Qádirli perzentlerim!
Bárinen burın, siz, áziz ul-qızlarımdı, sizlerdiń tımsalıńızda pútkil Ózbekstan jasların qutlı áyyyam – Jaslar kúni menen shın kewlimnen qızǵın qutlıqlayman.
Sizdey náwqıran áwlad wákillerin búgin mine, usınday jaqsı keypiyatta kórip turǵanımnan oǵada quwanıshlıman.
Keyingi jıllarda ekonomikamız jedel pátler menen ósip, barlıq tarawlarda imkaniyatlarımız artıp atırǵanında, álbette, siz jaslardıń da múnásip úlesińiz bar.
Bir sóz benen aytqanda, biziń biybaha baylıǵımız da, keleshek ushın eń úlken dividendimiz de, jaslar, desek, durıs boladı. Bileginde kúsh-ǵayrat, hár bir háreketinde shaqqanlıq tolıp-tasıp turǵan jigitlerimizdi, bilim hám ádep-ikramlılıqta, aqıl-parasatta teńsiz qızlarımızdı kórip, hár qanday xalıq, hár qanday mámleket bizge háwes etse arzıydı.
Úlken-úlken mámleketler, dúnyanıń eń abıraylı kompaniyaları búgin bizge nege isenedi? Ne ushın milliardlap dollar investiciyalar kirgizbekte?
Bul álbette, biykarǵa emes. Óytkeni, sheriklerimiz jaslarımızdıń ilim, bilimlendiriw, IT, mádeniyat, kórkem óner hám sporttaǵı jetiskenliklerin kórip, potencialımızǵa baha bermekte, erteńgi kúnimizdiń tiykarı bekkem ekenine isenim payda etpekte.
Biz reformalarımızdı baslaǵan dáslepki kúnlerden-aq «ilim – tárbiya – innovaciya shınjırın jaratıwǵa kiristik. Bul joldaǵı háreketlerimiz búgin anıq nátiyjeler bermekte.
Mine, bir mısal. Ótken jılı elimiz jasları TOP-500 joqarı oqıw orınlarına kiriw boyınsha Oraylıq Aziyada 1-orındı iyeledi. Bilimli jaslarımız birinshi márte TOP-5 liktegi joqarı oqıw orınlarına kirip, tariyxıy nátiyje kórsetkeni de bárshemizdi quwandıradı. Búgingi kúnde 30 jaslarımız dúnyanıń TOP-10 lıq joqarı oqıw ornında, 500 i TOP-100 hám 1 mıń 500 i TOP-300 likten orın alǵan abıraylı universitetlerde bilim almaqta.
Usı sawlatlı zalda otırǵan Jasurbek Umarov – Garvard universitetine, Ruxshona Sobirova – Pensilvaniya, Asilbek Ashurov – CHikago universitetine bıyıl 100 procent grant tiykarında oqıwǵa kirgeni bilimlendiriwdegi reformalarımız qanshelli nátiyjeli bolıp atırǵanınıń ayqın dálili bolıp esaplanadı.
Jaqında pútkil elimizde bárshemiz uzaq kútken úlken futbol bayramı bolıp ótti. Xalqımızdıń 34 jıllıq ármanı orınlandı – milliy saylandı komandamız tariyxta birinshi márte jáhán chempionatına jollamanı qolǵa kirgizdi.
Jaqın-jaqınǵa shekem ómirin paxta atızında ótkergen ápiwayı shańaraq perzentleri ilimde, sportta, basqa da tarawlarda bunday joqarı sheklerdi iyeleytuǵının kóz aldımızǵa keltiriw de qıyın edi. Biz jaslarımız ushın sharayat jarattıq, olar bunnan únemli paydalanıp, biyik shıńlardı iyelemekte.
Búgin sizler sıyaqlı aqılı ótkir, miynet súygish hám pidayı perzentlerime qarap, arańızdan fizika, ximiya, medicina, ekonomika, ádebiyat boyınsha jańa Xorezmiyler, Beruniy, Ibn Sino, Ulıǵbek hám Nawayılar jetisip shıǵatuǵınına álbette, isenemen.
Birinshi hám Ekinshi Renessanstı ullı alım hám oyshıllarımız jaratqan bolsa, búgin tariyx gezekti sizlerge bermekte. Sizler barlıq tarawlarda mámleketimiz bayraǵın bálent kóteriwge uqıplı ekenińizge isenemen.
Sizler – Jańa Ózbekstan dóretiwshileri sıpatında jańa tariyx jaratatuǵın altın áwladsız!
