Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoev 17-oktyabr kúni kásiplik awqamlarınıń belsendileri hám veteranları menen ushırasıw ótkerdi.

Mámleketimiz basshısı óziniń shıǵıp sóylegen sózinde kásiplik awqamları háreketi aǵzalarına óziniń joqarı húrmeti hám jaqsı tileklerin bildirdi, hár bir kárxana hám shólkemge issheńlik ortalıǵın, miynet jámáátlerine xoshamet hám ádillik ruwxın alıp kirip atırǵanı ushın minnetdarshılıq bildirdi.
– Biz búgin Jańa Ózbekstandı qurıw jolında úlken sheklerge umtılıp, isenimli qádem taslap atırmız. Dúnyada geosiyasiy hám ekonomikalıq keskinlik háwij alıp atırǵan házirgi qıyın dáwirde elimizde tınıshlıqtı bekkemlep, kóp milletli xalqımızdıń turmısın jáne de jaqsılawǵa bekkem bel baylaǵanbız. Bul baǵdarda miynetkesh hám keńpeyil xalqımız, hár bir watanlasımızdıń ornı, qosıp atırǵan úlesi sheksiz, – dedi Prezident.
Segiz jılda ekonomikamızǵa 130 milliard dollar investiciya kirip kelgeni, mıńlaǵan jańa quwatlıqlar iske qosılıp, millionlaǵan turaqlı jumıs ornı jaratılǵanı atap ótildi. Jeke menshik sektorǵa keńnen jol ashılıp, adamlarǵa múnásip miynet sharayatı jaratıp berilgeni sebepli jan basına dáramat 3,5 mıń dollarǵa jetti.
Sonıń menen birge, insan huqıqları menen erkinliklerin támiyinlew, miynetti qorǵaw, kepillengen sociallıq qorǵawdı támiyinlew boyınsha bekkem nızamlı tiykarlar jaratılǵanı atap ótildi. Jańa redakciyadaǵı Konstituciya, Miynet kodeksi, “Xalıqtıń bántligi haqqında”ǵı hám “Kásiplik awqamları haqqında”ǵı nızamlardıń qabıl etiliwi bul tarawda áhmiyetli qádem boldı.
Ózbekstan Xalıqaralıq miynet shólkeminiń standartların qabıl etip atırǵan eń belsendi mámleketler qatarınan orın aldı. Segiz jıl aldın bul shólkemniń Ózbekstan tárepinen ratifikaciyalanǵan hújjetleriniń sanı 12 bolǵan bolsa, házirgi kúnde 25 ke jetti.
– Balalar miyneti hám májbúriy miynetti tolıq saplastırıw uzaq jıllar biz ushın eń awır másele bolıp kelgen edi. Tek ǵana kúshli erk-ıqrar, qatań poziciyamız arqalı biz bul qıyın mashqalanı unamlı sheshtik, – dedi Prezident.
Ózbekstannıń balalar miyneti hám májbúriy miynetti saplastırıw boyınsha aldınǵı tájiriybesi Xalıqaralıq miynet shólkemi tárepinen úlgi sıpatında basqa mámleketlerge usınıs etilgeni de sonnan dárek beredi.
Mámleketimiz sanawlı mámleketler qatarında Birlesken Milletler Shólkeminiń “Ádil ótiw processleri ushın jumıs orınların jaratıw hám sociallıq qorǵaw boyınsha global akselerator” baslamasında qatnaspaqta, Xalıqaralıq miynet shólkeminiń “Sociallıq ádillik boyınsha global koaliciyası”nda qatnaspaqta, mámleketimiz ótken jılı usı shólkemniń Hákimshilik Keńesi aǵzalıǵına saylandı.
Bul nátiyjelerde 8 millionǵa shamalas aǵzaǵa iye, eń xalıqshıl hám iri mámleketlik emes shólkem bolǵan kásiplik awqamlarınıń múnásip úlesi bar ekenligi atap ótildi.
