Senat jalpı májilisinde kún tártibindegi tiykarǵı máselelerdi kórip shıǵıwdan aldın senatorlar tárepinen adamlardı qıynap kiyatırǵan mashqalalı máselelerge itibar qaratıldı.

Senattıń Qorǵanıw hám qáwipsizlik máseleleri komitetiniń baslıǵı Qutbiddin Burxonov jalpı májilislerde xalıqtı táshwishke salıp atırǵan mashqalalı máselelerdiń kóterilip atırǵanı ayrıqsha áhmiyetke iye ekenin atap ótti. Eń áhmiyetlisi, olardıń sheshimine Húkimet, juwapker ministrlikler hám uyımlar itibar qaratpaqta. Biraq, bunday máselelerdiń sezilerli dárejede azaymay atırǵanı, juwapkerler bolsa, jámiyetshilik jar salmaǵansha olarǵa itibar qaratpay atırǵanı táshwishke salmaqta.
– Mine jáne bir mısal: sońǵı waqıtta mobil baylanıs operatorları tárepinen abonentlerdiń kelisimisiz, xabarsız tólemli SMS hám xızmetlerge olardı avtomat túrde jalǵaw jaǵdayları kóplep baqlanbaqta, – dedi Q.Burxonov. – Aqıbetinde puqaralardıń esabınan olardıń kelisimisiz qarjı sheship alınbaqta. Sonlıqtan, komitetimiz tólemli SMS hám xızmetlerge avtomat túrde jalǵanıw jaǵdaylarınıń kelip shıǵıw sebeplerin hám oǵan sharayat jaratıp atırǵan faktorlardı dáslepki tárizde úyrenip shıqtı. Málim bolıwınsha, 2025-jıl 1-yanvar jaǵdayına mobil baylanıs abonentleriniń sanı 36 millionnan artqan. Bul abonentlerge joqarıda atap ótilgen tólemli xızmetler mobil baylanıs operatorları tárepinen emes, al kontent provayderler tárepinen kórsetiledi hám olardıń sanı házirgi waqıtta 100 den asıp ketken. Kópshilik kontent provayderleriniń xızmetleri telekommunikaciya kompaniyaları menen dúzilgen birge islesiw shártnamalarına tiykarlanıp kórsetilmekte. Biraq, ámelde bul shártnamalar ushın haqı abonenttiń telefon nomerindegi esap-betinen onıń kelisimisiz sheshiledi. Eń qızıǵı, bir márte xızmetke jalǵanǵan abonentten hár kúnlik, hár aylıq qarjılar tiykarǵı esap betinen sheship alınbaqta.
Úyreniw nátiyjesinde sonday juwmaqqa kelingen, kontent xızmetine jalǵanıw júdá ańsat, xızmetti biykarlaw bolsa, júdá qıyın process bolıp qalıp atırǵanı belgili bolǵan. Bunnan tısqarı, házirgi waqıtta paydalanıwshılarǵa kontent provayderleri tárepinen usınıs etilip atırǵan xızmetler baǵdarın tártipke salatuǵın óz aldına normativlik-huqıqıy hújjet joq ekenligi anıqlanǵan.
Sonıń menen birge, mobil baylanıs abonentlerine beriletuǵın licenziya talap hám shártlerinde de kontent provayderleri ushın ayrıqsha bánt kirgizilmegen.
Básekini rawajlandırıw hám tutınıwshılardıń huqıqların qorǵaw komitetine 2024-jılı tutınıwshılardan mobil baylanıs xızmetlerine baylanıslı máselelerge tiyisli 1 mıń 199 múrájat kelip túsken. Olardı kórip shıǵıw nátiyjesinde tutınıwshılardıń paydasına 683,2 million sum qarjı qayta esap-sanaq etilgen.
– Endi soraw tuwıladı, huqıqıy boslıqlar yamasa basqa sebepler aqıbetinde adamlar, yaǵnıy, abonentler kórgen zıyanlar ushın kim juwap beriwi kerek? Bizińshe, bul mashqalaǵa Húkimet dárejesinde sheshim tabıw kerek. Bolmasa, arzımaǵan sıyaqlı bolıp kóringen, biraq puqaralardıń milliardlaǵan sum pulın olardıń ıqtıyarısız kórsetilgen xızmetler ushın soramay alıp qoya beriw úlken mashqalaǵa aylanıp, nızambuzıwshılıqlarǵa jáne de keńnen jol ashadı. Sebebi, tákirarlap aytaman, bunday mashqalalar xalıqtıń keypiyatına unamsız tásir etedi. Sonlıqtan, normativlik-huqıqıy hújjetti islep shıǵıwda komitetimiz de juwapkerler menen birge islesiwge tayar ekenin bildiremen, – dedi Q.Burxonov.

Norgul Abduraimova,
Nosirjon Haydarov (súwret),
ÓzA