Insan jumıs tártibine ámel etpese yamasa rejedegi qandayda bir jumısın isley almasa yaki bergen wádesin orınlay almasa, bul óziniń itibarsızlıǵı, wádesinde turmawı yamasa erinshekligi sebepli ekenin tán alǵısı kelmeydi.

Kerisinshe, azarsız sıltaw oylap tabıwǵa háreket etedi. Sıltawlardıń da shegi bar. Jáne bir nárseni esten shıǵarmaw kerek, ayırım jaǵdaylarda hesh qanday sıltaw ótpeytuǵın jaǵday payda bolıwı da múmkin.
Sıltaw qanday jaǵdayda kóbirek qollanıladı? Álbette, jumısqa kesh qalǵanda!
Jaqında Rossiya boylap «SuperJob» bos jumıs orınları qosımshası xalıq arasında jumısqa keshigiw sebebin úyreniw maqsetinde soraw ótkerdi. 1000 adam qatnasqan izertlew esabatında aytılıwınsha, jumısqa keshigilgende eń kóp qollanılatuǵın sıltaw joldaǵı tıǵılıs eken. Sonıń menen birge «pıshıǵım ayaǵımda uyıqlap qaldı» yamasa «atlar joldı tosıp qoydı» sıyaqlı shende-shen ushırasatuǵın sebepler de kórsetilgen.
Respondentlerdiń 28 procenti jumısqa keshikse, ayıptı jol tıǵılıslıǵına awdaratuǵının tán alǵan. Qanshelli tań qalarlıq bolmasın, ekinshi keń tarqalǵan sıltaw «uyqılap qalıw» eken. Sorawda qatnasqanlardıń 13 procenti usı sıltawdı kóp qollanadı eken.
Hár onınshı jumıs beriwshi waqtında jumısqa kelmeytuǵın xızmetkerlerinen qalalıq jolawshı tasıw transportı menen baylanıslı «keste ózgerdi», «avtobus keshikti», «transport jolda buzıldı yamasa ulıwma kelmedi» sıyaqlı sıltawlardı esitedi eken.
Qánigelerdiń 6 procenti oyatıwshı saat penen baylanıslı mashqala eń keń tarqalǵan sıltaw, degen, 5 procenti shańaraqlıq yamasa balalar menen baylanıslı máseleni kórsetken. Sonday-aq, jol-transport hádiysesi júz beriwi (4 procent), densawlıqtıń tómenlewi (3 procent), mashina buzılıwı hám hawa-rayınıń jamanlasıwı (2 procent) sıyaqlı sıltawlar da tez-tezden aytıladı eken.
Soraw procesinde qánigeler nırqqa sıymaytuǵın, ya kúliw hám ya ashınıwǵa ılayıq sıltawlardı da esitiwge tuwra kelgen. Kúlkili sıltawlarǵa «Jumısqa barıw kerek ekenligi esimnen shıǵıptı», «Qay jerge baratırǵanımdı umıtıp qoyıppan», romantizmge «Quyash shıǵıwın baqlap adasıp qaldım», aqırzamanlarǵa «Turıwdan qorqaman», biypárwalıqqa «Hápte nadurıs shólkemlestirilgen», ájeptáwir sebeplerge «Atlar joldı tostı», «Súyikli pıshıǵım tuwdı», «Búgin azanda pıshıq ayaǵımda uyıqlap qaldı» sıyaqlılar kirgizildi.
Soraw ótkergen qánigelerdiń atap ótiwinshe, izertlew kárxana hám shólkemlerdiń xızmetkerlerdi tańlaw ushın juwapker bolǵan kadrlar bólimi menedjerleri hám basqa da wákilleri arasında ótkerilgen.
Qullası, sıltaw oylap tabıwdı ádet etpew kerek, sebebi waqıt ótip, soǵan qattı baylanıp qalasız. Nátiyjede ótirik sóylew turmıs tárizińizge aylanıp qalıwı múmkin. Eger de, basıńız mashqaladan shıqpay qalsa, táǵdirdi «ayıplı» etpey, kesh bolmastan, kemshilikti ózińizden izlep kórgenińiz maqul.

S.Rahimov, ÓzA