Pursattan paydalanıp, mine usı quwanıshlı áyyyamda Watanımızdıń rawajlanıwı jolında umtılıw, ilim alıw hám miynetten sharshamaytuǵın barlıq jaslarımızǵa, bilimli, tárbiyalı hám salamat perzentlerdi kamalǵa keltirip atırǵan ata-analarǵa, úlken ómirge qádem qoyıwında jaslarǵa eń jaqın másláhátshi bolıp atırǵan húrmetli ustaz hám muǵallimlerge shın júrekten minnetdarshılıǵımdı bildiremen.
Áziz ul-qızlarım!
Házirgi waqıtta dúnya qanday tınıshsız, qanday quramalı bolıp atırǵanın kórip turmız. Tınıshlıq – eń ullı jemis, insan qádiri hám ádillik – eń úlken qádriyat ekenin hár qashanǵıdan da tereń sezbektemiz.
Áliysher Nawayı babamızdıń «Bilim ǵáziynesin jaslıqta jıyna» degen sózlerinde álbette, oǵada tereń máni bar. Shınında da, ilim hám aǵartıwshılıq penen qurallanǵan, watansúygish xalıq hár qanday sınaqlardan múnásip óte aladı. Joqarı bilimli, dúnyaqarası keń, zamanagóy pikirleytuǵın, texnologiyalıq jaqtan sawatlı jaslar kóp bolǵan elde tınıshlıq hám rawajlanıw, óz-ara awızbirshilik bárqulla turaqlı boladı.
Jaslarımızǵa sapalı bilim hám tárbiya beriw, zamanagóy kásip hám ónerler, shet tillerin úyretiw, turmısta múnásip orın tabıwı ushın zárúr sharayatlar jaratıw – eń tiykarǵı wazıypamız hám minnetimizge aylanǵan.
Bar imkaniyatlardan nátiyjeli paydalanıp, aymaǵın úlgili etken wálayat hám rayonlarımız kóp. Mısal ushın, jas isbilermenlerimiz shólkemlestirgen 261 kárxananıń jıllıq aylanısı 100 milliard sumnan astı.
Burın bul baǵdarda tek ǵana Tashkent qalası jetekshilik etken bolsa, búgingi kúnge kelip Tashkent wálayatı, Samarqand, Ándijan, Namangan hám Ferǵana jaslarınıń biznestegi nátiyjeleri de paytaxttan qalıspay atır.
Qaraqalpaqstan, Qashqadárya, Nawayı, Sırdárya hám Xorezm jaslar bántligin támiyinlew boyınsha aldınǵı aymaqlarǵa aylandı. Jaslardıń joqarı oqıw orınlarına kiriw kórsetkishi boyınsha Surxandárya bir jıl dawamında 11-orınnan 4-orınǵa kóterilip, úlken qádemge eristi. Jizzaq hám Sırdárya wálayatları da bul baǵdarda jaqsı nátiyje kórsetpekte.
Eki jıl aldın xalıqaralıq pán olimpiadalarında 7 aymaqtan 45 oqıwshı sıylıq alǵan bolsa, ótken 6 ayda olardıń qatarına Jizzaq, Ándijan, Namangan, Samarqand, Surxandárya, Xorezm, Tashkent wálayatlarınıń oqıwshıları da qosılıp, jámi 166 medal qolǵa kirgizildi.
«Bir million programmist» joybarı sheńberinde 325 mıń jas oqıtıldı. Ásirese, Xorezm, Qashqadárya hám Samarqandta jaslarımız IT tarawında úlken dáramat tabıwǵa erisip atırǵanı itibarǵa ılayıq.
Basqa bir mısal. Ótken jılı 150 mıńnan aslam jaslarımız xalıqaralıq til sertifikatların aldı. Bul – 2023-jılǵa salıstırǵanda 2 esege kóp. Shet tillerin jetik biliw (Si-1) boyınsha Tashkent qalası, Ferǵana, Namangan, Buxara hám Samarqand wálayatlarınıń jasları biraz ilgerilep ketkenin atap ótiw kerek.
Úlken potencialǵa iye bolǵan rayonlar jaslardı tilge hám zamanagóy kásiplerge úyretip, jumıslı etiw, joqarı bilimlendiriw menen qamtıp alıw boyınsha Bektemir, Zafarabad, Qarawılbazar hám Arnasaydan úlgi alıwı kerek.
Usı jerde 2 mácelege ayrıqsha itibar qaratıp ótpekshimen.
Birinshiden, álbette, jaslardıń tilin jaslar túsinedi, olar bir-birinen úlgi aladı, bir-birine motivaciya beredi.
