Usı jıldıń 24-25-mart kúnleri «Rosatom» mámleketlik korporaciyası atom energetikası boyınsha bas direktorınıń birinshi orınbasarı, «Atomstroyeksport» AJ prezidenti Andrey Petrov jumıs saparı menen mámleketimizde boldı.

«Ózatom» agentligi málimleme xızmetiniń xabar beriwinshe, bul sapar sheńberinde mámleketimizde kishi quwatlıqtaǵı atom elektr stanciyası (KQAES) qurılısı joybarınıń shólkemlestiriliwi, sonday-aq, yadro janılǵısın jetkerip beriw hám ekspluataciya xızmetkerlerin tayarlaw menen baylanıslı tiykarǵı máseleler dodalandı. Usı múnásibet penen operativ shtab májilisi ótkerildi.
Bunnan tısqarı, májiliste úlken quwatlıqtaǵı atom elektr stanciyasın qurıw joybarınıń perspektivaları da dodalandı. Sonıń ishinde, obekttiń jaylasıwı tallanıp, energetikalıq infrastrukturanıń turaqlı rawajlanıwın támiyinlewge qaratılǵan texnikalıq hám strategiyalıq tárepleri bahalandı.
Operativ shtab májilisiniń tiykarǵı maqseti KQAES joybarınıń házirgi jaǵdayın bahalaw, birinshi gezektegi basqıshlardıń orınlanıwın qadaǵalaw hám Ózbekstan hám Rossiya arasında atom energiyasınan tınısh maqsetlerde paydalanıw tarawındaǵı birge islesiwdi jáne de bekkemlew ushın strategiyalıq qararlar islep shıǵıwdan ibarat.
KQAES joybarı qaysı processte! Házirgi waqıtta Ózbekstanda KQAES qurılıs joybarın joybarlaw basqıshında. Joybarlaw hújjetlerin islep shıǵıw hám respublikanıń wákillikli uyımlarında ekspertizadan ótkeriw ushın zárúr injenerlik izertlewleri alıp barılmaqta. Sonday-aq, tárepler arasında turaqlı jumısshı májilisler ótkerilip, uzaq múddetli óndiris cikline iye úskeneler ushın texnikalıq talaplar, injenerlik izertlewler baǵdarlamaları, joybarlaw kesteleri hám instrukciya hújjetleri kelisilmekte.
KQAES jaylasatuǵın maydanda tábiyǵıy ortalıq komponentleri, atap aytqanda, seysmikalıq monitoring, aerometeorologiyalıq, gidrogeologiyalıq hám gidrologiyalıq izertlewler boyınsha turaqlı baqlawlar alıp barılmaqta. Alınǵan maǵlıwmatlar stanciyanı joybarlawda tábiyǵıy faktorlardı esapqa alıw ushın tiykar bolıp xızmet etedi. Bul bolsa onıń qáwipsizligi hám isenimliligin támiyinleydi.
Joybar sheńberinde Aziya hám Evropanıń aldıńǵı avtomatlastırılǵan hám siyrek gezlesetuǵın texnologiyalarǵa jetekshi xalıqaralıq islep shıǵarıwshıların tartıw imkaniyatları kórip shıǵılmaqta. Bunday sheshimler KQAES nátiyjeliligi hám innovaciyalılıǵın arttırıwǵa járdem beredi.
Májiliste KQAES ushın yadro janılǵısın jetkerip beriw máseleleri de dodalandı. Tábiyǵıy uran qazıp alıw hám satıw boyınsha dúnyada jetekshi mámleketlerden biri sıpatında Ózbekstan keleshektegi stanciyanı janılǵı menen támiyinlewde úlken imkaniyatqa iye. Jergilikli shiyki zattan paydalanıw yadrolıq janılǵı qárejetlerin optimallastırıwǵa xızmet etedi. Bul bolsa KQAESta islep shıǵarılatuǵın elektr energiyasınıń bahasın tómenletedi hám mámlekettiń energetikalıq erkinligin bekkemleydi.
Májilis kún tártibinde ekspluataciya xızmetkerlerin tayarlaw máselesine de itibar berildi. Házirgi kúnde Tashkent qalasındaǵı «Moskva injenerlik-fizika institutı» Milliy izertlew yadro universiteti filialında shama menen 300 student oqımaqta. Ózbekstan hám Rossiya birge islesiwinde KQAES qánigeleri ushın teoriyalıq tayarlıq ushın teńsiz bilimlendiriw infrastrukturası jaratılǵan bolıp, bul kadrlar tayarlaw qárejetlerin optimallastırıwǵa hám bilimlendiriwdiń sapasın arttırıwǵa járdem beredi. Sonday-aq, «Rosatom» mámleketlik korporaciyası menen birgelikte ózbek qánigeleriniń Bangladeshde qurılıp atırǵan «Ruppur» AES sıyaqlı obektlerde ámeliyat ótew mexanizmi islep shıǵıldı.
Bunnan tısqarı, KQAES qurılıs joybarı sheńberinde xızmetkerler ushın stanciyanıń ózine tán ózgesheliklerin esapqa alǵan halda juwmaqlawshı tayarlıqtan ótiw imkaniyatın beretuǵın tolıq kólemli trenajyorlı oqıw-trenirovka orayınıń shólkemlestiriliwi názerde tutılǵan.
Operativ shtab jumısı dawamında kadrlar tayarlaw kólemin belgilew, táreplerdiń wazıypaların bólistiriw hám shártnamalardı tayarlaw ushın jumıslardıń bahasın kelisiw rejelestirilgen. Bul joybardı ámelge asırıw Ózbekstandı zamanagóy hám ekologiyalıq taza energiya dáregi menen támiyinlew, aldıńǵı texnologiyalardı engiziw hám xalıqaralıq standartlarǵa sáykes keletuǵın joqarı maman qánigelerdi tayarlaw ushın úlken imkaniyat bolıp esaplanadı.

N.Ziyodullaeva,
ÓzA