Ózbekstan – Finlyandiya: doslıq hám húrmetke tiykarlanǵan qatnasıqlardıń jańa dáwiri

39

Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoevtiń mirát etiwine bola Finlyandiya Respublikası Prezidenti Aleksandr Stubb rásmiy sapar menen mámleketimizde boldı.

Eki mámleket arasındaǵı diplomatiyalıq baylanıs 1992-jıl 26-fevralda ornatılǵan.
Prezident Shavkat Mirziyoev jedel sırtqı siyasat hám reformalar jolın járiyalawdan soń, Ózbekstan – Finlyandiya birge islesiwi jańasha pát aldı. Burın waqtı-waqtı menen ámel etken baylanıs mexanizmi jedellesti. 2018-jılı tárepler Sawda-ekonomikalıq birge islesiw boyınsha húkimetleraralıq komissiyanı qayta tiklewge kelisip aldı. Bul qádem qarım-qatnastı janlandırıw hám jańa birge islesiw baǵdarların izlewge túrtki boldı.
Finlyandiya Ózbekstannıń BMSh hám basqa da xalıqaralıq strukturalar sheńberindegi baslamaların da belsene qollap-quwatlap kelmekte, bul óz-ara isenimniń joqarı dárejesin sáwlelendiredi.
Keyingi jıllarda Ózbekstan hám Finlyandiya arasındaǵı ekonomikalıq baylanıslar sezilerli dárejede jedellesti. Házir elimizde mashina qurılısı, azıq-awqat ónimlerin qayta islew, telekommunikaciya, taza texnologiyalar hám agrosanaat tarawlarında jumıs alıp barıp atırǵan Finlyandiya kapitalınıń qatnasıwındaǵı onnan aslam kárxana jumıs alıp barmaqta.
Kóksaray rezidenciyasında 31-oktyabr kúni Finlyandiya Respublikası Prezidenti Aleksandr Stubbtı saltanatlı kútip alıw máresimi boldı.
Rezidenciya aldındaǵı maydanda eki mámlekettiń bayraqları kóterildi, húrmetli qarawıl sap tarttı.
Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoev joqarı mártebeli miymandı qızǵın qutlıqlap, minberge mirát etti.
Ózbekstan hám Finlyandiyanıń mámleketlik gimnleri jańladı. Jetekshiler húrmetli qarawıl qatarı aldınan ótip, rásmiy delegaciyalardıń aǵzaların bir-birine tanıstırdı.
Bunnan soń Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoev hám Finlyandiya Respublikası Prezidenti Aleksandr Stubb rásmiy delegaciyalardıń qatnasıwında sóylesiw ótkerdi.
Ózbekstan menen Finlyandiya arasındaǵı kóp qırlı birge islesiwdi, bárinen burın, siyasiy, sawda-ekonomikalıq, investiciyalıq hám gumanitarlıq tarawlarda jáne de bekkemlew perspektivaları hár tárepleme kórip shıǵıldı.
Hár qıylı dárejelerdegi siyasiy sóylesiw hám almasıwlar jedel rawajlanıp atırǵanı, bizneske baylanıslı sheriklik jedelleskeni qanaatlanıwshılıq penen atap ótildi.
Óz-ara sawda kólemi izbe-iz artıp, ekonomikalıq hám isbilermenlik baylanısları bekkemlenbekte. Mámleketimizde Finlyandiya menen birgelikte Xalıqaralıq Nordik universiteti tabıslı jumıs alıp barmaqta, mektep bilimlendiriwi tarawındaǵı baǵdarlamalar ámelge asırılmaqta.
Ózbekstan – Finlyandiya biznes forumınıń juwmaǵında ulıwma bahası 1 milliard evrodan aslam perspektivalı birgeliktegi joybarlar portfeli qáliplestirildi.
Sóylesiwlerde tovar almasıwdı esesine arttırıw, sonıń ishinde, óz-ara ónim jetkerip beriwdi xoshametlew ushın Sawdanı qarjılandırıw qospa qorın shólkemlestiriw imkaniyatları da kórip shıǵıldı.
Ózbekstan awıl xojalıǵı hám toqımashılıq ónimlerin Evropa Awqamı bazarlarına alıp shıǵıw ushın sertifikatlaw laboratoriyaların ashıw baslamaları qollap-quwatlandı.