Sonlıqtan, 9 mıńnan aslam máhállede jaslar jetekshilerin tayınladıq. Olar úsh jıl dawamında kóp nárseni úyrendi, jeterli tájiriybe arttırdı. Endi olar mektep, texnikum, til hám kásip orayları menen de islesiwdi úyreniwi kerek.
Jaslar jetekshileri hár háptede mektep direktorları, klass basshıları, ata-analar menen ushırasıp, qosımsha til hám kásiplerge qızıǵıwshılıǵı, islew tilegi bar oqıwshılardı anıqlaydı, hákim járdemshileriniń járdeminde óz aymaǵındaǵı kárxanalar, til hám kásip orayları menen sóylesip, oqıwshılardı olarǵa baylanıstıradı, sport hám pánlerge qızıǵıwshılardı dógereklerge tartadı. Usı ilajlar ushın «Jaslar dápteri» arqalı berilgen qarjılardı jumsaydı.
Ekinshiden, máhállelerimizde 167 mıń jámlespegen jaslarımız, tárbiyası awır hám huqıqbuzarlıq etken 17 mıń oqıwshı bar ekeni hámmemizdi oylandırıwı kerek.
Ásirese, kóp tarawlarda aldında bolǵan Ándijan, Xorezm, Qaraqalpaqstan hám Buxarada bunday jaslardıń úlesi joqarılıǵı olarǵa álbette jaraspaydı.
Keyingi waqıtta jaslar arasında náshebentlik, ruwxıylıqqa tásir etetuǵın «tabletkalar»dı paydalanıw tarqalıp atırǵanı qorqınıshlı bir bále, desek, durıs boladı.
Usı jerde jańadan saylanǵan máhálle basshılarına múrájat etpekshimen. Máhálledegi tınıshlıq, awızbirshilik, miyrim-shápáát, salamat ortalıq kimge baylanıslı? Máhálle baslıǵı tek ǵana «aqsaqal» emes, jaslardıń eń jaqın dostı, sırlası, járdemshisi. Máhálle baslıǵı – bul máhálleniń hújdanı. Máhállede bir balanıń bolsa da nadurıs jolǵa kiriwi sizler ushın ayrıqsha jaǵday bolıwı kerek.
Sonıń ushın hár bir bala haqqında, onıń táǵdiri, keleshegi haqqında bárinen burın sizler kóbirek qayǵırıwıńız kerek. Máhálle baslıqları jaslar menen tez-tez sóylesip, jumıssız júrgenin máhállesindegi 10-20 jaqsı isbilermenge baylanıstırıp qoysa, bilim alaman, IT menen shuǵıllanaman, kitap oqıyman, sportqa baraman, degenine sharayat jaratıp berse, bilesizler me, jaǵday qanday ózgeredi, ata-analardıń awırın qanshelli jeńil etemiz! Bunday iygilikli islerimiz Jaratqanǵa da, xalqımızǵa da, álbette, maqul boladı.
Sizler bul wazıypalardı orınlaytuǵınıńızǵa isenemen. Bunıń ushın sizlerde bilim de, tájiriybe de, kúsh-ǵayrat ta jeterli. Eń áhmiyetlisi, adamlar sizlerge isenedi, sizlerge eredi.
Bir haqıyqattı anıq túsinip alıwımız zárúr. Balanıń jamanı bolmaydı. Olarǵa úlkenlerdiń mehir-muhabbatı, imkaniyatların kórsetiwi ushın sharayat, ózine isenim bolıwı ushın motivaciya kerek.
Mısal ushın, Isbilermenlik jámiyetlik keńesiniń aǵzaları – 108 «chempion» isbilermenlerimiz ózleriniń 308 kárxanası átirapındaǵı mekteplerge barıp, joqarı klass oqıwshıların kásipke qızıqtırıp atırǵanı maqtawǵa ılayıq.
Eń áhmiyetlisi, bul oqıwshılardıń kópshiligi keleshekte ómirin qaysı kásip penen baylanıstırıw haqqında anıq túsinikke iye bolmaqta.
Bunday intaker, pidayı, watansúygish isbilermenler – meniń qanatlarım. Olardıń kópshiligin búgin mine usı zalda kórip turman.
Aytıńlar, jaslardı qollap-quwatlaw, olardı kásipke jetkeriw, jumıslı hám dáramatlı etiw ushın sizlerge jáne qanday sharayatlar jaratıp beriwim múmkin?
Jigerli isbilermenlerimiz hákimler menen ushırasıp, usınısların tez kúnde qáliplestirip berse, olardıń hámmesin kórip shıǵıwǵa tayarman.
