Qarar hám onıń orınlanıwı

Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2024-jıl 5-marttaǵı «Xalıqtıń jasaytuǵın úylerinde sanaat usılında ónim islep shıǵarıwdı qollap-quwatlaw hám qıytaq jer hám diyqan xojalıqlarında jańa rezervlerdi iske qosıwǵa baylanıslı ilajlar haqqında»ǵı qararı qabıl etilgen edi.

Usı qarardıń 10-bántine muwapıq, Ósimlikler karantini hám qorǵaw agentligine Awıl xojalıǵı ministrligi, Ózbekstan fermer, diyqan xojalıqları hám qıytaq jer iyeleri Keńesi, Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keńesi hám hákimliklerge tiyisli tapsırmalar berilgen. Yaǵnıy, olar birgelikte diyqan xojalıqları ushın ajıratılǵan jer maydanlarında aymaqlardıń mútájligi ushın zárúr bolǵan hám eksportqa jaramlı eginler, sonıń ishinde, palız eginleri, sobıqlı, maylı hám kartoshka eginlerin intensiv usılda egiwge ayrıqsha itibar qaratıwı, tayarlawı, qayta islewi hám eksport etiwshi kárxanalardı tartqan halda jetistirilgen tayar ónimdi satıp alıwı, onı qayta islewi, saqlawı, ishki hám sırtqı bazarlarǵa jóneltiwi boyınsha ilajlardı shólkemlestiriw wazıypaları belgilengen.
Usı qarar hám tiyisli tapsırmalardıń orınlanıwın támiyinlew maqsetinde Ósimlikler karantini hám qorǵaw agentliginiń Nókis rayonı bólimi tárepinen klaster, fermer hám diyqan xojalıqları hám qıytaq jer iyeleriniń atızlarında zıyankesler menen keselliklerge qarsı turaqlı túrde monitoring ótkerilip kelinbekte.
– Statistikalıq maǵlıwmatlarǵa qaraǵanda, zıyankeslerge qarsı nátiyjeli agrotexnologiyalıq ilajlar alıp barılmasa, pútkil dúnya júzinde awıl xojalıǵında jetistirilgen ónimlerdiń 20 procentten 40 procentke shekemgi muǵdarı ósimlik zıyankesleri aqıbetinde zıyanlanıwı hám jaramsız halǵa keliwi múmkin eken. Sonıń ushın, awıl xojalıǵında sapalı, fitosanitariyalıq taza, zıyanlanbaǵan eginlerdi jetistiriw, ósimlik zıyankesleri hám keselliklerine qarsı turaqlı gúresiw hár qashanǵıdan da áhmiyetli esaplanadı,-deydi Fitosanitariyalıq qadaǵalaw hám monitoring bóliminiń baslıǵı Aydos Elmuratov.
Bıyılǵı máwsimde respublikamızda ǵálle jetistiriw ushın oǵada qolaylı hawa-rayı baqlandı. Bunnan ónimli paydalanǵan hár bir fermer hám klaster óz aldına ǵálleden joqarı hám sapalı zúráát jetistiriwdi maqset etip qoyǵan. Unamlı nátiyjege erisiw ushın, álbette. ǵálle tárbiyasında agrotexnikalıq ilajlardı óz waqtında ótkeriw hám bar resurslar, mineral hám jergilikli tóginler jáne suwdan ónimli paydalanıw kerek boladı.
Sonday-aq, aprel-may aylarında jabayı shópler, kesellikler hám zıyankeslerdiń ǵálle maydanların zıyanlaytuǵının esapqa alıp, olarǵa qarsı gúresiw ilajların kóriw hám turaqlı baqlaw talap etiledi. Keri jaǵdayda bul ilajlardıń keshiktiriliwi jetistirilip atırǵan dánniń sapası hám zúráátliginiń keskin tómenlewine alıp keledi.
Ǵálle maydanlarında sarı hám qońır záń hám basqa da kesellikler, bir jıllıq eki pálekli, kóp jıllıq eki pálekli jabayı shópler, masaqlı jabayı shópler, zıyanlı hasıwa, jabısqaq qurt, shire, trips hám basqa da zıyankeslerdiń tarqalıwınıń aldın alıw jáne zıyanlı organizmler baqlanatuǵın maydanlarda olarǵa qarsı zárúr gúresiw ilajların shólkemlestiriw maqsetinde Ósimlikler karantini hám qorǵaw agentligi tárepinen járiyalanǵan “Áhmiyetli 40 kúnlik” ilajınıń orınlanıwın támiyinlew maqsetinde respublikadaǵı ǵálle maydanlarında zıyankes hám keselliklerge qarsı turaqlı túrde monitoring ilajları ótkerilmekte.
Usı kúnge shekem respublikamız boylap ǵálle maydanlarında agrotexnikalıq ilajlardı, azıqlandırıw, suspenziya, tógin jiberiw hám ximiyalıq qayta islew ilajların óz waqtında sapalı ótkeriwge arnalǵan 36 oqıw seminarı ótkerilgen. Orınlarda bul baǵdardaǵı ilajlar dawam etpekte.

Á.Jiyemuratov,
Qaraqalpaqstan xabar agentligi