Ájiniyaz atındaǵı Nókis mámleketlik pedagogikalıq institutında belgili mámleketlik ǵayratker, sheber áskerbası, ullı shayır, tariyxshı ilimpaz sıpatında mámleketimiz hám dúnya xalıqları tariyxında óshpes iz qaldırǵan Zahiriddin Muhammed Baburdıń tuwılǵanına 542 jıl tolıwına arnalǵan «Ádillik hám aǵartıwshılıq tımsalı» atamasındaǵı ilimiy-ámeliy konferenciya hám kórkem-ádebiy keshe bolıp ótti,-dep xabar bermekte instituttıń baspasóz xatkeri I.Mátekov.

Konferenciyanı instituttıń jaslar máseleleri hám ruwxıy-aǵartıwshılıq isleri boyınsha birinshi prorektorı wazıypasın waqıtsha atqarıwshısı Q.Reymov alıp bardı.
Ilajda «Baburdıń ómirinde hayal-qızlardıń ornı», «Mahrami asror topmadim…», «Komron mirzo poeziyasında Babur dástúrleri», «Baburdıń ǵázzellerinde aǵartıwshılıq ideyaları» atamalarındaǵı bayanatlar oqılıp, ullı tulǵanıń ómiri hám dóretiwshiligi, dúnya xalıqları tariyxı hám ádebiyatında tutqan ornı haqqında pikirler bildirildi.

Zahiriddin Muhammed Babur 1483-jıldıń 14-fevralında Ándijanda, Ferǵana wálayatınıń húkimdarı Omarshayx hám onıń ómirlik joldası Qutluǵ Nigarxanımlardıń shańaraǵında dúnyaǵa keldi. 1494-jılı ákesi qaytıs bolǵannan soń, on eki jasında taxtqa otırdı. Babur belgili mámleketlik ǵayratker hám sheber áskerbasshı bolıp qoymastan, sonıń menen birge, ullı shayır, dóretiwshi, tariyxshı ilimpaz bolıp esaplanadı. Ol 16-17 jasınan baslap kórkem dóretiwshilik penen shuǵıllanǵan.
1503-jılı «Xatti Baburiy» dep atalǵan álipbe jaratqan. 1519-jılı Kabulda «Kabul diywanı»n dúzdi. 1521-jılı ulı Humayunǵa arnap, huqıqtanıwshılıqqa baylanıslı, salıq jumısların tártipke salatuǵın «Mubayyin al-zakot» («Zákat bayanı») shıǵarmasın dóretti. Muzıka ilimi menen shuǵıllanıp, «Chorgoh» maqamına «savt»lar jazdı.
1523-1525-jıllarda ádebiyattanıwshılıqqa baylanıslı «Mufassal» («Qısqasha qollanba») shıǵarmasın jazdı. 1528-jılı Xoja Ahrardıń «Volidiya» shıǵarmasın ózbek tiline awdardı. 1528-1529-jılları «Hind diywanı»n dúzip shıqtı.
Baburdıń tariyxıy-memuarlıq shıǵarması esaplanǵan «Baburnama» 1494-1529-jıllardaǵı waqıyalardı óz ishine aladı. «Baburnama» XVI ásirde Shıǵıs tillerine awdarılǵan. 1826-1985-jıllar aralıǵında tórt márte inglis, úsh márte francuz, bir márte nemis tiline awdarılıp, baspadan shıǵarılǵan.
Babur Hindstandaǵı húkimdarlıǵı dáwirinde ádil nızamlar shıǵardı, jiziya salıǵın biykar etti, qaytıs bolǵan kúyewin hayalı menen birge kúydiriwdi qadaǵan etti, abadanlastırıw jumısların jolǵa qoydı, kanallar qazdırdı, imaratlar qurǵızdı. Átirapına ilimpaz-danıshpanlardı topladı. Ózi barǵan jerdiń tariyxı, ilimi, úrp-ádetlerine húrmet penen qaradı. Jergilikli xalıq wákilleri menen keńesip, birgelikte jumıs isledi. Baǵlar jarattı. Awǵanstan hám Mavoraunnahrdaǵı dosları menen tıǵız baylanısta boldı.

Ǵárezsizlik jıllarında Babur shıǵarmalarınıń ilimiy-kópshilik basılımları boyınsha akademik A.Qayumov, professor S.Hasanov, A.Abdurashidov, H.Muhammadxujaev, V.Rahmonov, Е.Ochilov hám basqalar kólemli jumıslardı ámelge asırdı.
Xalıqaralıq Babur qorınıń baslaması menen qurılǵan Ándijandaǵı Babur baǵında «Babur hám dúnya mádeniyatı» kitap muzeyi de qurıldı.

Onıń shıǵarmalarınıń házirgi kúnge shekem otızdan aslam dúnya tillerine awdarılıwı, dúnya ilimpazları tárepinen ullı babamızdıń miyrasın hár tárepleme izertlewge bolǵan qızıǵıwshılıqtıń kúsheyip atırǵanı Ózbekstannıń xalıqaralıq kólemdegi abırayı hám mártebesiniń artıwına úlken úles qospaqta.

Ilaj instituttıń talantlı studentleriniń atqarıwındaǵı kórkem-ádebiy bólim menen dawam etti.

Qaraqalpaqstan xabar agentligi.