Sonıń menen birge, respublikamız boyınsha 15 mıńǵa shamalas oqıw hám 7,5 mıń kásipke tayarlaw orayları bar. Sońǵı jılları olar ushın 100 den aslam jeńillikler berdik.
Pursattan paydalanıp, bunday oraylarǵa, olardıń belsendilerine de múrájat etemen.
Sizler házirgi kórsetkishlerińiz benen sheklenip qalmastan, jumıstı keńeytip, zamanagóy kásipler hám shet tillerin úyrenip atırǵan jaslardıń sanın bir neshe esege kóbeytiń, bunıń ushın sizlerge jáne qanday sharayat kerek bolsa, hámmesin jaratıp beremen.
Men hákimlerden bir máseleni bárqulla talap etip kelgenmen, bunnan keyin de talap etemen.
Wálayat hám rayon hákimleri hár bir balaǵa óz perzentindey qarap, olardıń densawlıǵı, oqıwı, júris-turısı, qızıǵıwshılıǵı hám arzıw-niyetleri, mashqalalarınan bárqulla xabardar bolıwı zárúr. Olar jaslar menen turaqlı qarım-qatnas platformasın jolǵa qoyıp, mektep, joqarı oqıw ornı, oqıw hám kásip orayları, isbilermenlerdiń basın birlestirip, jaslarǵa járdemlesetuǵın jańa bir sistema jaratsa, álbette nátiyje boladı.
Bul jumıslar «kampaniyapazlıq»qa aylanıp ketpewi, bolıp atırǵan ózgerislerdi hár bir máhálledegi hár bir jas hár kúni tereń seziwi zárúr.
Mámleketlik qáwipsizlik xızmeti (J.Jwraev) bunıń ústinen tásirsheń qadaǵalaw ornatadı.
Áne sonda Jańa Ózbekstanda bilim almaǵan, jumıssız, kásip iyelemegen, bir sóz benen aytqanda, jámlespegen jaslar degen túsiniklerdiń ózi qalmaydı.
Húrmetli ánjuman qatnasıwshıları!
Xabarıńız bar, fevral ayındaǵı ushırasıwımızda jaslar ushın 40 tan aslam jańa baslamalardı járiyalap, derlik 500 million dollar ajırattıq. Jaslar ushın, olardıń keleshegi ushın búgin kirgizilgen qarjı, investiciya, erteń álbette on, júz, mıń esege bolıp qaytadı.
Sizler ilim alıń, jańadan-jańa ideyalar beriń, oylap tabıw hám joybarlar isleń, izleniw hám háreketten sharshamaysız! Men sizlerdi bárqulla qollap-quwatlawǵa tayarman!
Bıyıl 35 milliard dollarlıq 8 mıń 300 joybardı iske qosıp, 292 mıń jańa imarattı jarattıq. Jáne 500 mıń jumıs ornın jaratatuǵın 83 milliard dollarlıq joybarlardı baslaymız.
Máselen, energetikada – 20 milliard, neft-gaz hám ximiyada – 11 milliard, taw-kánde – 7 milliard, elektrotexnika hám avtomobil qurılısında 4,5 milliard dollarlıq mıńlaǵan kárxanalar iske qosıladı. Bul joybarlar Qaraqalpaqstannan Ándijanǵa shekem, Surxandáryadan Tashkentke shekem – barlıq aymaqlarda ámelge asırıladı.
Mine, usınday jumıslarımız baslanıwı menen «jasıl» ekonomika, «jasıl» energetika, sanlı geologiya, texnologiyalıq minerallar, bioinjeneriya baǵdarlarında mıńlaǵan qánigelerge talap payda boladı. Tilekke qarsı, bunday joqarı maman qánigeler ózimizde jetispey atırǵanı sebepli házirgi waqıtta olardı shetten alıp kelmektemiz.
Jańa texnologiyalar ásirinde kim utadı? Tek ǵana kreativ pikirleytuǵın, zamanagóy bilim hám kásiplerdi iyelegen qánigeler utadı. Búgin sizlerdegi kúsh-ǵayrattı kórip turman, álbette siz, áziz jaslar bul kárxanalardı basqarıp, úlken-úlken oylap tabıwlar isleysiz, olarǵa innovaciyalardı alıp kiresiz.
Sol sebepli házirden-aq bunday joybarlar boyınsha kadrlar tayarlawdı baslaymız.
Qádirli watanlaslar!
