Prezident Shavkat Mirziyoevtiń basshılıǵında 9-sentyabr kúni mektepke shekemgi bilimlendiriw hám mektep bilimlendiriwi tarawındaǵı reformalardıń orınlanıwı hám keleshektegi tiykarǵı wazıypalardı dodalaw boyınsha videoselektor májilisi ótkerildi.

Mámlekettiń keleshegi, ekonomikanıń rawajlanıwı, bárinen burın, bilimli áwladqa baylanıslı. Usı maqsette elimizde baqsha hám mektepler qurıw, zamanagóy oqıw baǵdarlamaların qollanıw, bilimlendiriwdiń sapasın arttırıw boyınsha kóp jumıslar islenbekte.
Muǵallimlerdiń aylıq miynet haqısına onnan aslam ústemeler engizildi. Búgin óz ústinde islegen 60 mıńnan aslam pedagog 10-12 million sum muǵdarında aylıq almaqta. Jańa bahalaw sisteması boyınsha unamlı nátiyje kórsetken 300 mekteptiń pútkil jámááti 40 procentke shekem ústeme aladı. Usı aydan baslap mektep direktorları, baqsha basshıları hám olardıń orınbasarlarınıń aylıǵı da 10 million sumnan astı.
Jıl basınan berli xalıqaralıq pán olimpiadalarında elimizdiń ul-qızları 195 medaldı qolǵa kirgizgen. Shet tili iyeleri tartılǵan mıńnan aslam mektepte til boyınsha sertifikat alǵan oqıwshılardıń sanı bir jılda 2,5 esege kóbeygen.
Májiliste tarawdaǵı reformalardı dawam ettirip, bilimlendiriwdiń barlıq baǵdarlarında úlken ózgeris islew zárúrligi atap ótildi.
Bıyıl mektepke shekemgi bilimlendiriwdegi orınlardıń sanın 182 mıńǵa kóbeytiw rejelestirilgen. Olardıń 82 mıńı jańa baqshalardıń úlesine tuwra keledi. Qalǵan 100 mıń orın eski baqshalardı ońlaw arqalı hám jeke menshik sektordıń qatnasıwında shólkemlestiriledi.
Bunıń ushın mektepke shekemgi bilimlendiriwge qamtıp alıwı 80 procentten tómen bolǵan rayon hám qalalarda bos jerler aukcionǵa shıǵarıladı. Olarda mámleketlik-jeke menshik sheriklik tiykarında baqshalar qurıw boyınsha úsh jıllıq baǵdarlama islep shıǵıladı. Bunday mákemelerge subsidiya beriw, tárbiyashılardıń miynet haqısınıń bir bólegin qaplaw tártibi engiziledi.
Jańa imarat, jaqsı sharayatqa jarasa baqsha xızmetkerleriniń potencialı da joqarı bolıwı kerek. Jaz máwsiminde 118 mıń tárbiyashınıń qánigeligi arttırıldı. Biraq bul jeterli emes. Mámleketlik baqshalardaǵı tárbiyashılardıń 38 procenti, jeke menshik baqshalarda bolsa 24 procenti joqarı maǵlıwmatqa iye.
Sonlıqtan, jańa oqıw jılınan orta arnawlı maǵlıwmatlı tárbiyashılar ushın bes kún islep, bir kún oqıytuǵın bakalavr tálim túri engiziledi. Bul sistema arqalı baqshalarǵa hár jılı derlik 10 mıń joqarı maǵlıwmatlı qánige kirip keledi.
Kelesi jılı hár bir wálayatta baqsha tárbiyashılarınıń pedagogikalıq sheberligin arttırıwǵa metodikalıq járdemlesetuǵın “Jańa áwlad” baqshaları qurıladı.
Májiliste mektep bilimlendiriwindegi sharayat penen baylanıslı máseleler kórip shıǵıldı.
Keyingi úsh jılda qábiletli oqıwshılar ushın 201 qánigelesken mektep shólkemlestirilgen. Biraq 12 sinde qurılıs-ońlaw jumısları ele juwmaqlanbaǵan.
Alıs aymaqlardaǵı 74 mıń oqıwshı mektepke 5-7 kilometrden qatnawǵa májbúr. Qashqadárya hám Surxandáryadaǵı 100 mektepke biypul avtobus qoyılǵan. Bul zárúrlik basqa wálayatlarda da alǵa qoyılmaqta.
Ótken jıldan baslap 1-klasslarda informatika sabaǵı saatları jolǵa qoyıldı. Keyingi oqıw jılınan joqarı klasslarǵa jasalma intellekt boyınsha sabaqlar kirgiziledi. Onıń ushın 2 mıń klass xanası kompyuter hám interaktiv doskalar menen támiyinlenedi.
