Qaraqalpaqstan Respublikasında jasalma intellekt (JI) hám sanlı infrastruktura jaratıw tarawlarında bahası 100 million dollardan aslam bolǵan joybarlardı ámelge asırıp atırǵan sırt el kompaniyaları ushın jańa investiciyalıq jeńillikler tastıyıqlandı.

Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń usı jıl 22-oktyabr kúni qol qoyılǵan 189-sanlı Pármanı menen tastıyıqlanǵan bul jeńillikler 2030-jılǵa shekem mámlekettiń jasalma intellekt hám sanlı infrastrukturasın rawajlandırıwǵa qaratılǵan.
Atap aytqanda, bahası 100 million dollardan aslam bolǵan joybarlarǵa investiciya kirgizip atırǵan investorlar Ózbekstanda islep shıǵarılmaytuǵın serverler, grafik processorlar (GPU) hám suwıtıw sistemaların import etiwde bajıxana tólemleri hám qosımsha qun salıǵınan azat etiledi.
“IT Park” rezidentleri, sonıń ishinde, bultlı yamasa jasalma intellektke tiykarlanǵan esaplaw xızmetlerin eksport etiwshi kárxanalar, 2040-jılǵa shekem payda salıǵı, múlk salıǵı hám jer salıǵınan azat etiledi. Sonday-aq, sırt elli akcionerler ushın dividendlerge nol procent muǵdarındaǵı salıq stavkası qollanıladı.
Bul joybarlar ushın elektr energiyasınıń bahası hár kilovatt-saat ushın 0,05 dollar muǵdarında (qosımsha qun salıǵısız) belgilenedi. Operatorlar júkleme eń joqarı bolǵan saatlarda energiya tutınıwın 20 procentke qısqartıwı hám energiya támiynatı sistemasınıń turaqlılıǵın támiyinlew maqsetinde ulıwma júkleme kóleminiń 30-35 procentin qaplaytuǵın akkumulyatorlı energiya saqlaw sistemaların (BESS) ornatıwı shárt.
Húkimet talaplarǵa juwap beretuǵın joybarlardı elektr, suw, gaz, jol hám talshıqlı-optikalıq baylanıs sıyaqlı sırtqı infrastruktura menen támiyinlep beredi. Bunıń ushın investorlar óz qarjılarınıń keminde 25 procentin kirgiziwi talap etiledi. Bunnan tısqarı, investorlarǵa xalıqaralıq tólemlerdi jergilikli bank esabınan ótkermesten, tikkeley sırt el támiynatshısı hám jetkerip beriwshileri arqalı ámelge asırıwǵa ruqsat beriledi. Bunıń nátiyjesinde xalıqaralıq valyuta ótkermeleri boyınsha sheklewler biykar etilip, hákimshilik keshigiwler qısqaradı.
“Joybarlastırıw – satıp alıw – qurıw” modeli qurılıs basqıshların bir waqıttıń ózinde alıp barıw imkaniyatın berip, joybardı ámelge asırıw múddetin toǵız ayǵa shekem qısqartadı. Maqullanǵan joybarlar ushın jer maydanları tikkeley Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keńesi tárepinen ajıratıladı.
Sanlı texnologiyalar ministri Sherzod Shermatovtıń atap ótiwinshe, bul baslama nátiyjesinde “IT-Park” joybarınıń ekinshi basqıshı jasalma intellekt texnologiyaların engiziw menen únles halda ámelge asırıladı. Onıń sózlerine bola, jańa obektler grafik processor infrastrukturası menen úskenelengen data-oraylar hám JI baǵdarındaǵı startaplardı birlestiretuǵın iri jasalma intellekt orayına aylanadı.
– Mámleketimiz basshısı Qaraqalpaqstandı arnawlı data-oraylar regionına aylandırıw usınısın alǵa qoyıp, 100 million dollardan aslam investiciya kirgizetuǵın investorlarǵa jeńilletilgen sharayatlar jaratılatuǵının málim etken. Bul baslama regionnıń rawajlanıwına xızmet etip, iri sanlı infrastruktura jaratıwǵa qızıǵıwshılıq bildirgen kompaniyalardı tartıw imkaniyatın beredi, – dedi Sh.Shermatov.
Baǵdarlama Qaraqalpaqstandı kóp energiya talap etetuǵın jasalma intellekt hám málimleme infrastrukturası joybarları ushın jáne de tartımlı hám básekige shıdamlı aymaqqa aylandırıwǵa qaratılǵan bolıp, bunıń ushın aymaqtıń samal energetikası potencialı hám jer resurslarınan paydalanıladı. Bunday obektler tiykarǵı túrde qayta tikleniwshi energiya joybarları ámelge asırılıp atırǵan, sonıń ishinde, Qońırat rayonında quwatlılıǵı 5 gigavattlı samal elektr stanciyası qurılıp atırǵan aymaqta jaylastırıladı. Bul joybar Saudiya Arabstanınıń “ACWA Power” kompaniyası tárepinen Energetika ministrligi menen 2024-jıldıń may ayında qol qoyılǵan 6,2 milliard dollarlıq kelisim sheńberinde ámelge asırılmaqta.

ÓzA