Prezident Shavkat Mirziyoev aymaqlardıń rawajlanıwı hám xalıqtıń turmısı menen jaqınnan tanısıw maqsetinde 16-sentyabr kúni Namangan wálayatına keldi.

Aymaqtaǵı dóretiwshilik páti qala dárwazası – aeroporttan-aq kózge taslanadı. Bul jerde 140 million dollar investiciya esabınan jańa terminallar qurılmaqta.
Mámleketimiz basshısınıń wálayatqa ótken jılǵı saparı waqtında bul joybar tanıstırılǵan edi. Búgingi kúnde qurılıs jumısları jedel.
Házirgi aeroport turistler aǵımına kishilik etip atır. Úsh qabatlı etip qurılıp atırǵan jańa terminalda jolawshı tasıw quwatlılıǵı 2,5 esege artadı. Shegara qadaǵalawı hám viza bólimleri, biznes zal, sawda hám awqatlanıw shaqapshaları, medicina xanası, Duty free dúkanları zamanagóy shólkemlestiriledi.
Sonday-aq, aeroportta úlken júk terminalı qurılmaqta. Ol kúnine 50 tonna júk tasıw hám 90 mámleketke eksport etiw imkaniyatın beredi. Eń áhmiyetlisi, bul arqalı oypatlıqta birden-bir kargo sisteması jaratıladı. Aymaqtıń biznes, eksport hám tranzit potencialı artadı.
Máselen, bıyıl Namangan wálayatına 1,5 million sırt el hám 2 millionnan aslam jergilikli turistlerdi tartıw, xızmetler eksportın 210 mıń dollarǵa jetkeriw rejelestirilgen. Ándijan hám Ferǵana wálayatlarınıń eksportı da artıp barmaqta.
Aeroportta arnawlı servis texnikaları da jańalanadı. Bul hár qıylı kólemdegi samolyotlardı qabıl etiw hám olarǵa xızmet kórsetiw imkaniyatın beredi. Sonday-aq, keytering, janılǵı quyıw kompleksi hám basqa da xojalıq imaratları qurıladı. Jańa terminallar kelesi jılı iske qosılıwı názerde tutılǵan.
Mámleketimiz basshısı aeroport átirapındaǵı infrastrukturanı oǵan sáykes rawajlandırıw boyınsha kórsetpeler berdi. Dúnyanıń aldınǵı tájiriybesindegidey, aeroport átirapında miymanxanalar, sawda hám kewilashar kompleksler, barlıq zamanagóy xızmetler bolıwı zárúr ekenligi atap ótildi. Avtomobil turıw ornı hám servis obektlerin shólkemlestirip, miymanlar ushın qolaylıqlardı keńeytiw wazıypası qoyıldı.
Bunnan soń Prezident Shavkat Mirziyoev CHust rayonındaǵı “Megaton” kárxanasınıń gaz-beton blogın islep shıǵarıw kompleksinde boldı.
Xalıqtıń sanı ósip, urbanizaciya keńeyip atırǵanı sapalı qurılıs materiallarına talaptı jıldan-jılǵa arttırmaqta. Mámleketimizde qurılıs materialları tarmaǵı soǵan jarasa jedel rawajlanbaqta. Zamanagóy texnologiyalar alıp kelinip, joqarı nátiyjeli ónimler ózlestirilmekte.
“Namangan” erkin ekonomikalıq zonasında jaylasqan, “Turanbank” tárepinen qarjılandırılǵan gazoblok kárxanası solardıń biri. 40 million dollarlıq bul joybar sheńberinde Qıtay, Germaniya, Daniya sıyaqlı mámleketlerden innovaciyalıq texnologiyalar alıp kelinip ornatılǵan. Sonlıqtan, islep shıǵarılıp atırǵan ónimlerdiń sapası hám nátiyjeliligi joqarı.
Máselen, Germaniya texnologiyası energiyanı únemlewdi támiyinleydi. Bunday gazobloktan qurılǵan imarattı sırtqı izolyaciyalaw shárt bolmaydı, ishki ıssılıq hám salqınlıq tórt ese az shıǵınǵa ushıraydı. Nátiyjede elektr energiyasınıń qárejeti 45 procentke shekem qısqaradı.
Óndiriste “Megaton” kárxanasına qaraslı “Namangan cement”tiń 550 markalı cementinen paydalanıladı. Bul arqalı qosımsha qun shınjırı jaratılǵan. Kárxanada 500 jańa jumıs ornı ashılǵan.
Mámleketimiz basshısı bul jerdegi jumıs procesin, laboratoriya hám ónimlerdi kózden ótkerdi. Juwapkerler ónimniń sapası, ıssı hám suwıqqa shıdamlılıǵı haqqında maǵlıwmat berdi.