Xabarıńız bar, jaqında «Garvardshılar» mektebin ashıw boyınsha úlken pármanǵa qol qoydım. Bul mákeme Ábiw Rayxan Beruniy atındaǵı xalıqaralıq mektep sıpatında jumısın baslap jiberdi. Bul xalıqaralıq mektepke bıyılǵı 8-klass pitkeriwshileri arasınan 60 oqıwshını tańlap alıp, 3 baǵdarda oqıtamız.
Ele qabıllaw tamamlanbay turıp bir orınǵa 275 oqıwshı talaban bolmaqta. Biz bul orınlardı keleshekte bir neshe esege kóbeytemiz. Ulıwma, Milliy baǵdarlama tiykarında hár jılı eń potenciallı 3 mıń oqıwshı tańlap alınıp, Garvard, Yel, Kolumbiya, Kornel sıyaqlı dúnyanıń abıraylı joqarı oqıw orınlarına tayarlanadı. Sonnan keminde 300 járdemge mútáj shańaraq perzentleri boladı.
Búgingi kúnde «Bilimlendiriw – keleshek investiciyası», degen iygilikli ideya jámiyetimizde úlken háreketke aylanbaqta. Abıraylı sırt el joqarı oqıw orınlarına kirip atırǵan barlıq jaslarımız da 100 procentlik grant alıw imkaniyatına iye emes. Bul tábiyǵıy, álbette.
Jaqında «El-yurt umidi» qorınıń jumısın jetilistirdik. Endi TOP-300 lik joqarı oqıw ornına kirgenler ushın oqıw hám jasaw qárejetin qaplaw sisteması jańa tártipte isley baslaydı.
Bárinen burın, STEAM – ilim, texnologiya, injenerlik hám matematika baǵdarları, energetika, transport, urbanizaciya, arxitektura, qurılıs, awıl hám suw xojalıǵı sıyaqlı drayver tarawlar ushın kvotalardı bir neshe esege arttırıp atırmız.
Biz jáne bir máseleni sheshtik – endi bankler TOP-300 joqarı oqıw ornına kirgen jaslarımızǵa 20 mıń dollarǵa shekem jeńilletilgen kredit beredi.
Jáne bir áhmiyetli baǵdar – jasalma intellektti rawajlandırıw boyınsha bank-qarjı, densawlıqtı saqlaw, awıl xojalıǵı hám energetikanı tiykarǵı tarawlar sıpatında belgilep, 100 joybardı ámelge asıramız. Bul baǵdarda jáne úlken-úlken rejelerimiz bar. Atap aytqanda, qádiriyatlarımız hám mádeniyatımızdı ózinde sáwlelendiretuǵın jasalma intellekttiń milliy modelin islep shıǵıwdı basladıq.
Bul jumıslarımız bay tariyxımız hám zamanagóy kózqaraslardı ózinde jámlestirip, jaslardıń jańa kreativ ideyaların qáliplestiriwge xızmet etetuǵınına isenemen. Bul sistema nátiyjeli bolıwı ushın Birlesken Arab Ámirlikleri menen birgelikte «Bir million jasalma intellekt jetekshileri» baǵdarlamasın iske qospaqtamız.
Usı jıldıń ózinde «Al Study» platforması arqalı keminde 100 mıń jaslarımız jasalma intellekt texnologiyaların úyrenedi. Usı jańa joybar esabınan jasalma intellekt tarawında básekige shıdamlı hám joqarı tájiriybeli qánigelerimiz jáne de kóbeyedi, dep isenemen.
Házirgi kúnde mekteplerimizde 19 mıń 500 informatika muǵallimi bar. Mektepke shekemgi hám mektep bilimlendiriwi ministrligi eki ayda dúnyadaǵı birinshi sanlı Massachusets texnologiya institutınıń jasalma intellekt bilimlendiriw baǵdarlaması tiykarında oqıw baǵdarlamalarımızdı jańalaydı.
Hár bir wálayattan 100 informatika muǵallimin tańlap alıp, bıyıl Jańa Ózbekstan universitetinde usı baǵdarlamaǵa oqıtadı. Bul mentor muǵallimler óz aymaǵındaǵı qalǵan informatika muǵallimlerin eki jıl dawamında kaskad usılında tayarlaydı. Bul arqalı bes jılda barlıq mektep pitkeriwshileri jasalma intellekt boyınsha jeterli bilimge iye boladı.
Jáne bir baǵdarǵa itibarıńızdı qaratpaqshıman. «Sanlı áwlad qızları» tańlawında bilimlendiriw, jasalma intellekt, «jasıl» ekonomika, klimat ózgeriwi sıyaqlı tarawlarda 7 mıń oqıwshı hám studenttiń 120 startap joybarı tańlap alındı.
