2018 йилда Президентимизнинг тегишли фармонига мувофиқ ўтказилган бир марталик умумдавлат акцияси доирасида 621 мингдан ортиқ фуқаронинг ўзбошимчалик билан эгалланган ер участкасида тегишли рухсатномасиз қурилган уй-жойларига нисбатан эгалик ҳуқуқи эътироф этилиб, уларга кадастр ҳужжатлари расмийлаштириб берилган эди. Шунга қарамасдан, бугунги кунга қадар 3 миллиондан ортиқ фуқаронинг рухсатномасиз қурилган уй-жойларга нисбатан эгаликни белгилаш масаласи қонуний ечимини кутмоқда.
Олий Мажлис Қонунчилик палатасининг мажлисида ўзбошимчалик билан эгалланган ер участкалари ҳамда уларда қурилган бино ва иншоотларга бўлган ҳуқуқларни эътироф этишга қаратилган қонун лойиҳаси биринчи ўқишда муҳокама қилинди.
– Қонун лойиҳаси билан ер участкаси ва унда қурилган иморатга бўлган ҳуқуқни, шунингдек, якка тартибдаги уй-жой қурилган ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ер участкасига ижара ҳуқуқини эътироф этиш тартиби белгиланмоқда, – деди адлия вазири ўринбосари А.Каримов. – Шунингдек, ортиқча эгалланган ер участкасига, боғдорчилик ва узумчилик ширкатлари ҳудудидаги турар жойлар эгаллаган ер участкасига ижара ҳуқуқини эътироф этиш асослари назарда тутилмоқда. Боғдорчилик ва узумчилик ширкатлари ҳудудида 7,5 мингдан ортиқ турар-жой мавжуд. Бундан ташқари, ижара ҳуқуқи эътироф этилган ер участкасининг ер фонди тоифасини ўзгартириш, кўчмас мулк объектига бўлган ҳуқуқларни давлат рўйхатидан ўтказиш, ижара ҳуқуқи эътироф этилган ер участкасини хусусийлаштириш тартиблари ўз аксини топмоқда.
Лойиҳада ўзбошимчалик билан эгалланган ер участкаси ҳамда унда қурилган бино ва иншоотларга бўлган ҳуқуқлар эътироф этилган тақдирда, ер участкасини ўзбошимчалик билан эгаллаб олган шахслар маъмурий жавобгарликдан озод этилиши кўзда тутилмоқда. Қонун лойиҳасининг қабул қилиниши фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларининг ўзбошимчалик билан эгалланган ер участкаларига нисбатан ижара ҳуқуқи ҳамда уларда қурилган уй-жой бошқа бино ва иншоот ёки кўчмас мулк объектларига нисбатан мулк ҳуқуқи расмийлаштирилиши учун ҳуқуқий асослар яратилишига хизмат қилади.
Мажлисда қонун лойиҳасида кўзда тутилаётган масалалар кўпчиликни қийнаётган, йиллар давомида ўз уй-жойига эгалик ҳуқуқига эга бўлмаган фуқароларнинг муаммоларидан бири экани таъкидланиб, бир қатор саволлар ўртага ташланди. Шунингдек, Спикер лойиҳанинг номини ҳам ўйлаб кўриш кераклигини билдирди. Чунки, ота-бобосидан мерос бўлиб, авлоддан-авлодга ўтиб келаётган уй-жойлар ва ерлар ҳам борлиги, уларга нисбатан “ўзбошимчалик билан эгалланган” дейиш ўринли эмаслигини таъкидлади. Муҳокамалардан сўнг қонун лойиҳаси депутатлар томонидан биринчи ўқишда қабул қилинди.
Муҳтарама Комилова, ЎзА