– Qurılıs sanaatımız zaman talabına beyimlesip, sapalı ónimler islep shıǵarılıp atırǵanı jaqsı, – dedi mámleketimiz basshısı. – Bunday innovaciyalıq texnologiyalardı import úlesi joqarı bolǵan basqa tarmaqlarda da qollanıw kerek. Sonda bazarda báseki, qarıydarlardıń tańlawı boladı, orınlarda jumıs ornı kóbeyedi. Onıń ushın izleniwsheń isbilermenlerdi qollap-quwatlawdı dawam ettiremiz.
Bul kárxanada jılına 600 mıń metr kub ónim islep shıǵarıladı. Bul wálayatta gerbishke bolǵan talaptıń 28 procentin qaplawı kútilmekte.
Joybardıń ekinshi basqıshında avtoklav gazoblok diywalı, arnawlı jelim, ximiyalıq aralaspa hám sıbawlardı lokalizaciyalaw rejelestirilgen.
Prezident Shavkat Mirziyoev Jańa Namangan rayonında qurılǵan “Taraqqiyot” sanaat hám servis zonasındaǵı joybarlar menen tanıstı.
Mámleketimizde isbilermenlerge múnásip sharayat jaratıw, ekonomika tarmaqların diversifikaciyalaw hám xalıqtıń bántligin támiyinlew maqsetinde orınlarda texnopark hám kishi sanaat zonaları shólkemlestirilmekte. Namangan wálayatında búgingi kúnde 1,5 mıń gektar maydanda 73 sanaat zonası bar.
Bunıń nátiyjeleri Jańa Namangan rayonındaǵı Sohil máhállesinde de ayqın kózge taslanbaqta. Burın isbilermen hám ónermentler óz úylerinde sheklengen sharayatta islegen bolsa, endi zamanagóy infrastrukturaǵa iye bir pútin komplekste jumıs alıp barmaqta.
“Ǵijduwan tájiriybesi” tiykarında 10 gektar maydanda shólkemlestirilgen bul zonada 113 joybar jaylastırılǵan. Olardıń turaqlı islewi ushın byudjet esabınan elektr energiyası, ishimlik hám aqaba suw tarmaqları, ishki jollar sıyaqlı zárúr infrastruktura qurılǵan.
Nátiyjede jılına 500 milliard sumlıq ónim islep shıǵarıw hám xızmet kórsetiw quwatlılıǵı payda boldı, 4 mıń 800 jańa jumıs ornı jaratıldı. Qońsılas máhállelerden 170 isbilermen tartılǵanı, 350 den aslam shańaraqta kooperaciya tiykarında ónim islep shıǵarıw jolǵa qoyılǵanı xalıqtıń ekonomikalıq belsendiligin jáne de arttırmaqta.
Jáne bir áhmiyetli tárepi, bul jerdegi tayar úskene hám ámeliyattan paydalanıp, jumıssız puqaralardı kásip-ónerge qayta oqıtıw imkaniyatı bar. Bul jumıssızlıq hám kámbaǵallıqtı azaytıp, xalıqtıń turmıs abadanlıǵın arttırıwǵa xızmet etedi.
Mámleketimiz basshısı avtomobillerge texnikalıq xızmet kórsetiwshi servis oraylarınıń jumısın kózden ótkerdi, ustalar menen sáwbetlesti.
– Mámleketimizde jańadan-jańa avtomobil zavodları iske qosılmaqta. Adamlardıń dáramatı artıp, mashinalar kóbeymekte. Biraq servis boyınsha ele imkaniyat kóp. Máselen, sırt el avtomobillerine xızmet kórsetiw jeterli dárejede emes. Onı sistemalı jolǵa qoyıw arqalı xalıqtıń bántligin hám xızmet sapasın támiyinlew múmkin, – dedi Shavkat Mirziyoev.
Sonlıqtan, bunday servis orayların basqa rayonlarda da shólkemlestiriw, maman ustalardı tayarlaw boyınsha kórsetpeler berildi.
Prezident sanaat zonasında islep shıǵarılıp atırǵan mebeller kórgizbesi menen de tanıstı. Jergilikli sanaattı rawajlandırıp, isbilermenlerdiń jumısın keńeytiwdi qollap-quwatlaw, jaslardıń tájiriybe arttırıp, jumıs tabıwına járdemlesiw wazıypaları qoyıldı.
Bunday komplekslerde insandı qádirlew boyınsha da zamanagóy qatnaslar bolıwı kerek ekenligi atap ótildi. Órt qáwipsizligi hám texnikalıq qáwipsizlikti támiyinlew, miynet penen birge xızmetkerlerdiń dem alıwı ushın da qolaylıqlar jaratıw áhmiyetli ekenligi aytıldı.
