yamasa XMShtıń 132-sanlı konvenciyasınıń ratifikaciyalanıwı jumısshı-xızmetkerlerge qanday kepillikler bermekte?
Prezident tárepinen bıyıl 7-noyabr kúni qol qoyılǵan nızam menen Xalıqaralıq miynet shólkeminiń Miynet haqı tólenetuǵın dem alıslar haqqındaǵı 132-sanlı konvenciyası (1970-jılı qayta kórip shıǵılǵan) ratifikaciyalandı. Bul nızam Nızamshılıq palatası tárepinen usı jıldıń 27-avgustında qabıl etilip, Senat 24-oktyabrde maqullaǵan edi.
Usı kúnge shekem 38 mámleket tárepinen ratifikaciyalanǵan bul konvenciyada miynet qatnasıqlarında xızmetkerlerdiń óz jumısın ámelge asırıwı menen baylanıslı, sonıń ishinde, dem alıs hám miynet haqı tólenetuǵın dem alıslardan paydalanıw huqıqların támiyinlew ilajların jáne de kúsheytiw sıyaqlı máseleler názerde tutılǵan.
Konvenciya barlıq tarawlarda isleytuǵın xızmetkerlerge dem alıs hám jumıs islew qábiletin qayta tiklew ushın jumıs ornı (lawazımı) hám ortasha miynet haqısı saqlap qalınǵan halda hár jumıs jılı ushın beriletuǵın dem alıslardı támiyinlewge tiykar jaratadı. Sonday-aq, bul hújjette bir qatar huqıqlar xalıqaralıq dárejedegi normalar menen bekkemlendi. Máselen, usı konvenciyanıń 5-statyasında názerde tutılǵan norma, yaǵnıy miynet haqı tólenetuǵın jıllıq miynet dem alısına shıǵıw ushın minimal xızmet múddeti talap etiliwi, bunday múddet altı aydan artpawı kerek ekenligi belgilengen. Durıs, bul múddet ámeldegi miynet kodeksiniń 227-statyasında da atap ótilgen (birinshi jumıs jılı ushın hár jılǵı miynet dem alısınan paydalanıw huqıqı xızmetkerde ol usı jumıs beriwshide úzliksiz islegen altı ay ótkeninen keyin payda boladı. Miynet shártnaması táreplerdiń kelisimine bola, xızmetkerge altı ay ótkenge shekem de miynet dem alısı beriliwi múmkin). Bunnan tısqarı, konvenciyada keltirilgen bir qatar normalar, atap aytqanda, ǵalaba bayram kúnleri miynet dem alıslarınıń dawamlılıǵın belgilew esapqa alınbawı (konvenciyanıń 6-statyası) dem alıs hesh qanday jaǵdayda bir jıllıq xızmet ushın úsh jumıs háptesinen az bolmawı kerek ekenligi (konvenciyanıń 3-statyası), talap etiletuǵın minimal jumıs múddetin tamamlaǵan xızmetker islep bergen waqtına sáykes túrde miynet haqı tólenetuǵın dem alıs alıwı da ámeldegi nızamshılıǵımızda sáwlelengen bolıp esaplanadı.
Álbette, milliy nızamshılıq álleqashan konvenciya normalarınıń ayırım ózgesheliklerin qamtıp alǵan bolıwı múmkin, biraq onı ratifikaciyalaw mámlekettiń xalıqaralıq minnetlemeleriniń orınlanıwın támiyinleydi, ishki nızamshılıq bazasın bekkemleydi hám tiyisli máseleler boyınsha xalıqaralıq birge islesiwdi rawajlandıradı.
Juwmaqlap aytqanda, bul konvenciyanıń qabıl etiliwi keleshekte xalıqaralıq hám regionallıq shólkemler menen qatnasıqlarda Ózbekstannıń unamlı imidjin jáne de joqarılatıwǵa hám xalıqaralıq reytingler menen indekslerdegi ornın joqarı basqıshlarǵa kóteriwge imkaniyat jaratadı. Sonday-aq, barlıq tarawlarda islewshi xızmetkerlerdiń dem alıs hám miynet haqı tólenetuǵın dem alıslardan paydalanıw huqıqların támiyinlew boyınsha xalıqaralıq standartlardı ámeliyatqa nátiyjeli engiziwge xızmet etedi.
Qaraqalpaqstan xabar agentligi