– Biz Ózbekstanda kásiplik awqamlarınıń erkin hám biyǵárez jumıs alıp barıwı ushın barlıq sharayatlardı jaratıp berdik hám mine usı principlerge hámiyshe sadıqpız. Bunnan bılay da kásiplik awqamlarına birlesiw huqıqın támiyinlew, olardıń jumısına aralaspaw boyınsha siyasattı qatań dawam ettiremiz, – dedi Prezident.
Kásiplik awqamlarınıń kárxana hám shólkemlerde miynetke baylanıslı huqıqlardı qorǵawdaǵı jankúyerligi ayrıqsha atap ótildi.
Keyingi jılları 500 mıńǵa shamalas xızmetkerdiń nızamlı huqıqları qorǵalıp, olardıń paydasına 267 milliard sum óndirip berildi. Jumıstaǵı baxıtsız hádiyseler sebepli jábirlengen 1 mıń xızmetkerge 35 milliard sum kompensaciya pulı tólep berilgen. Nahaqtan bosatılǵan 13 mıń xızmetker jumısqa tiklengen.
Kásiplik awqamlarınıń xalıqaralıq kólemdegi ornı hám abırayı artıp barmaqta. Federaciyanıń baslaması menen 2021-jılı Tashkent qalasında Oraylıq Aziya mámleketleri kásiplik awqamları keńesi dúzildi. 2023-jılı Samarqand qalasında Túrkiy mámleketler kásiplik awqamları shólkemine tiykar salındı. Federaciya ótken jılı Xalıqaralıq kásiplik awqamları konfederaciyasına aǵza bolǵanı onıń dúnyadaǵı abırayın jańa basqıshqa alıp shıǵatuǵın tariyxıy waqıya boldı.
Ushırasıwda kásiplik awqamlarınıń jumısın bunnan bılay da rawajlandırıw hám miynet qatnasıqların jaqsılaw boyınsha keleshektegi wazıypalar da dodalandı.
Kelesi jıldan miynetke haqı tólewdiń eń az muǵdarına baylanıslı nızamshılıq hújjetleriniń joybarın islep shıǵıwǵa Sociallıq-miynet máseleleri boyınsha úsh tárepleme respublikalıq komissiyanı (Kásiplik awqamları federaciyası, Bántlik ministrligi, Jumıs beriwshiler konfederaciyası) da tartıw usınıs etildi. Bul miynetke haqı tólewdiń eń az muǵdarın belgilewde xızmetkerlerdiń mápin kepillikli qorǵaw boyınsha jańasha qatnas boladı.
Globallasıw hám sanlı rawajlanıw sharayatında miynet qatnasıqları tarawında jańa túrler, sonıń ishinde, aralıqtan hám platformalı bántlik keńnen en jaymaqta. Búgin bul baǵdarlar ekonomikalıq rawajlanıwımızdıń bir bólegine, olarda jumıs alıp barıp atırǵan adamlar bolsa miynet qatnasıqlarınıń teń huqıqlı subektine aylanbaqta.
Sonlıqtan, kásiplik awqamları menen birgelikte platformalarda jumıs alıp barıp atırǵan puqaralardıń miynet huqıqların qorǵaw hám miynetti qorǵawdı támiyinlew, olardıń ómiri, qáwipsizligin qamsızlandırıw boyınsha tiykarlanǵan usınıslardı islep shıǵıw zárúrligi atap ótildi.
Hayal-qızlardıń belsendi sociallıq qatlam bolıp qáliplesiwinde kásiplik awqamların jetekshi kúshke aylandırıw ushın búgin barlıq imkaniyatlar bar ekenligi kórsetip ótildi. Prezidentimiz miynet bazarında hayal-qızlar ushın teńdey imkaniyatlar jaratıw, olardıń turmısta óz ornın tabıwına hám sociallıq belsendiligin arttırıwǵa járdemlesiw boyınsha jańa qatnaslardı engiziwge shaqırdı.
Hár jılı miynet jámáátlerindegi gender audit nátiyjelerin dodalap, jumıs beriwshiler menen birgelikte hayal-qızlarǵa jáne de qolaylı miynet sharayatların jaratıw maqsetke muwapıq ekeni atap ótildi.
