Búgingi kúnde pensiya sisteması boyınsha puqaralar arasında túrli sorawlar tez-tez ushırasıp turıptı.

Kópshilik jaǵdaylarda rásmiy hújjetlerdegi qıyın atamalar hám esap-sanaqlar adamlarǵa túsiniksiz bolıp qalmaqta, nátiyjede nadurıs tallawlar hám túsinbewshilikler bolıp qalmaqta. Sol sebepli, biz Pensiya qorı tárepinen usınıs etilgen maǵlıwmatlarǵa tiykarlanıp, pensiya esap-sanaqları hám oǵan baylanıslı tártiplerdi puqaralarǵa jáne de túsinikli hám ápiwayı tilde túsindiriwdi maqset ettik.
Ózbekstanda pensiya tayınlawdıń tártipleri ápiwayıllastırıldı
Bir waqıtları pensiya tayınlaw ushın puqaralar tárepinen múrájat etiwdiń ayrıqsha tártibi bar edi. Búgingi kúnde bolsa pensiya tayınlaw ushın endi múrájat kerek emes!
Yaǵnıy Ózbekstanda pensiya sisteması basqıshpa-basqısh sanlastırılıp atırǵanı sebepli, jasqa baylanıslı hám mayıplıǵı bolǵanlarǵa beriletuǵın pensiyalar avtomat túrde tayınlanbaqta. Bir sóz benen aytqanda, endi pensiya alıw ushın mámleketlik uyımlarǵa juwırıp júriw, hújjet jıynaw kerek bolmay qaldı. Barlıǵı – elektron maǵlıwmatlar arqalı insan faktorısız ámelge asırıladı.
Bul maǵlıwmatlar qay jerden alınadı?
– Elektron húkimet platforması – shaxsqa baylanıslı maǵlıwmatlar;
– Birden-bir milliy miynet sisteması – jumıs stajı;
– PHAJ – shańaraqlıq jaǵday;
– Joqarı bilimlendiriw ministrligi – oqıw dáwiri;
– Xalıq banki – 2005-2015-jıllar miynet haqı;
– Salıq komiteti – 2016-jıldan keyingi miynet haqı.
Baǵıwshısın joyıtqanlıq pensiyası bolsa tek múrájat tiykarında beriledi. Onda Mámleketlik xızmetler orayı yamasa my.gov.uz portalı arqalı arza tapsırıladı.
Itibar beriń!
Keleshekte pensiya mashqalasız tayınlanıwı ushın:
– Islemey atırǵan puqaralar Bántlikke járdem beriw orayına múrájat etip, miynet dápterin sanlastırıp alıwı kerek.
– Islep atırǵanlar bolsa jumıs beriwshisinen miynet islegeni haqqındaǵı maǵlıwmatlardı sanlastırıwdı talap etiwi kerek.
– my.gov.uz arqalı maǵlıwmatlar durıs ekenligin tekserip barıw múmkin.
Pensiya qayta esaplanıwı múmkin
Tómendegi jaǵdaylarda pensiya muǵdarı qayta kórip shıǵıladı:
– Jańa jumıs stajı yamasa miynet haqı haqqında qosımsha maǵlıwmat usınıs etilse;
– Mayıplıǵı bolǵan toparı ózgerse;
– 1 jıldan aslam islese;
– Baǵıwshısın joyıtqanlıq pensiyasında shańaraq aǵzalarınıń sanı ózgerse;
– Prezident qararı tiykarında pensiyalar arttırılsa.
Esletpe: Eger puqara 3 ay ishinde qosımsha hújjet tapsırsa, pensiya qayta esaplanadı hám aldınǵı aylar ushın da pensiya parqı tólep beriledi.
Pensiya pulları qay jerden keledi?
Pensiyalar, tiykarınan, kárxana hám shólkemler tárepinen tólenetuǵın sociallıq salıqlar esabınan tólenedi.
– Mámleketlik shólkemler ushın – 25%
– Jeke menshik sektor ushın – 12%
– Jeke isbilermenler hám ózin-ózi bánt etkenler de belgilengen muǵdarda sociallıq salıq tóleydi.
Qalaberdi, mámleketlik byudjet arqalı da Pensiya qorına qarjılar ajıratıladı.
Bıyılǵı jıldıń iyul ayında 4,2 mln pensionerge pensiya tólengen. Bir aylıq ulıwma summa – 6,7 trln sum.
Pensiya qalay tólenedi?
– Pensiyanı naq yamasa bank kartası arqalı alıw múmkin.
– 85% puqaralar bank arqalı, 15% naq aladı.
– Pensiyalardı kóshpeli kassalar arqalı úyińizge shekem jetkerip beriw imkaniyatı da bar.
Bul xızmet biypul.
Bank kartasına ótkerilgende:
– Pensiya hár aydıń 5-sánesine shekem kartańızǵa túsedi;
– Hár ayda 1% qosımsha bonus tólenedi;
– Arzanı bank mobil qosımshası arqalı berse boladı.
Qanday jaǵdaylarda pensiya toqtatıladı?
– Puqara qaytıs bolsa,
– Sırt elge jasawǵa ketse,
-Jaza mákemesine jaylastırılsa,
– Mayıplıǵı bolǵan múddeti tamamlansa,
-Baǵıwshısın joytqanlıq pensiyasın alatuǵın bala 18 (yamasa 23) jasqa jetse, pensiya toqtatıladı.
Pensiyadan shegirmeler bolıwı múmkin be?
– Tek sud qararları tiykarında hám Májbúriy orınlaw byurosı arqalı;
-Pensiyadan alınatuǵın summa bir aylıq pensiyanıń 50% inen aslam bolmawı kerek;
– Pensionerge sms arqalı xabar beriledi.
Pensiya sisteması jańalanbaqta hám ápiwayı puqaralar ushın barlıq sharayatlar jaratılmaqta. Bul sistema arqalı siz mámleketlik uyımlarǵa barmastan, bir qatar hújjetler menen áwere bolmastan pensiya alıwıńız múmkin. Tek bir nárse: jumıs islegenińiz haqqındaǵı maǵlıwmatlardı elektronlastırıwdı umıtpań!

M.Eshmirzaeva, ÓzA