IT tarawınıń basqa kásiplerden ústinligi nede, bilesiz be? Jaqsı kompyuter, internet hám kónlikpeler bolsa, barlıq jumıstı úyde orınlaw múmkin. Bir tigiw mashinasınıń pulına azǵana qosıp, jaqsı kompyuter alıp berilse, qızlarımız úyde de mıń dollarǵa shekem dáramat tabadı.
Sonıń ushın, bıyıl keminde 50 mıń qızlarımızdı «Sanlı áwlad qızları» joybarı menen qamtıp alamız. Sanlastırıw ministrligi (Sh.Shermatov) hám Milliy bank (A.Mirsoatov) jıl aqırına shekem IT hám til sertifikatı bar jaslardı kepillikli jumısqa ornalastıratuǵın sistema jaratadı.
Biz startaplardı qollap-quwatlaw boyınsha sistema jarattıq. Olardı qarjılandırıwǵa 145 million dollar venchur investiciya kirgizildi. Bul sandı 1 milliard dollarǵa jetkeremiz. Endi bul jumıslardı mektepten baslaymız. Oqıwshılar ushın «Sheberlik hám biznes saatı» engizilip, olardıń ideyasın startapqa aylandırıwǵa 100 milliard sum grant ajıratamız.
Joqarı oqıw orınları arasında startaplar boyınsha hár jılı «Eń jaqsı kreativ ideya» tańlawı ótkerilip, jeńimpazlarǵa joqarı oqıw ornı qorınan 300 million sumǵa shekem grant beriledi. Startaptı prototipke aylandırıw hám sınaqtan ótkeriw ushın Innovaciya agentligi hám IT park «R&D» orayın ashadı. Onda eń jaqsı joybarlar boyınsha prototip jaratıw qárejetiniń 50 mıń dollarǵa shekemgi bólegi Jaslar venchur qorınan qaplanadı.
Sawda-sanaat palatası hár jılı investorlar, iri kárxanalar hám startap joybarları intakerleriniń qatnasıwında da «Startap-ekspo» kórgizbesin ótkerip baradı.
Házirgi kúnde taw-kán, agrosanaat, toqımashılıq, ximiya, elektrotexnika, qurılıs materialları tarawında 1 million jas miynet etpekte.
Endi sanaat, servis, isbilermenlik hám awıl xojalıǵında bánt jaslardıń kásiplik rawajlanıwı boyınsha da sistema jaratamız. Hár bir kásip baǵdarı boyınsha áyne jaslar arasında respublikalıq jarıslar ótkeriledi. Onda mámleketlik kárxanalar hám jeke menshik sektor wákilleri teńdey qatnasadı.
Tarmaq basshıları hár jılı óz sistemasındaǵı 100 jumısshını selekciyalap, sırt elge stajirovkaǵa jiberiwdi jolǵa qoyadı. Bul ushın hár bir tarmaq 10 milliard sumnan ajıratadı. Sol qarjılardı salıq salıw bazasınan shegirip taslaymız.
Oǵan Sawda-sanaat palatası (D.Vahobov) basshılıq etedi.
Keyingi waqıtta oqıwǵa kire almaǵan mektep pitkeriwshileri hám texnikum hám joqarı oqıw orınların tamamlap atırǵan studentlerdi bánt etiw boyınsha 2 ayrıqsha baǵdarlama qabıl ettik. Usı maqsette «Aloqabank» hám Milliy bankke 300 million dollar ajıratıldı. Olar «Jaslar biznesi» baǵdarlaması sheńberinde 100 mıń jastı, «Keleshekke qádem» baǵdarlaması arqalı 140 mıń joqarı oqıw ornın pitkeriwshi jastı dáramatlı jumıs penen támiyinlewge juwapker boladı.
Jıl juwmaǵında qansha jastı jumıslı etkeni boyınsha «Aloqabank» (K.Irisbekova) hám Milliy bank (A.Mirsoatov)tiń esabatın ózim qabıl etemen.
Bántlik ministrligi, Sawda-sanaat palatası Milliy bank penen birge jıldıń aqırına shekem joqarı oqıw ornı, texnikum, kásiplik bilimlendiriw pitkeriwshilerin jumıs beriwshiler menen baylanıstıratuǵın platformanı iske qosadı.
Bántlik, Mektep, Joqarı bilimlendiriw ministrlikleri «Hárekette dáramat» elektron sistemasın jaratıp, dem alıstaǵı 3 million jastı mamanlıq talap etpeytuǵın jumıslar menen bánt etedi.
