Чой – ўзбекона суҳбатларнинг асоси, миллий менталитетнинг ажралмас қисми. Аммо бу қадимий ичимлик Ўзбекистон бозорларига қаердан ва қандай йўллар билан етиб келмоқда? Сўнгги йилларда чой импортига бўлган эҳтиёжнинг ошгани ва етказиб берувчиларнинг кенгайгани кузатилмоқда.

Миллий статистика қўмитаси маълумотларига кўра, 2025 йилнинг январь– июнь ойларида Ўзбекистонга қиймати 23,3 миллион АҚШ долларига тенг бўлган 15 минг 553 тонна чой импорт қилинган. Бу ўтган йилнинг шу даврига нисбатан маълум даражада ўсишни кўрсатмоқда.

Асосий етказиб берувчилар Хитой – 12 минг 475 тонна, Кения – 659 тонна, Эрон – 538 тонна, Қозоғистон – 468 тонна, Ҳиндистон – 382 тонна ва бошқа давлатлардан 1 минг 31 тонна чой импорт қилинган.

Мазкур статистикага кўра, Ўзбекистонга импорт қилинаётган чойнинг 80 фоиздан ортиғи Хитойдан келтирилмоқда. Бу, бир томондан, Хитой чойининг нисбатан арзон ва оммабоп экани, бошқа томондан эса, логистика ва савдо алоқаларининг қулайлиги билан боғлиқ бўлиши мумкин.

Ўзбекистон аҳолиси орасида қора чой энг кўп истеъмол қилинади. Сўнгги йилларда яшил чойга бўлган қизиқиш ортди, бу соғлом турмуш тарзига интилиш билан боғлиқ. Органик ва махсус дамламалар бозорда кўпроқ пайдо бўлмоқда.

Ўзбекистон ўз иқлими туфайли тижорат даражасида чой етиштиришга қулай эмас. Шунинг учун импортга боғлиқлик табиий жараён. Бироқ бу боғлиқлик нархлар тебранишига жуда таъсирчан, айниқса валюта курси ўзгарса.

Чой – ўзбек халқининг маданияти, меҳмондўстлик белгиси ва кундалик эҳтиёжи. Унинг импортига оид статистикалар нафақат иқтисодий ҳолатни, балки истеъмолчиларнинг таъб ва дидидаги ўзгаришларни ҳам кўрсатиб турибди. Келаётган йилларда бу рақамлар янада ўзгариши, соғлом турмуш тарзига йўналтирилган махсус чойларга бўлган эҳтиёж ортиши ва энг муҳими – маҳаллий брендларнинг жаҳон бозорига чиқиш имкониятлари ошиши мумкин.

Дилдора ДЎСМАТОВА

ЎзА