Coń Prezident Shavkat Mirziyoev Namangan wálayatı CHortoq rayonındaǵı “Ayqıran-1” nasos stanciyasın kózden ótkerdi.
Úlken Namangan magistral kanalında jaylasqan bul nasos arqalı 815 gektar jer suwǵarıladı. Biraq agregatlar gónerip ketkeni sebepli nátiyjelilik tómen, ısırapgershilik kóp edi. Sonıń ishinde, hár jılı shama menen 6 million kilovatt-saat elektr energiyası jumsalatuǵın edi.
Isbilermen tárepinen mámleketlik-jeke menshik sheriklik tiykarında bul jerge energiya únemlewshi agregat hám zamanagóy úskeneler ornatıldı. Jańalanǵan sistema jılına qırq procentke shekem elektr energiyasın únemlew imkaniyatın bermekte.
Únemlilik penen birge jańa nasoslardıń suw shıǵarıw quwatlılıǵı da joqarı. Bul bolsa atızlardı suwǵarıw kólemin arttırıp, zúráátlilikti jaqsılawǵa xızmet etedi.
Wálayatta eki júzden aslam nasos stanciyası bar. Olardan 43 i “Nammotors suw támiynat” kárxanasına mámleketlik-jeke menshik sheriklik tiykarında 10 jıl múddetke basqarıwǵa berilgen. Bul processke 40 milliard sumlıq investiciya qaratılǵan. Qurılmalarǵa ornatılıp atırǵan nasos agregatları lokalizaciyalanǵan.
Mámleketimiz basshısı eki jıl ishinde “Ayqıran-1” tájiriybesi tiykarında wálayattaǵı barlıq nasos stanciyaların modernizaciyalaw, onı mámlekettiń basqa aymaqlarında da basqıshpa-basqısh ámelge asırıw boyınsha tapsırma berdi.
Tek ǵana texnologiyalardı jańalaw menen sheklenip qalmastan, olardı mamanlıq penen basqarıw hám durıs paydalanıw da áhmiyetli ekenligi atap ótildi. Ilim hám bilim menen is júrgizilse, modernizaciyanıń ekonomikalıq nátiyjesi joqarılaydı. Awıl xojalıǵında ónimdarlıq artıp, azıq-awqat qáwipsizligi hám xalıqtıń turmıs dárejesi jaqsılanadı.
Juwapkerler keleshekte 750 den aslam fermer xojalıqlarına quyash panelleri arqalı isleytuǵın kishi nasoslar hám tamshılatıp suwǵarıw sistemalarınıń engiziletuǵını haqqında maǵlıwmat berdi.
Mámleketimiz basshısı Namangan qalasında mámleketlik-jeke menshik sheriklik tiykarında shólkemlestirilgen “Firdavs” kúndizgi tárbiya orayın barıp kórdi.
Mámleketimiz Konstituciyası, xalıqtı sociallıq qorǵaw strategiyası tiykarında insandı qádirlew kólemi keńeydi, bul tarawdaǵı xızmetler mútájlerge jaqınlastırılmaqta. Atap aytqanda, usı jıldıń mart ayınan baslap Ózbekstanda mayıplıǵı bolǵan balalar ushın kúndizgi tárbiya xızmeti jolǵa qoyıldı. Bunday joybarlar jeke menshik sheriklik tiykarında, mámleket tárepinen subsidiya arqalı ámelge asırılmaqta.
Isbilermen Sayyora Qosimova tárepinen shólkemlestirilgen “Firdavs” kúndizgi tárbiya orayı solardan biri. Oray 36 orınǵa mólsherlengen bolıp, arnawlı bilimlendiriw hám reabilitaciya xızmetleri kórsetiledi. Balalar kún dawamında toǵız saatlıq individual oqıw-trening baǵdarlamaları menen qamtıp alınadı. Sabaqlardı tájiriybeli nevropatolog, defektolog, surdolog, audiolog, pedagog hám psixologlar alıp baradı.
Bul xızmetten paydalanıp atırǵan analar perzentlerine mehiri hám ǵamxorlıǵı ushın Prezidentimizge minnetdarshılıq bildirdi. Olardıń aytıwınsha, aldın bunday balalar tek úyde otıratuǵın, jámiyetten ajıralıp qalatuǵın edi. Jańa sociallıq qorǵaw sisteması sebepli endi olar da “jarıqlıqqa” shıǵıp atır. Mayıplıǵı bolǵan balalar inklyuziv bilimlendiriwge, qızıqlı sabaq hám shınıǵıwlarǵa tartılıp, turmıslıq kónlikpelerdi úyrenbekte. Bul mayıp perzenti bar shańaraqlar ushın oǵada úlken qollap-quwatlaw hám táselle bolıp esaplanadı.
Prezident elimizde hesh kim itibardan shette qalmaytuǵının, bunday sociallıq joybarlardıń kólemi keńeytiletuǵının atap ótti.
