Hár kúni millionlaǵan insanlar tańdı bir kese ıssı kofe menen baslaydı. Bul ónim insandı oyatadı, ruwxlandıradı hám kóp jaǵdaylarda sociallıq sáwbetlerdiń de ajıralmas bólegine aylanadı. Biraq bul ápiwayı ishimlik artında tereń tariyx, ximiyalıq quram hám hár qıylı mádeniy qatlamlar jasırınǵan.

Búgingi kúnde kofe neftten keyingi eń kóp satılatuǵın ónimlerden biri bolıp esaplanadı. Ózbekstanda da bul ónimge bolǵan talap oǵada joqarı. Milliy statistika komitetiniń maǵlıwmatlarına bola, 2025-jıldıń yanvar-iyun aylarında Ózbekstan 36 mámleketten bahası 3,9 million dollarǵa teń bolǵan 431 tonna kofe import etken. 2025-jılı Ózbekstanǵa kofe jetkerip bergen mámleketlerdi aymaqlar kesiminde esaplasaq: Italiya – 125 tonna, Braziliya – 81 tonna, Vetnam – 39 tonna, Rossiya – 35 tonna, Germaniya – 31 tonna, Litvadan 28 tonna ónim import etilgen.
Kópshilik kofeni tek “oyatıwshı ishimlik” dep biledi. Bul bolsa tiykarınan “kofein” dep atalıwshı zat sebepli. Kofein oraylıq nerv sistemasın xoshametlep, sergeklikti arttıradı, sharshawdı azaytadı. Biraq kofe quramında basqa da zatlar bar. Mısalı: trigonellin, teofelin, xlorogen kislotalar hám hár qıylı uglevodlar. Bul zatlardıń óz-ara tásiri tek ǵana sergeklikti emes, al ruwxıy jaǵday, metabolizm hám júrek jumısın da jaqsılawı múmkin.
Kofe tek ǵana ishimlik emes – mádeniyat. Stambuldaǵı kafelerden baslap Parijdegi kafe-galereyalarına shekem sociallıq qarım-qatnas, kórkem óner hám siyasiy pikir alısıw maydanına aylanǵan. Ásirese, XVIII-XIX ásirlerde “kofe úyleri” ziyalılar, jazıwshılar jıynalatuǵın orın sıpatında belgili bolǵan.
Búgingi zamanagóy kafe mádeniyatı bolsa jaslar arasında “co-working” mákanı, dóretiwshilik ilham yamasa ápiwayı tınısh dem alıw ushın eń qolaylı orınlardan biri bolıp qalmaqta. Iri kofe brendleri pútkil dúnyada kofeni global mádeniyatqa aylandırdı.

Dildora DWSMATOVA,
ÓzA