Geologiya hám áhmiyetli materiallar, energetika, agrosanaat, sanlastırıw, jasalma intellekt, ekologiya, turizm hám basqa da áhmiyetli tarmaqlarda kooperaciyanı keńeytiwge tiykarǵı itibar qaratıldı.
2026-jılı Húkimetleraralıq komissiyanıń gezektegi májilisin ótkeriw hám Isbilermenler keńesin shólkemlestiriw boyınsha kelisimlerge erisildi. Aymaqlararalıq birge islesiwdi keńeytiwden eki tárep te mápdar ekeni atap ótildi.
Bilimlendiriw, medicina hám miynet migraciyası tarawlarındaǵı birge islesiw máseleleri de kórip shıǵıldı. Kelesi jılı birinshi Rektorlar hám innovaciyalar forumın ótkeriw rejelestirilgen.
Prezidentler regionallıq hám xalıqaralıq áhmiyetke iye aktual máseleler boyınsha pikir alıstı.
Tashkent qalasında bolıp ótken sóylesiwlerdiń juwmaǵında Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoev hám Finlyandiya Respublikası Prezidenti Aleksandr Stubb Birgeliktegi bildiriwge qol qoydı.
Jetekshiler janında túrli baǵdarlarda, sonıń ishinde:
– sawda-ekonomikalıq baylanıslardı rawajlandırıw;
– paydalı qazılmalardı qazıp alıw tarawındaǵı birge islesiw;
– geologiya ilimleri, geologiyalıq izlew, paydalı qazılmalar hám jer astı suwların izlew jáne kánshilik tarawlarındaǵı birge islesiw;
– sanlı transformaciya, innovaciyalar hám sanlı óz-ara baylanıslılıqtı rawajlandırıwǵa járdemlesiw;
– sociallıq qorǵaw tarawındaǵı birge islesiw;
– mektepke shekemgi hám mektep bilimlendiriwi sistemasına sanlı bilimlendiriw platformasın engiziw boyınsha birge islesiw;
– bilimlendiriw, ilim hám innovaciyalar tarawlarındaǵı birge islesiw;
– sanlastırıw hám suw resursların basqarıw tarawındaǵı ilim-bilimlendiriw potencialın arttırıw;
– klimat ózgeriwi hám qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw baǵdarındaǵı birge islesiwge baylanıslı eki tárepleme hújjetler toplamına qol qoyıw máresimi bolıp ótti.
Ózbekstan – Finlyandiya sammiti juwmaǵında Kóksaray rezidenciyasında terek egiw máresimi bolıp ótti.
Prezidentler Shavkat Mirziyoev hám Aleksandr Stubb Húrmetli miymanlar qıyabanında birgelikte terek ekti.
Máresim Ózbekstan hám Finlyandiya arasındaǵı kóp qırlı birge islesiwdi rawajlandırıwǵa umtılıwdıń, eki mámleket hám xalıq arasındaǵı doslıq hám óz-ara túsinisiw bekkemlenip atırǵanınıń belgisi boldı.
Sol kúni Finlyandiya Respublikası Prezidenti “Jańa Ózbekstan” parkine barıp, Ǵárezsizlik monumentine gúl qoydı.
Joqarı mártebeli miyman elimizdiń ótmishi hám keleshekke isenim tımsalı bolǵan jáne ullı ata-babalarımızdıń jarqın tulǵasın dúnyaǵa kórsetetuǵın bul monumenttiń mazmun-mánisin joqarı bahaladı.
Aleksandr Stubbtıń mámleketimizge rásmiy saparı sheńberinde Oraylıq Aziya xalıqaralıq institutında “Oraylıq Aziya hám Arqa mámleketleri: jańa birge islesiw perspektivası” atamasında dógerek sáwbeti de bolıp ótti. Oǵan Prezident Aleksandr Stubb ta qatnastı.
Finlyandiya Respublikası Prezidenti Aleksandr Stubb Tashkentte ótkerilgen Ózbekstan – Finlyandiya biznes-forumında da qatnastı.
Usınıń menen Finlyandiya Respublikası Prezidenti Aleksandr Stubbtıń mámleketimizge rásmiy saparı juwmaqlandı.

Ziyodulla JONIBEKOV,
Ikrom AVVALBOEV,
ÓzAnıń xabarshıları