Mámleketimiz basshısı bul jerdegi “Faol hayotga qadam besh xizmat” juwapkershiligi sheklengen jámiyetiniń jumısı menen de tanıstı.
Oray usı jılı isbilermen Xosiyat Ortiqovanıń jeke qarjısı esabınan shólkemlestirilgen. Bul jerde basqalardıń kútimine mútáj shaxslar ushın zamanagóy qolaylıqlar, medicinalıq hám reabilitaciyalıq xızmetler jolǵa qoyılǵan. Oray 16 orınǵa mólsherlengen.
Bul jerde medicina qánigeleri tárepinen individual baǵdarlamalar tiykarında hár kúni 8 saatlıq shınıǵıw ótkeriledi. Olar adamlardıń densawlıǵın tiklew, funkcionallıq imkaniyatların arttırıw hám jámiyetlik turmısqa qaytarıwǵa járdem beredi.
Áhmiyetlisi, ótken dáwir dawamında ámelge asırılǵan emlewler nátiyje bere basladı. Atap aytqanda, segiz shaxstıń ózine-ózi xızmet kórsetiw dárejesi jaqsılandı, besewiniń shańaraq aǵzası jumısqa jaylastı.
“Jedel turmısqa qádem” baǵdarlaması hám kúndizgi tárbiya insanlarǵa salamat turmısqa qaytıw, shańaraqlarǵa bolsa ekonomikalıq hám sociallıq imkaniyatlardı arttırıw múmkinshiligin bermekte. Bul xızmetler arqalı tek ǵana nawqaslardıń ómirinde emes, al olardıń shańaraqlarında, jámiyette unamlı ózgerisler baqlanbaqta.
Bul tarawdaǵı mámleketlik-jeke menshik sheriklik baǵdarlamasına respublika boyınsha 600 isbilermen qosılǵan bolıp, olardıń 46 sı Namangan wálayatında jumıs alıp barmaqta. “Jedel turmısqa qádem” baǵdarlaması menen elimizdegi basqalardıń kútimine mútáj 24 mıń puqara, kúndizgi tárbiya xızmeti menen 3 mıńǵa shamalas mayıplıǵı bolǵan balalar qamtıp alınǵan.
Prezident Shavkat Mirziyoev Narın rayonındaǵı “Fishvel Norin” kárxanasınıń jumısı menen tanıstı.
Balıqshılıq hám xalıqtıń salamatlıǵı, hám azıq-awqat qáwipsizliginde áhmiyetli orın iyeleydi. Balıqtıń mol bolıwı basqa gósh ónimleriniń bahasına unamlı tásir etedi. Onı shańaraqlarda baǵıw shańaraqlarǵa qosımsha dáramat keltiredi.
Mámleketimizde balıqshılıq tarmaǵın rawajlandırıwǵa áne, usı jaǵınan qatnas jasalmaqta. Suwı mol rayonlarda investiciya hám kooperaciyalıq joybarlar jedel qollap-quwatlanbaqta.
“Fishvel Norin” kárxanası 3 million dollar esabınan usınday joybardı baslaǵan. Eki gektardan aslam aymaqta 76 innovaciyalıq basseyn shólkemlestirilgen. Házirgi kúnde sonnan 40 ı iske qosılǵan bolıp, super intensiv usılda forel balıǵı jetistirilmekte. Ulıwma etip aytqanda, bul jerde jılına 2 mıń tonna gósh jetistirip, 5 million dollarlıq eksport etiw mólsherlengen.
Áhmiyetlisi, kárxana jergilikli xalıqtı balıq jetistiriwge úyretpekte. Xojaqorǵansha máhállesindegi 25 shańaraq klaster menen kooperaciya islep, hár biri jılına 150 million sumǵa shekem dáramat alıp atır.
Onı jáne de keńeytip, Narın hám Úshqorǵan rayonlarındaǵı 100 shańaraqtı balıqshılıqqa tartıw rejelestirilgen. Sonıń ishinde, 2 mıń tonnadan 500 tonnası shańaraqlarda jetistiriledi. Nátiyjede 300 den aslam adam jumıs penen támiyinlenedi.
Balıqshılıqtıń rawajlanıwı jáne bir baǵdardı payda etti – kárxana janında zamanagóy restoran da qurıldı. Onda balıqtan hár qıylı taǵamlar tayarlanıp, miymanlarǵa usınıladı. Bul turizm hám basqa da xızmetlerdiń keńeyiwine de úles qospaqta.
Prezidentimiz juwapkerlerge respublika boyınsha forel jetistiriw múmkin bolǵan rayonlardı anıqlap, bul sistemanı ǵalaba en jaydırıw boyınsha kórsetpeler berdi. Niderlandiyalı birge islesiwshiler menen balıq azıqlıǵın islep shıǵarıw, Narındaǵı tik qudıqlar janında jasalma háwizler ornatıp, xalıqqa bólip beriw boyınsha wazıypalar belgilendi.