Qábiletli jaslarǵa sharayat jaratıw ushın wálayatlarda málimleme texnologiyalarına qánigelesken Al-Xorezmiy, injenerlik boyınsha Mırza Ulıǵbek, tábiyǵıy pánler baǵdarında Ibn Sina mektepleriniń filialları shólkemlestiriledi. Olar aymaqlardaǵı texnika joqarı oqıw orınlarına biriktiriledi. Jaqsı nátiyjege erisken pitkeriwshiler usı mekteplerdiń 2-kursına qabıl etiledi.
Kelesi jılı Ózbekstanda birinshi márte mektep oqıwshıları arasında eń abıraylı 2 – xalıqaralıq ximiya hám informatika olimpiadaları bolıp ótedi.
Juwapkerlerge bul ilajlardı ótkeriw boyınsha kórsetpeler berildi.
Májiliste jaslardıń tárbiyası hám bántligi máselelerine de ayrıqsha itibar qaratıldı.
Atap ótilgenindey, endi jas kategoriyaları boyınsha milliy tárbiya modeli jaratıladı. Bul arqalı balalar zamanagóy kompetenciyaǵa iye qánige, milliy qádiriyatlarǵa sadıq insan bolıp tárbiyalanadı.
Balalar kontentin rawajlandırıw orayı, Qori Niyaziy atındaǵı Tárbiya pedagogikası milliy institutı tárepinen háptelik temalarınan kelip shıǵıp, qızıqlı videorolikler jaratılıp, “Milliy tárbiya” platformasına jaylastırıp barıladı.
Jaslardıń qábiletin júzege shıǵarıw, olardı hár tárepleme qáliplestiriwde mektepten tısqarı bilimlendiriw hám sporttıń áhmiyeti úlken. Sonlıqtan, bul sistemanı jańa basqıshqa alıp shıǵıw, oqıwshılardıń bos waqtın mazmunlı ótkeriw boyınsha Prezident qararına qol qoyıldı.
Qararǵa bola, orınlardaǵı 219 “Bárkamal áwlad” mektebi, “Yoshlik” sport jámiyeti, Oqıwshı jaslar orayı hám Ózbekstan balalar shólkemi negizinde respublika, aymaq hám rayonlarda “Kelajak” orayları shólkemlestiriledi. Bul oraylar mektepler menen izbe-izlikti janlandırıp, oqıwshılardı injenerlik, ilim, mádeniyat, kórkem óner, kitapqumarlıq, sport hám ekologiya baǵdarları boyınsha dógereklerge tartadı.
Bunıń ushın hár bir orta mektepte másláhátshi lawazımı engiziledi. Olar oqıwshılardıń qábileti hám qızıǵıwshılıǵına qarap, til, kásip, injenerlik, dóretiwshilik, kórkem óner hám sport dógereklerin shólkemlestiredi. Bul dógerekler hám olimpiadalarda erisken nátiyjeleri boyınsha jaslardıń “sanlı portfeli” qáliplestirilip, elektron attestatında kórsetiledi.
Mámleketimiz basshısı jaslarımızdı kásip-ónerli etip, turaqlı dáramat tabıwı ushın sharayat jaratıw eń áhmiyetli másele ekenin atap ótti.
Elimizde 450 mıń oqıwshını qabıl ete alatuǵın 598 texnikum bar. Biraq olarǵa jaslardıń qızıǵıwshılıǵı, kásip tabıw kórsetkishi joqarı emes. Sonıń ushın Prezident hám qánigelesken mekteplerdiń tájiriybesi tiykarında barlıq texnikumlarǵa xalıqaralıq standart boyınsha zamanagóy kásipke oqıtıw ortalıǵın alıp kiriw zárúr ekenligi atap ótildi.
Bul jumıslardı birden-bir siyasat tiykarında alıp barıw ushın Kásiplik bilimlendiriw agentligi shólkemlestiriledi. Endi investorlardıń buyırtpası menen texnikumlarda kadrlar maqsetli tayarlanadı. Texnikum menen dual tálimdi jolǵa qoyǵan kárxanalarǵa jeńilletilgen kredit ajıratıladı.
Rawajlanǵan mámleketlerdiń tájiriybesi tiykarında kásipke úyretiwshi ustaxanalar shólkemlestiriw, shet tillerin oqıtıwdı keńeytiw máselelerine de toqtap ótildi.
Májilis juwmaǵında juwapkerler hám pedagoglar menen sóylesiw bolıp ótti.

ÓzA