Sawda-sanaat palatası (D.Vahobov), Sawda-servis associaciyası (Z.Hoshimov) hár jılı joqarı klass oqıwshıların kásip tańlawǵa qızıqtırıw hám járdemlesiw maqsetinde «Meniń kásibim» respublikalıq tańlawın ótkeredi.
Migraciya agentligi (B.Musaev) qaysı mámlekette qaysı kásip rawajlanǵan bolsa, jeńimpazlardı sol mámleketke kónlikpesin arttırıw ushın jiberedi.
Kishi bizneske qosımsha sharayatlar jaratıw ústinde islep atırmız. Bunı jaqında járiyalaymız.
Keyingi jeti jılda basqarıw kadrlarınıń quramı ádewir jasarıp, 40 jasqa shekemgi basshılardıń úlesi 37 procentten 65 procentke arttı. Biz Jańa Ózbekstanda «xalıq xızmetindegi mámleket» principin ámelge asırıwda sizdey talantlı, jankúyer hám jetekshilik qábiletine iye bolǵan ul-qızlarımızǵa súyenemiz.
Sonıń ushın, ótken ayda, perspektivalı kadrlardı tayarlaw hám mámleketlik basqarıwǵa tartıw boyınsha áhmiyetli pármanǵa qol qoydım. Endi Mámleketlik basqarıw akademiyasında «Keleshek liderleri» baǵdarlaması boyınsha hár jılı 100 potenciallı jas oqıtıladı. Bul jaslar ministr hám hákimlerge biriktiriledi, eki ay olardıń janında júrip, tájiriybe arttıradı. Keyin bir ayǵa sırt el stajirovkasına jiberiledi. Programmanı tamamlaǵan jaslar basshılıq lawazımlarına tiykarǵı talaban boladı.
Jaslarımızdıń kitap oqıwǵa qızıǵıwshılıǵın arttırıwda tańlawlar áhmiyetli rol atqarmaqta.
Bir ǵana mısal, Muhammed Xorezmiy atındaǵı mekteptiń 8-klass oqıwshısı Dilbar Haydarova «Jas kitapqumar» tańlawında jeńimpaz bolıp, ata-anasına Prezident sıylıǵı – avtomobil sawǵa etti.
Dilbarxan qızım, sen ózińniń mısalıń menen insan shın kewilden háreket etse, kóp nársege erise alatuǵının dálillediń, bul jolda kópshilik ushın úlgi boldıń. Bul ushın úlken raxmet saǵan! Seni kamalǵa keltirgen ata-anańa da ayrıqsha minnetdarshılıq bildiremen.
Jaslardıń aktyorlıq, muzıka, kitapqumarlıqqa qızıǵıwshılıǵın arttırıw ushın «Turan» teatrı, «Iqtidor ansambli», «Jadidler izinen» sıyaqlı tańlawlar ótkerilip, olarǵa 400 mıńǵa shamalas oqıwshı qatnastı.
Endi tańlawlarda jeńimpaz bolǵan toparlar shetki aymaqlardaǵı mekteplerge turaqlı barıp, ózleriniń shıǵıwları menen zamanlasların mádeniyat hám kórkem ónerge qızıqtıradı. Ol ushın wálayat hákimleri bir avtobustan alıp beredi. Respublikalıq tańlaw jeńimpazlarına mádeniyat hám kórkem óner joqarı oqıw orınlarına kiriwde jeńillik beriledi. «Iqtidor» mektep ansambli tańlawınıń wálayat basqıshı jeńimpazları Balalar hám muzıka kórkem óner mekteplerinde biypul oqıtıladı.
Jas áwladtı hár qıylı zıyanlı tásirlerden saqlaw, olarǵa málimleme mákanında paydalı, mazmunlı maǵlıwmatlardı jetkeriw hám úgit-násiyatlaw bárqulla itibarımız orayında bolıwı zárúr.
Usı maqsette Balalar kontentin rawajlandırıw orayın shólkemlestirdik. Bul oray milliy mádeniyat, kórkem óner, ádebiyat, tariyx hám ruwxıy qádiriyatlar tiykarında balalarǵa mólsherlengen tárbiyalıq kontentler jaratıw ushın juwapker boladı.
Usı jıldan baslap máhállelerde ótkerilgen «Shijoat va ǵayrat» áskeriy-sport jarıslarında 244 mıń jigit-qız qatnastı, 1 millionnan aslam jaslar bolsa olardı úlken qızıǵıwshılıq penen baqlap bardı.
Bir sóz benen aytqanda, bul bellesiwler watansúyiwshilik, mártlik hám awızbirshilikti úgit-násiyatlaytuǵın áhmiyetli háreketke aylandı.