Kásiplik awqamları jarastırıwshı, kelisimge keltiriwshi buwın sıpatında jumıs beriwshi hám xızmetker arasındaǵı kelispewshiliklerdi sudqa shekem sheshiwde belsendilik kórsetiwi áhmiyetli ekeni atap ótildi.
Sonıń menen birge, jumıs penen baylanıslı baxıtsız hádiyseler hám kásipke baylanıslı kesellikler haqqındaǵı maǵlıwmatlardıń bir pútin sisteması joq ekenligi kórsetip ótildi.
Juwapker ministrliklerge kásiplik awqamları menen birge baxıtsız hádiyse hám kásipke baylanıslı keselliklerge shatılıw jaǵdayları haqqında maǵlıwmatlardı alıwdıń birden-bir sistemasın iske qosıw jáne bunday hádiyselerdiń esabatın júrgiziw, sebeplerin tallaw hám oǵan sheshim tabıw boyınsha qarar joybarın kirgiziw tapsırıldı.
Tiyisli tarmaqlarda miynet etip atırǵan xızmetkerlerdiń huqıqların isenimli támiyinleytuǵın baslamalardı alǵa qoyıw maqsetinde ministrlikler hám uyımlar jáne tarmaq kásiplik awqamları kollegial uyımlarınıń qospa májilisin turaqlı túrde ótkerip baratuǵın sistemanı jolǵa qoyıw usınıs etildi.
Xalıqaralıq miynet shólkemi menen birgelikte islep shıǵılıp atırǵan Ózbekstanda múnásip miynet boyınsha 2030-jılǵa shekem mólsherlengen baǵdarlamada múnásip bántlik, miynetti qorǵaw, sociallıq qamsızlandırıw, gender teńlik, jaslar hám inklyuzivlik máselelerine ayrıqsha itibar qaratıw zárúr ekenligi atap ótildi.
Hár qıylı sebepler menen jumıssız qalǵan, miynet procesinde kesellik yamasa mayıplıqqa ushıraǵan adamlardı sociallıq qollap-quwatlaw kepilliklerin kúsheytiw de áhmiyetli wazıypa bolıp esaplanadı.
Sol sebepli, tikkeley ámel etetuǵın “Mámleketlik sociallıq qamsızlandırıw haqqında”ǵı Nızamnıń qabıl etiliwin jedellestirip, onda sociallıq qamsızlandırıw qorın qáliplestiriwde jumıs beriwshi hám xızmetkerlerdiń qatnasıwın anıq belgilew zárúr ekenligi atap ótildi.
Ilimpazlar, taraw veteranları hám belsendileri tárepinen ótkerilgen úyreniwler elimizde kásiplik awqamları háreketine 1905-jılı tiykar salınǵanın dálilledi. Sonlıqtan, bıyıl pútkil mámleketimiz boylap, kásiplik awqamları háreketiniń 120 jıllıq yubileyi keńnen belgilenbekte.
Usı sáne múnásibeti menen Prezidentimiz miynetkesh xalqımızǵa tereń húrmettiń kórinisi sıpatında hár bir aymaqta “Kásiplik awqamları baǵları”n shólkemlestiriwdi usınıs etti.
– Birgelikte baslaǵan jumıslarımız hár bir miynet jámááti, hár bir xızmetker hám onıń shańaraǵı ushın paydalı bolıp atırǵanına jáne bir márte isenim payda ettim. Bunnan bılay da “Insan qádiri ushın,” degen iygilikli ideya Jańa Ózbekstandaǵı reformalardıń tiykarǵı baǵdarlarınan biri bolıp qaladı, – dedi mámleketimiz basshısı.
Sózin juwmaqlap, mámleketimiz basshısı taraw wákillerin Ózbekstan kásiplik awqamlarınıń 120 jıllıq yubileyi hám jaqınlasıp kiyatırǵan kásiplik awqamları kúni menen qutlıqladı.
Ushırasıwda kásiplik awqamlarınıń belsendileri menen sóylesiw ótkerilip, olardıń usınıs hám baslamaları tıńlandı.

ÓzA