Házirgi waqıtta Namangan wálayatında meliorativlik qudıqlar átirapında mámleketlik-jeke menshik sheriklik tiykarında jáne 34 intensiv basseyn qurılǵan. Jáne bir tárepi sonda, balıq baǵılǵan suw minerallarǵa bayıǵanı esabınan awıl xojalıǵı ónimlerin jetistiriwde qollanılmaqta. Onda sırt elli qánigelerdiń tájiriybesine súyenilmekte.
Bul jerde mámleketimiz basshısına “Reformalar shtabı”nıń jumısı boyınsha málimleme berildi. Atap ótilgenindey, isbilermenler menen birgelikte 1 milliard dollarlıq joybarlar ámelge asırılmaqta. Olardıń nátiyjesinde jámi 12 mıń jumıs ornı, byudjetke qosımsha 200 milliard sum túsim, 160 million dollar eksport dáregi payda boladı.
Sonıń ishinde, usınday mánzilli jumıslar arqalı Mıńbulaq hám Narın rayonlarınıń ekonomikasın jaqsılaw názerde tutılǵan. Xalıqqa tayar joybarlar berip jáne kásipke baǵdarlap, bántligin támiyinlew ilajları belgilengen.
Prezidentimiz Narın rayonındaǵı “Rasulov Ǵofurjon wǵli Bahodir” fermer xojalıǵınıń atızında da bolıp, paxta terimin kózden ótkerdi. Bul jerde sırt el ǵawasha sortı egilip, joqarı zúráát jetistirilgen. Ximiyalıq qayta islewge ushıwshısız apparatlar, terimge zamanagóy mashinalar tartılǵan. Olardıń járdeminde paxta zaya bolmay, taza terilip atır.
Namangan wálayatına saparı waqtında mámleketimiz basshısı Narın rayonındaǵı Shorariq máhállesinde de boldı.
Máhálleniń sharayatı awır. Ishki jollar ońlawǵa mútáj, kóshe shıraqları hám lotoklar joq. Bul jerde 5 mıńnan aslam xalıq jasaydı. 62 kámbaǵal shańaraq, 118 jumıssız bar, 157 adam migraciyada.
Negizinde, rayonlararalıq jol boyında jaylasqan máhállede isbilermenlik, sawda hám xızmetlerdi rawajlandırıw boyınsha imkaniyat kóp. Bos turǵan imaratlardı mámleketlik-jeke menshik sheriklik tiykarında quwatlılıqqa kirgiziw múmkin.
Prezidentimiz aymaqtaǵı mashqalalar boyınsha xalıqtıń pikirlerin tıńladı.
– Endi bul máhálleni túp-tiykarınan ózgertip, “Jańa Ózbekstan” nápesin alıp kelemiz. Kósheler abat etilip, kelbeti jańalanadı. Adamlardıń jasawı, seyil etip, balaları menen dem alıwı ushın múnásip sharayatlar boladı, – dedi Shavkat Mirziyoev.
Juwapkerlerge máhálleni úlgi etiw boyınsha kórsetpe berildi. Sonıń ishinde, oǵan qala ortalıǵın alıp kiriw hám isbilermenlik ushın sharayatlardı jaqsılaw boyınsha master-reje islep shıǵıladı. Onıń tiykarında orınlar tayar joybar hám infrastruktura menen intakerlerge usınıs etiledi. Nátiyjede máhálleniń potencialı artıp, átiraptaǵı 5 máhálle ushın orayǵa aylanadı.
Zamanagóy máhálle gúzarı hám seyil etiw ornı qurıladı, balalar hám sport maydanshaları, kitapxana, kásip hám til úyretiw orayı, bank shaqapshası shólkemlestiriledi. Mektep hám baqshalar mámleketlik investiciya baǵdarlaması sheńberinde kapital ońlanadı. Kósheler asfaltlanıp, sayamanlı hám miyweli terekler, gúl nálleri egiledi. Gónergen hám ónimdarlıǵı tómen baǵlar tolıq jańalanadı. Sociallıq shártnama tiykarında adamlar óz úylerin tártipke keltiredi.
Ulıwma, pútkil mámleketimizde tómengi sistemada jumıslardı “janlandırıw” boyınsha qarar islep shıǵılıp atırǵanı aytıldı. Rayon hám máhállelerge jańasha kórinis alıp kiriw ushın byudjetten jámi 5 trillion sum ajıratıladı. Sonıń ishinde, Namanganda Kasansay hám Narın rayonlarına 100 milliard sumnan, qalǵan rayonlardıń ekewden “awır” máhállesine bolsa 5 milliard sumnan qaratılıp, olardı miynette úlgili, turmısta abadan, isbilermenlikte jetekshi aymaqqa aylandırıw ilajları kóriledi.
