Korrupciyaǵa qarsı gúresiw agentliginde Transparancy International shólkeminiń Milliy hadallıq sisteması (National integrity system (NIS)) joybarın tanıstırıw hám dodalawǵa baǵıshlanǵan ilaj bolıp ótti.
Atap ótilgenindey, Milliy hadallıq sisteması (MHS) metodikası Transparancy International tárepinen islep shıǵılǵan bolıp, ol mámleketlik institutlardıń korrupciyanıń aldın alıw hám oǵan qarsı gúresiw boyınsha nátiyjeliligin hám isenimliligin bahalawǵa qaratılǵan.
MHS mámlekettegi korrupciyaǵa qarsı gúresiwge juwapker basqarıw institutları, sonday-aq, usı baǵdarda úlken áhmiyetke iye bolǵan bir neshe sektorlardıń jumısın óz ishine qamtıp aladı hám korrupciyanıń aldın alıwǵa kompleksli kózqaraslardı názerde tutadı. MHS bahalaw tek ǵana hár bir mákeme yaki sektordı tereń tallamaydı, al olardıń arasındaǵı baylanıslardı da bahalaydı.
Transparancy International 1990-ıjldan berli usı metodikanı 100 den artıq mámlekette engizgen.
Ilajda Ózbekstanda engiziw ushın beyimlestirilgen MHS boyınsha ulıwma metodika tanıstırıldı. Bul Evropa Awqamı hám Germaniya Federal ekonomikalıq birge islesiw hám rawajlanıw ministrliginiń qarjılay járdeminde ámelge asırılıp atırǵan «Ózbekstanda mámleketlik basqarıwdı jetilistiriw: korrupciyanıń aldın alıwǵa inklyuzivlik kózqaras» joybarınıń 2024-jılǵa mólsherlengen Ilajları sheńberinde Transparancy International shólkemi tárepinen islep shıǵılǵan.
MHS engiziliwine BMSh Rawajlanıw baǵdarlamasınıń ekspertleri de tartılǵan.
Búgingi kúnde metodika 15 áhmiyetli baǵdardı óz ishine alıp, atap aytqanda, mámleketlik hákimiyat institutları (nızam shıǵarıwshı, atqarıw, sud hákimiyatı, saylaw sisteması), huqıq qorǵaw uyımları hám basqa institutlar (Bas prokuratura, IIM, MQX, Ombudsman, korrupciyaǵa qarsı gúresiwshi uyımlar), basqarıw maydanında jedel bolǵan tiykarǵı sociallıq kúshler (siyasiy partiyalar, ǵalaba xabar quralları, puqaralıq jámiyeti hám biznes wákilleri), ekonomikada mámlekettiń qatnası bar kárxanalarda jumıs alıp barıw názerde tutılǵan.
Atap ótiliwinshe, Ózbekstandaǵı MHSnıń usı bahalanıwında 2022-2024-jıllar qamtıp alınadı. Bul process 2025-jıldan baslanadı. Juwmaqlawshı esabat bolsa 150 den artıq kórsetkishti óz ishine alǵan halda milliy hadallıq hám pútinlikti támiyinlew sisteması haqqında tolıq maǵlıwmat beredi.
Ilajda Ózbekstan sharayatında engiziw ushın beyimlestirilgen MHS boyınsha ulıwma jańalıqlar, qosımsha hám ózgerisler kórip shıǵılıp, olardı jetilistiriw máseleleri dodalandı.
Transparancy International shólkeminiń latviyalı ekspertleriniń qatnasıwında mámleketlik uyımlar hám shólkemlerdiń wákilleri ushın seminar da shólkemlestirildi. Onda Korrupciyanı qabıllaw indeksindegi tiykarǵı indikatorlar, bahalaw normaları boyınsha tolıq maǵlıwmat berildi.
N.Abduraimova,
Rustam Nazarmatov (súwret), ÓzA