Sońǵı 50 jılda haywanlardıń 100 den aslam túri pútkilley joq bolıp ketken

249

Búgingi kúnde biologiyalıq kóptúrlilikti saqlap qalıw, joq bolıp ketiw aldında turǵan túrlerdi qásterlep saqlaw eń áhmiyetli turmıslıq máselelerden birine aylanǵan. Sebebi, biokóptúrliliktiń joq bolıwı tábiyǵıy turaqlılıqtıń buzılıwına alıp keledi.

Maǵlıwmatlarǵa qaraǵanda, Jer júzinen sońǵı 50 jılda haywanlardıń 100 den aslam túri, Oraylıq Aziyada bolsa 26 túrdegi quslar, 12 túrdegi sút emiziwshiler, sonıń ishinde, Turan jolbarısı, Aziya qaplanı hám basqa da endemikalıq túrler pútkilley joq bolıp ketken.
22-may pútkil dúnyada Xalıqaralıq biokóptúrlilik kúni sıpatında keńnen belgilenedi. Usı sáne múnásibeti menen parlamenttiń tómengi palatasındaǵı Ózbekstan Ekologiyalıq partiyası frakciyası hám Ekologiya hám qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw máseleleri komiteti menen birgelikte Zoologiya institutında dógerek sáwbeti ótkerildi.
Ilaj sheńberinde biologiyalıq kóp túrlilikti saqlaw tarawında Ózbekstanda ámelge asırılıp atırǵan reformalar, xalıqaralıq minnetlemelerdi orınlaw, regionallıq hám globallıq birge islesiw, huqıqıy tiykarlardı bekkemlew hám ekologiyalıq sananı arttırıw máseleleri dodalandı.
Dógerek sáwbetinde shıǵıp sóylegen deputatlar hám qánigeler házirgi kúnde Ózbekstan xalıqaralıq huqıqtıń teńdey qatnasıwshısı sıpatında biologiyalıq kóptúrlilikti saqlaw baǵdarında bir qatar xalıqaralıq hújjetlerdi ratifikaciyalaǵanın atap ótti. Atap aytqanda, Ózbekstan 1995-jılı BMShtıń Biologiyalıq kóp túrlilik haqqındaǵı Konvenciyasına aǵza bolǵan. Sonday-aq, «Joq bolıp ketiw qáwpi astındaǵı jabayı fauna hám flora túrleri menen xalıqaralıq sawda haqqında»ǵı, «Suw quslarınıń tiykarǵı jasaw mánzili bolǵan xalıqaralıq áhmiyetke iye suwlı-batpaqlı jerler haqqında»ǵı konvenciyalar usılardıń qatarına kiredi.
Atap ótilgenindey, búgingi kúnde mámleketimizde ósimlik dúnyasınıń 15 mıńǵa, haywanat dúnyasınıń 11 mıńǵa shamalas túri bar. Bul túrlerdi saqlaw, biokóptúrlilikti qorǵawda jámiyetshilik, ásirese, jaslardıń qatnasın támiyinlew úlken áhmiyetke iye ekeni ayrıqsha atap ótildi. Ásirese, xalıq arasında ekologiyalıq mádeniyattı qáliplestiriw, qorshaǵan ortalıqtı, ósimlik hám haywanat dúnyasın qásterlep saqlaw, jasıl baǵlardı kóbeytiw áhmiyetli orın iyeleytuǵını aytıp ótildi.

Muhtarama Komilova, ÓzA