Ótken jılı 25-mart kúni mámleketimiz basshısı Namangan wálayatında jańa elektr stanciyalarınıń qurılısın baslap bergen edi. Búgin olardan biri – Narın GESler kaskadınıń dáslepki basqıshı iske qosıldı.
Prezident Shavkat Mirziyoev wálayatqa saparı waqtında usı energetika obektin barıp kórdi.
Mámleketimizde qayta tikleniwshi energiya dáreklerin rawajlandırıw milliy ekonomikanıń turaqlılıǵın támiyinlewde strategiyalıq baǵdar sıpatında belgilengen. Sońǵı jılları Buxara, Jizzaq, Qashqadárya, Nawayı, Samarqand hám Surxandáryada onnan aslam quyash hám samal elektr stanciyası iske qosıldı. Sonıń menen birge, bir qatar aymaqlarda 450 megavattlı gidroelektr stanciyaları paydalanıwǵa tapsırıldı.
Házirgi waqıtta “Ózbekgidroenergo” akcionerlik jámiyeti tárepinen Narın dáryasında 6 GES kaskadınıń qurılısı baslanǵan. Joybardıń ulıwma bahası 428 million dollardan aslam, ulıwma quwatlılıǵı 228 megavatt boladı.
Birinshi basqıshta GES-1 iske qosıldı. Eń áhmiyetlisi, ol tolıq jergilikli ónim hám úskeneler tiykarında qurıldı. Usı mániste, onı mámleketimizdegi “birinshi milliy GES” dep ataw múmkin.
GES-1 jıllıq 171 million kilovatt saat elektr energiyasın islep shıǵarıw imkaniyatına iye. Bul jerde 130 jańa jumıs ornı jaratıladı.
Joybar nátiyjesinde 430 mıń shańaraq elektr energiyası menen támiyinlenedi, jılına 290 million kub metr gaz únemlenedi. Bul ekonomika ushın derlik 300 milliard sum muǵdarında qosımsha payda degeni. Usı jaǵınan “Narın GESler kaskadı” tek ǵana energetikalıq emes, al sociallıq hám ekonomikalıq áhmiyetke iye.
Ózbekstan gidroenergetikası tariyxında birinshi márte usı joybar sheńberinde gorizontal kapsula túrindegi gidroagregatlar engizildi. Olar kishi basım sharayatında da joqarı nátiyjeliligi menen ajıralıp turadı hám milliy gidroenergetika tarawında jańa basqıshtı baslap bermekte.
GESte suwdı irkiwshi qurılma da qurıldı. Sonday-aq, aymaqta hákimshilik hám xızmet imaratları, dispetcherlik punkti qurıldı. Qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw hám aymaqtı abadanlastırıw maqsetinde 6 mıń túp sayamanlı terek egildi, kelesi báhárde jáne 7 mıń túp miyweli nál egiw rejelestirilgen.
Usı tárepleri menen bul jer tek ǵana energetika emes, al ekoturizm hám rekreaciya ornına da aylanadı.
Ulıwma, Narın GESler kaskadı – jasıl ekonomikanı rawajlandırıw hám xalıqtıń abadanlıǵın arttırıwǵa xızmet etetuǵın strategiyalıq joybar bolıp esaplanadı. 2026-jılı ekinshi hám úshinshi, 2027-jılı qalǵan stanciyalar da iske qosıladı. Hár bir stanciyanıń quwatlılıǵı 38 megavatt bolıp, olardıń jumısında qosımsha jumıs orınları jaratıladı.
Energetika sistemasındaǵı bunday iri joybarlar xalıqtı turaqlı elektr energiyası menen támiyinlew, sanaat tarmaqların úzliksiz isletiw hám ekonomikalıq nátiyjelilikti arttırıwda úlken áhmiyetke iye.
Bul jerde Prezident Shavkat Mirziyoev Namangan wálayatın ekonomikalıq-sociallıq rawajlandırıw ilajların dodalaw boyınsha májilis ótkerdi.
Aymaqta ámelge asırılǵan salmaqlı jumıslar ekonomikanıń rawajlanıwı hám xalıqtıń abadanlıǵında kórinbekte. Keyingi segiz jılda wálayatqa 7 milliard dollar sırt el investiciyası kirgizilgen, 8 mıńǵa shamalas jańa kárxana iske qosılǵan. Eksport etilip atırǵan ónimlerdiń túri 2 esege kóbeyip, 1 mıńnan artqan.
Miynetke jaramlı xalıqtıń 82 procenti kishi biznes hám isbilermenlik arqalı kún kórmekte. Xalıqtıń real ortasha dáramatı 3 esege arttı. Áhmiyetlisi, bunday ózgerislerdi namanganlılar óziniń kúndelikli turmısında sezinbekte.
