Búgingi málimleme ásirinde insanlar óz turmısın sociallıq tarmaqlarda kórsetiw hám basqalardıń turmısın baqlaw ádetke aylanǵan. Ásirese, kórkem óner hám media wákilleriniń hár bir qádemi, kiyinisi, turmıs tárizi, shańaraqlıq turmısı kópshiliktiń dıqqat orayında.

Bul jaǵday bir qaraǵanda tábiyǵıy sıyaqlı kórinedi. Sebebi, adamlar súyikli dóretiwshisiniń ómirinen ilham alıwdı, oǵan uqsawdı qáleydi. Biraq bul process barǵan sayın tereńlesip, insannıń óz turmısına, maqsetlerine hám ishki dúnyasına itibarın kemeytip atırǵanın sezbey qalamız.
Aldın tanımalılıq degende talant, miynet, ideya hám dóretiwshilik túsiniletuǵın edi. Búgin bolsa bul túsinik belgili dárejede ózgerip, tanımalılıq endi kóbinese shaxstıń ishki dúnyası hám talantı emes, al ol tarmaqlarda qanday sáwlelenetuǵınına baylanıslı bolıp qalǵanday. Sol sebepli, kóplegen belgili adamlar ózleriniń jeke ómirin kópshilikke usınıw arqalı dıqqat orayında qaladı. Bul bolsa tamashagóy, yaǵnıy ápiwayı adamlarda tábiyǵıy túrde “basqa turmısqa kiriw” sezimin kúsheytedi.
Biraq, bul processtiń qáwipli tárepi adamlardıń óz turmısı menen bir qatarda basqalardıń turmısı menen jasaw ádeti qáliplesip atır. Qanday da bir kórkem óner ǵayratkeriniń shańaraqlıq mashqalası, ajırasıwı yamasa jeke tragediyası sociallıq tarmaqlarda demde trendke shıǵadı. Bul hádiyse bolsa eki tárep – belgili shaxstı da, baqlawshını da ruwxıy jaqtan tásir astında qaldıradı.
Adam psixologiyası áyyemnen waqıya, ósek hám jánjellerge qızıqqan. Biraq sociallıq tarmaqlar bul tábiyǵıy qızıǵıwshılıqtı jańa basqıshqa alıp shıqtı. Endi bul globallıq hám sistemalı túrge endi. Hár bir “layk”, hár bir túsinik hám “story” insan miyi ushın kishi dofamin, yaǵnıy ráhátleniw gormonın bermekte. Usı tárizde biz basqalardıń ómirindegi waqıyalar arqalı ózimizdi waqtınsha baxıtlıraq sezinemiz. Biraq bul lázzet ótkinshi, ol ishki boslıqtı toltırmaydı, maqset bermeydi.
Negizinde, sol dofamindi paydalı baǵdarǵa, mısalı dóretiwshilikke, oqıwǵa, jeke rawajlanıwǵa jumsasaq, nátiyje bir qansha turaqlı hám mazmunlı bolar edi. Biraq, insan sanası ańsat joldı tańlaydı, oylawdı, miynetti talap etpeytuǵın, biraq tez lázzet beretuǵın nárselerge beriledi.
Ayırım jaǵdaylarda, jámiyetimizde adamlardıń tiykarǵı mashqalalarǵa itibarı azayıp, ekinshi dárejeli temalardı orayǵa qoymaqta. Basqalardıń ómiri, ajırasıwları, jeke múnásibetleri millionlap dodalawlardı keltirip shıǵaradı. Biraq sol waqıtta sociallıq, ekonomikalıq, ruwxıy mashqalalar saya astında qaladı.
Bul “jumıq kózler” dáwirindey. Insan óziniń turmısın ózgertiwge emes, al basqalardıń turmısın talqılawǵa waqıt sarplaydı. Usındayda soraw tuwıladı: biz haqıyqatında da jasap atırmız ba yamasa basqalardıń ómirin baqlap kún ótkerip atırmız ba?
Insan óz ómiri hám maqsetlerin birinshi orınǵa qoymasa, ol ózligin joǵalta baslaydı. Basqalardıń “dramasın” kórip jasaw adamdı ruwxıy jaqtan sharshatadı, turmısqa degen narazılıq sezimin kúsheytedi. Sebebi, turaqlı salıstırıw hám baqlaw insandı óz imkaniyatlarınan narazı etedi.
Sociallıq tarmaqlar zamanagóy turmıstıń ajıralmas bólegi, biraq ol turmıstıń ózi emes. Biz onnan durıs paydalanıw, shegaralardı biliw, ruwxıy erkinlikti saqlaw arqalı paydalı quralǵa aylandıra alamız. Hár bir insannıń ózine tán ómir jolı, maqseti hám ómir filosofiyası bar. Basqa turmısqa hádden tıs beriliw bolsa ózligimizdi joǵaltıwǵa alıp keledi.

Dildora DWSMATOVA,
ÓzAnıń xabarshısı