Konstituciya hám biz

Balalardı huqıqıy jaqtan qorǵawda eń dáslep, bekkem huqıqıy tiykar jaratılǵan bolıwı kerek. Ámeldegi nızamshılıǵımızǵa bola, Ózbekstan Respublikası Konstituciyası, mámleketimiz tárepinen ratifikaciya etilgen «Bala huqıqları haqqında»ǵı Konvenciya hám onıń fakultativlik protokolları, «Shańaraq», «Puqaralıq», «Miynet» hám «Jınayat» kodeksleri hám basqa da normativlik hújjetler mámleketimizde balalar huqıqın támiyinlewdegi tiykarǵı nızamlar retinde xızmet etip atır. Jańa redakciyadaǵı Ózbekstan Respublikası Konstituciyasında da balalar huqıqın jáne de bekkemlew boyınsha tiyisli normalar kirgizilgenligin ayrıqsha aytıp ótiw orınlı.
Atap aytqanda, jańa redakciyadaǵı Konstituciyanıń 44-statyasına muwapıq, balanıń densawlıǵına, qáwipsizligine, minez-qulqına, ruwxıy hám fizikalıq rawajlanıwına qáwip tuwdırıwshı, onıń bilim alıwına tosqınlıq etiwshi balalar miynetiniń hár qanday túrleri qadaǵan etiledi. Sonday-aq, Konstituciyada bilimlendiriw shólkemlerinde óz aldına bilim alıw zárúrligine iye bolǵan balalar ushın inklyuziv bilim hám tárbiya beriwdiń támiyinleniwi belgilendi. Bul óz gezeginde mayıplılıǵı bolǵan balalarǵa óz zamanlasları menen birdey bilim alıwı ushın barlıq sharayatlardı jaratıw, olardıń jekkelenip qalmawı, jámiyettiń tolıq aǵzası sıpatında qáliplesiwi hám er jetiwi ushın áhmiyetli kepillik bolıp esaplanadı.
Bunnan tısqarı, Konstituciyamızda ata-analar hám olardıń ornın basıwshı shaxslar óz perzentlerin er jetiwine shekem baǵıwı, olardıń tárbiyası, bilim alıwı, salamat, tolıq hám hár tárepleme jetik bolıp kamalǵa kelewine ǵamqorlıq etiwge májbúrligi, mámleket hám jámiyet jetim balalardı hám ata-anasınıń qáwenderliginen ayırılǵan balalardı baǵıwdı, tárbiyalawdı, olardıń bilim alıwın, salamat, tolıq hám hár tárepleme bárkamal bolıp jetilisiwin támiyinlewi, usı maqsette qayır-saqawat xızmetiniń qollap-quwatlanıwı kórsetilgen.
Barlıq balalardıń teń huqıqlı ekenligin támiyinlew maqsetinde Konstituciyanıń 78-statyasında perzentler ata-anasınıń kelip shıǵıwı hám puqaralıq jaǵdayına qaramastan, nızam aldında teńligi, balanıń huqıqları, erkinlikleri hám nızamlı máplerin támiyinlew hám qorǵaw, onıń fizikalıq, ruwxıy hám mádeniy jaqtan tolıq rawajlanıwı ushın eń jaqsı sharayatlardı jaratıw mámlekettiń minneti ekenligi belgilendi.
Itibarlı tárepi sonda, balalardıń keleshegi jolında kerekli barlıq ilajlardı ámelge asırıwdı mámleket ózine minnetli wazıypa retinde júklep atır. Demek, mámleketimizdegi hár bir bala huqıqın támiyinlew – mámleketimiz juwapkershiligindegi tiykarǵı wazıypalardan biri bolıp qala beredi.

Gúlmira ARZIEVA,
Nókis rayonlar aralıq
ekonomikalıq sudınıń sudyası.
Qaraqalpaqstan xabar agentligi