Májiliste bul pátti dawam ettirip, nátiyjelilikti jáne de arttırıw imkaniyatları tallandı. Atap aytqanda, jıldıń aqırına shekem 4 milliard 200 million dollar investiciya alıp keliw, eksporttı 1 milliard dollarǵa jetkeriw, 323 mıń adamdı jumıs penen támiyinlew, 26 mıń shańaraqtı kámbaǵallıqtan shıǵarıw wazıypası atap ótildi.
Mámleketimiz basshısı máhállelerdi abat etiw boyınsha áhmiyetli baslamanı alǵa qoydı. Oǵan bola, elimizde “Rawajlanıw hám jetekshilik mákanı” baǵdarlaması ámelge asırıladı. Bul baǵdarlamaǵa Ferǵana, Samarqand hám Tashkent wálayatlarındaǵı 4 ewden, qalǵan aymaqlardaǵı 2 ewden rayon, sonday-aq, respublika boyınsha eń “awır” 328 máhálle kirgiziledi.
Qısqa waqıt ishinde Namanganda kámbaǵallıq 2,5 esege azayǵan. Isbilermenlik joybarlarınıń kóbeygeni, ortasha aylıqtıń artqanı esabınan eki jılda migraciyadaǵı 62 mıń adam qaytqan.
Reformalar shtabına wálayattaǵı sulıw orınlar boyınsha master-reje islep shıǵıp, ámelge asırılatuǵın joybarlar esabınan keyingi jılı 50 mıń adamdı jumıslı hám dáramatlı etiw tapsırıldı. Pop, Twraqwrǵon, Uychi, Uchqwrǵon hám CHusttan ótken dárya hám say ańǵarlarınıń 40 kilometr bóleginde de 650 servis obektin qurıp, 10 mıń adamdı dáramatlı etiw múmkin ekenligi kórsetip ótildi.
Búgingi kúnde wálayat sanaatınıń úshten bir bólegi, eksportınıń yarımı toqımashılıq tarawına tuwra keledi. Namanganlı isbilermenler brend penen islesiw boyınsha respublikada jetekshi.
Investiciya alıp keliw hám brendler menen birge islesiwdi keńeytiw ushın bir ayda wálayatta óz aldına joybarlaw ofisi ashıladı. Xalıqaralıq sertifikat alǵan tekstil kárxanaları 50 ge jetkeriledi.
Juwapkerlerge jıldıń aqırına shekem Varshava hám Londonda keminde 1 mıń kvadrat metrlik sawda úylerin shólkemlestiriw tapsırıldı. Ulıwma etip aytqanda, wálayatta bıyıl toqımashılıq ónimleriniń eksportın 500 million dollarǵa jetkeriw, eki jılda 1 milliard dollarlıq 25 iri joybardı iske qosıw múmkin ekeni atap ótildi.
Jıl basınan berli wálayatqa 1 million 200 mıń sırt el, 2 million jergilikli turist kelgen, turizm eksportı 200 million dollardan artqan.
Soǵan sáykes túrde turizm infrastrukturasın da rawajlandırıw kerek. Biraq Namangandaǵı eń tartımlı aymaqlardan biri – CHartaq rayonınıń imkaniyatları tolıq iske qosılmay atır. Turistler ushın onlayn maǵlıwmat alıw, orındı aldınnan bánt etiw, mádeniy dem alıw sıyaqlı ápiwayı xızmetler de jolǵa qoyılmaǵan.
Sonıń ushın CHartaq jıl dawamında xızmet kórsetetuǵın oypatlıqtıń turizm xabına aylandırılatuǵını aytıldı. Bunday joybarlar infrastrukturası ushın 50 million dollar ajıratıladı.
Jáhán banki menen Orta qalalardı rawajlandırıw joybarı sheńberinde bıyıl “Furqat” baǵı rekonstrukciyalanıp, aymaǵı derlik 2 esege keńeytiledi. CHartaqsay boylap 11 kilometr uzınlıqta piyadalar hám velosiped jolları qurıladı.
Jedel kompleksli rawajlandırıw baǵdarlaması sheńberinde CHartaqsay hám Úlken Namangan kanalınıń jaǵalarınıń 7 kilometri betonlastırılıp, 30 gektar jer paydalı maydanǵa aylandırıladı. Bul jerdegi kóp jıllıq baǵlar menen úylesken halda sanatoriy tipindegi iri servis obektleri qurıladı.
“CHartaq” suw saqlaǵıshı átirapında turizm kompleksi, miymanxana, restoran, dem alıw hám kewilashar orınlar shólkemlestiriledi. Pop rayonındaǵı Arashan kóli átirapında 1 mıń 200 gektar maydanda jılına 1 million turistti qabıllaytuǵın iri turizm kompleksi qurıladı.
