda, balalardı ádep-ikramlılıq, batırlıq, mártlik, watansúyiwshilik ruwxında tárbiyalawǵa xızmet etetuǵın milliy oyınlarımızǵa tartıw, ózbek ádebiyatındaǵı mazmunlı taqmaq hám qosıqlardı yadlatıw, kitapqa qızıqtırıw sanlı zamanda balalardıń milliy ózligin umıtpastan ósiwine xızmet etedi.

Muhtarama Komilova, ÓzA