Mámleketimiz ǵárezsizligin, xalqımızdıń tınısh hám tatıw turmısın kózdiń qarashıǵınday saqlawda siz, áziz jaslarımızǵa súyenemiz.
Umıtpań, ǵárezsizlik – bul tek ǵana rásmiy status emes, al hár bir jasqa óz táǵdirin ózi belgilew imkaniyatın beretuǵın ullı jemis.
Mine, 9-may – Eslew hám qádirlew kúninde paytaxtımızdaǵı «Jeńis parki»nde «Millet pidayıları» monumentin ashtıq. Bul jerde elimizdiń tınıshlıǵı jolında áziz janın pidá etken 196 márt hám batır áskerlerimiz, huqıq qorǵaw uyımları xızmetkerleriniń atları mórlengen.
Jaslarımız ushın watansúyiwshilik, mártlik hám dańq mektebin ańlaw, olardı qaharmanlıq ruwxında tárbiyalawda bul orınnıń áhmiyeti júdá úlken.
Ministrler, hákimler usı qutlı dárgayǵa jaslardı kóbirek alıp barsa, olarda Watanǵa muhabbat hám sadıqlıq sezimleri de joqarılaydı.
Jaslarǵa baylanıslı reformalarımızdı xalıqaralıq jámiyetshilik te keńnen tán almaqta. Ózbekstan Birlesken Milletler Shólkemi «Jaslar – 2030» strategiyasın jedel ámelge asırıp atırǵan 10 mámleket qatarına kirdi. Jaslar rawajlanıw indeksinde mámleketimiz jaslar siyasatı tarawında eń tez pátler menen rawajlanıp atırǵan mámleket, dep tabıldı. Buxara qalası – Túrkiy dúnya jaslarınıń paytaxtı, Tashkent qalası – Ǵárezsiz Mámleketlerdiń Doslıq Awqamı jaslarınıń paytaxtı statusın aldı.
Usı kúnlerde elimizde ótkerilip atırǵan Global jaslar festivalına 30 dan aslam mámleketten kelgen 300 den zıyat jaslar, 10 nan aslam abıraylı xalıqaralıq shólkemlerdiń wákilleri qatnaspaqta.
Bul forum tek ǵana mámleketimiz emes, al pútkil dúnya jasları ushın nátiyjeli birge islesiw hám óz-ara tájiriybe almasıw maydanı bolıp xızmet etetuǵınına isenemen.
Men búgin «Kreativ ekonomika», «Sanlı «jasıl» baslamalar», «Jaslar isbilermenligi hám startaplar» hám «Jas innovatorlar» maydanlarındaǵı ul-qızlarımız benen sóylesip, házirgi jaslarımız – Jańa Ózbekstannıń haqıyqıy dóretiwshileri ekenine jáne bir márte isenim payda ettim.
Men sizler menen maqtanaman!
Sizlerdiń hár bir jetiskenligińiz bul – kóp milletli pútkil xalqımızdıń jetiskenligi.
Kúsh-ǵayratıńız, salamat dúnya tanımıńız, baxıt-ıǵbalıńız – millionlaǵan analar, ustaz-tárbiyashılar, jaqınlarıńızdıń da baxıt-ıǵbalı bolıp esaplanadı.
Áziz perzentlerim!
Jaslıqta alınǵan bilim – tasqa oyılǵan naǵıs, keleshek ushın tiykar degeni. Tiykar qanshelli bekkem bolsa, ómirińiz, baxtıńız imaratı sonshelli sawlatlı boladı.
Jaslıqtaǵı háreket bul – keleshektegi tabıs degeni.
Jaslıqta arttırılǵan dos – ómirlik birge islesiwshi, tayanısh hám súyenish degeni.
Hesh qashan umıtpań, perzentleri bilimli, salamat, márt hám batır, bárqulla alǵa umtılıp jasaytuǵın xalıqtıń hám mámlekettiń keleshegi álbette, jarqın boladı.
Men pútkil Ózbekstan jasları mine usınday pazıyletlerdiń iyesi bolıwın tileymen.
Biz pútkil xalqımız benen, siz, áziz perzentlerim menen ullı maqsetlerimizge álbette jetetuǵınımızǵa isenemen!
Jańa Ózbekstandı hámmemiz birgelikte álbette, quramız!
Búgingi bayram menen sizlerdi jáne bir márte qutlıqlayman, hámmeńizge áwmet hám tabıslar yar bolsın!
Bárqulla saw-salamat bolıńlar!
–0–