Taraw ushın kadrlar tayarlaw maqsetinde keyingi oqıw jılınan Avstriyanıń Krems universiteti menen Namangan mámleketlik universitetinde birgeliktegi fakultet shólkemlestiriledi.
Prezidentimiz sociallıq infrastrukturanı rawajlandırıw máselelerine ayrıqsha itibar qarattı.
Úyshi, Úshqorǵan hám Narın rayonların wálayat orayı hám basqa da rayonlar menen baylanıstıratuǵın tiykarǵı jolda tıǵılıslıq bolıp kiyatırǵan edi. Sol sebepli, 63 milliard sum esabınan Narın dáryası ústinen 480 metr uzınlıqtaǵı jańa kópir qurılmaqta.
Sonday-aq, Qaradárya ústinde 63 jıl aldın qurılǵan Namangan hám Ándijan wálayatların baylanıstırıwshı 180 metrlik eski kópirdi rekonstrukciyalaw baslandı. Bunıń nátiyjesinde transport qatnawı 2 esege artadı, jolǵa ketetuǵın waqıt 1,5 esege qısqarıp, tıǵılıslıq azayadı. Bul kópirler kelesi jılı iske túsiriledi.
Wálayat orayın paytaxt penen baylanıstıratuǵın, kúnine 15 mıń transport háreketlenetuǵın “Pungon – Namangan” jolınıń 75 kilometri rekonstrukciyalanadı. Bul jol 246 million dollar esabınan 4 polosalı, beton qaplamalı etip qurıladı.
Wálayattaǵı 30 máhállege oraylasqan ishimlik suwı jetip barmaǵanı, tarmaqlardıń 21 procenti ońlawǵa mútáj ekeni kórsetip ótildi. Kanalizaciyaǵa baylanıslı máseleler boyınsha da múrájatlar kóp.
Sonıń ushın bıyıl wálayatta suw sistemasın jaqsılawǵa 800 milliard sum ajıratıldı. Juwapkerlerge jıldıń aqırına shekem 130 kilometr suw hám kanalizaciya tarmaǵı, 11 suw obektiniń qurılısın juwmaqlap, paydalanıwǵa tapsırıw wazıypası qoyıldı.
Namangan qalasınıń xalqın ishimlik suwı menen támiyinleytuǵın 70 jıl burın qurılǵan “Kurashxana” suw imaratı búgingi kúnde 50 procentten az quwatlılıqta islemekte. Evropa tikleniw hám rawajlanıw banki menen birgelikte bul imarat rekonstrukciyalanatuǵını belgilendi.
Jaqında Namangan xalqı bir millionlı qalaǵa aylanadı. Bul sharayatta baqshalardı kóbeytiw oǵada áhmiyetli ekeni atap ótildi.
Bul baǵdarda isbilermenlerge bir qatar jeńillikler járiyalanǵan edi. Olardan únemli paydalanıp, Namangan qalasında bıyıl 5 mıń, kelesi jılı 15 mıń orınlıq baqsha shólkemlestiriw áhmiyetli ekenligi atap ótildi. Wálayattaǵı 49 texnikumda sırt el standartları hám dual bilimlendiriw engiziletuǵını aytıldı.
Sońǵı úsh ayda “Jedel turmısqa qádem” baǵdarlaması sheńberinde 3 mıńǵa shamalas járdemge mútáj insanlarǵa qaraw xızmeti jolǵa qoyıldı. Nátiyjede usınıń menen bánt bolǵan 350 adam jumısqa jaylastırıldı. Sociallıq qorǵaw milliy agentligine endi demenciya hám Parkinson menen awırǵan adamlar ushın da qaraw xızmetin jolǵa qoyıw tapsırıldı.
– Búgin sizler menen qala hám rayonlardı rawajlandırıw, xalıqtıń turmıs sharayatın jáne de jaqsılaw boyınsha jańa sheklerdi belgilep aldıq. Eger biz birlessek, bunnan da úlken nátiyjelerge erise alamız. Jumıstıń kózin biletuǵın, isbilermen hám miynetkesh namanganlılar menen wálayattı elimizdiń eń abat hám abadan aymaqlarınan birine aylandıramız, – dedi Shavkat Mirziyoev.
Májiliste belgilengen wazıypalar boyınsha aymaq hám tarmaqlardıń basshıları málimleme berdi, isbilermenler hám jámiyetshilik wákilleri menen sóylesiw boldı.
Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoevtiń Namangan wálayatına saparı dawam etpekte.

Ziyodulla JONIBEKOV,
Ikrom AVVALBOEV,
Abdulaziz RUSTAMOV,
ÓzAnıń arnawlı xabarshıları