Kino turmısımızdıń belgili táreplerin ayna mısalında kórsetip beretuǵın, adamlardıń pikirin ózgerte alatuǵın kúshke iye áhmiyetli kórkem óner túrlerinen biri bolıp esaplanadı. Onda ásirese, qaharmanlardıń xarakterleri hám olar táriyiplep beretuǵin obrazlar ayrıqsha áhmiyetke iye. Mine, usı maqsette, “Shańaraq hám gender” ilimiy-izertlew institutınıń sorawnaması ózbek kino hám seriallarında erkek obrazı qalay sáwlelendirilip atırǵanı boyınsha maǵlıwmatlardı usındı.

Oǵan bola, eń ǵalabalıq obraz – shańaraqtı támiyinleytuǵın, sadıq ata (43,2 procent). Bul jámiyette shańaraqlıq qádiriyatlardıń qanshelli áhmiyetli ekenin kórsetedi.
Basqalardı qorǵaytuǵın, ázzi hám mútájlerge járdem beretuǵın (áskerler, ishki isler xızmetkeri) obraz da (26,2 procent) óz ıqlasbentlerine iye.
Zamanagóy pikirleytuǵın, jańa texnologiyalardı ózlestirgen, tabıslı isbilermen obrazı (20,5 procent) da óz ornına iye. Bul zamanagóy jámiyette tabıslı erkek qanday bolıwı kerek ekenligi haqqındaǵı kózqaraslardı sáwlelendiredi.
Unamsız obrazlar da itibardan shette qalmaǵan. Hayalına yaki basqa ázzi insanlarǵa óziniń ashıwın basqara almaytuǵın erkek (19,3 procent) obrazı unamsız bolıwına qaramastan, adamlardı tartadı. Bálkim, bul háreketlerdiń aqıbetlerine itibar qaratıw ushın xızmet etedi.
Erli-zayıplı qatnasıqlarda óz-ara húrmet, isenim hám másláhátlesiwge ámel etetuǵın er obrazı (17,7 procent) dástúriy qádiriyatlar hám zamanagóy qatnasıqlardı úylestirip, gender teńlikti úgit-násiyatlaw ushın jaqsı úlgi bola aladı.
Óz kásibiniń pidayısı bolǵan, biraq shańaraǵına az waqıt ajıratatuǵın, perzent tárbiyası menen shuǵıllanbaytuǵın erkekler (14,6 procent) de tamashagóyler dıqqatın tartadı, sebebi bul mashqalanı jarıtıp beredi.
Jınayatlar islep, keyin durıs jolǵa qaytqan erkekler (12,2 procent) obrazı qayta tikleniw hám ózgeriw imkaniyatın sáwlelendiredi.
Hayalınıń gápine kiretuǵın, shańaraqta abırayǵa iye bolmaǵan er (7,7 procent) bolsa az en jayǵan. Bul jámiyette erkeklerdiń shańaraqtaǵı roli haqqındaǵı stereotiplerdi buzadı.
Onda shańaraqtıń mútájliklerin támiyinleytuǵın hám sadıq erkek tımsalı eń úlken kórsetkishti quraydı. Bul jámiyette jaqsı pazıyletke iye obrazlardı kóbirek talqılaw hám adamlar ushın unamlı tásir sıpatında baslı ideya bolıp xızmet etpekte. Qalǵan kórsetkishlerdegi obrazlar da jámiyetimizdegi belgili xarakterli insanlardı sáwlelendiredi hám olar kinonıń ráńbáreńligin támiyinleydi.

Dildora DWSMATOVA.
ÓzA