Tek ǵana mámleketlik xızmetkerlerdi olardan soramastan súwretke, videoǵa túsiriw hám onı tarqatıw múmkin boladı.
Ádillik ministrligi tárepinen «Adamlardıń súwretke bolǵan huqıqlarınıń qorǵalıwın kúsheytiw maqsetinde Ózbekstan Respublikasınıń ayırım nızam hújjetlerine ózgerisler hám qosımshalar kirgiziw haqqında»ǵı nızam joybarı islep shıǵıldı.
Ádillik ministrligi málimleme xızmetiniń basshısı Hayot Qilichev usı joybardıń mazmun-mánisi haqqında maǵlıwmat berdi:
– Joybar adamlardıń jeke qol qatılmaslıq huqıqınıń qorǵalıwın kúsheytiw hám óz súwretine bolǵan huqıqların bekkemlew maqsetinde islep shıǵıldı.
Joybardı islep shıǵıwǵa keyingi 3 jılda adamǵa ruwxıy yamasa materiallıq zıyan jetkeriwi múmkin bolǵan maǵlıwmatlardı járiyalaw, jeke turmısqa qol qatılmaslıǵın buzıwǵa baylanıslı hákimshilik huqıqbuzarlıq 2,5 esege, bul baǵdardaǵı jınayat isleri derlik 40 procentke artqanı sebep boldı.
Atap aytqanda, adamlar tolıq yamasa belgili dárejede jalańash bolatuǵın orınlarda da baqlaw kameraları ornatılmaqta hám ayırım jaǵdaylarda ondaǵı kórinisler internette tarqatılmaqta.
Máselen, dúkanlardıń kiyim almastırıw bólmeleri, monshalar, jataqxanalar, ayırım medicina xanalarında (máselen, «UZI» tekseriwi ushın mólsherlengen) ornatılǵan videobaqlaw kameraları kóplegen narazılıqlarǵa sebep bolmaqta.
Bunday jaǵdaylardıń aldın alıw ushın Ádillik ministrligi tárepinen ámeldegi milliy nızamshılıq hám 30 ǵa shamalas sırt el, sonıń ishinde, Germaniya, Franciya, Ullı Britaniya, AQSh tájiriybesi úyrenilip, Puqaralıq, Miynet hám Hákimshilik juwapkershilik haqqındaǵı kodekslerge ózgerisler hám qosımshalar kirgiziw boyınsha nızam joybarı islep shıǵıldı.
Joybar menen ulıwma qaǵıyda sıpatında, hár qanday adamnıń foto yamasa video kórinisinen paydalanıw ushın onıń kelisimi talap etiliwi, eger adam 16 jastan kishi bolsa, onıń ata-anası kelisim beriwi tártibin ornatıw usınıs etilmekte.
Tómendegi jaǵdaylarda bolsa súwretten paydalanıw ushın hesh qanday kelisim talap etilmeydi: súwrettegi adamǵa qarata izlew járiyalawda; jámiyetlik orınlarda, ǵalabalıq ilajlarda adamdı súwretke alıwda; hákimshilik huqıqbuzarlıq, jınayat haqqında xabar beriwde; súwret onıń iyesi tárepinen hámme paydalanıwı múmkin bolǵan ashıq dáreklerge, aytayıq, Internetke jaylastırılǵan bolsa; jámiyetlik tártipti saqlaw, qáwipsizlikti támiyinlew maqsetinde videobaqlaw sistemaları arqalı adamlardı súwretke alıwda.
Sonıń menen birge, mámleketlik xızmetkerlerdi olardıń kelisimisiz súwretke alıw múmkin ekenligi belgilenbekte. Yaǵnıy, óz xızmet wazıypasın atqarıp atırǵan mámleketlik xızmetkerlerdi olardan soramastan súwretke, videoǵa alıw hám onı tarqatıw múmkin boladı.
Bunnan tısqarı, adamlar biraz yamasa tolıq kiyimsiz bolatuǵın orınlarda videobaqlaw kameraların ornatıw hám adamlardı súwretke alıw qadaǵan etilmekte.
Jámiyetlik orınlarda videobaqlaw sistemaları ornatılǵanda, bul haqqında anıq hám hámmege túsinikli eskertiwshi belgi ornatılıwı shárt.
Nızamdı qollanıw hár qıylı talqılawǵa sebep bolmawı ushın jámiyetlik orın túsinigine anıqlama berilmekte. Miynet kodeksinde xızmetkerdi súwretke túsiriw, usı súwretlerden paydalanıw ushın xızmetkerdi aldınnan eskertiw hám kelisimin alıw tártibi belgilenbekte.
Joybar menen jeke hám shańaraqlıq sırlardı quraytuǵın málimlemeni jıynaw yamasa tarqatıw maqsetinde málimlemeni jasırın alıwǵa mólsherlengen texnikalıq qurallardan paydalanǵanı ushın hákimshilik juwapkershilik belgilenbekte.
Hákimshilik juwapkershilik haqqındaǵı kodekske bul normanı kirgiziw zárúrligi sonnan ibarat, miymanxanalar, jataqxanalarǵa jasırın kameralar ornatılıp, adamlardıń hádden tıs jeke sırların olardıń kelisimisiz hám xabarısız jıynaw jaǵdayları baqlanbaqta.
Joybar xalıqtıń pikir-usınısları tiykarında jetilistirilip, joqarı turıwshı uyımlarǵa kirgiziledi.

N.Abduraimova,
WzA