Prezident Shavkat Mirziyoev 27-mart kúni mámleketlik múlkti menshiklestiriw boyınsha bıyılǵı tiykarǵı wazıypalardı dodalaw boyınsha keńeytilgen májilis ótkerdi.

Isbilermenlikti rawajlandırıw, jer hám imaratlardan nátiyjeli paydalanıw maqsetinde menshiklestiriw boyınsha keń kólemli jumıslar islenbekte. 2021-2024-jılları 47 trillion sumlıq mámleketlik aktivler satılǵan. Bul – aldınǵı on jıllıqtaǵı kórsetkishten 30 esege kóp.
Aldınları, tiykarınan kishi kárxana hám obektler satılǵan bolsa, endigiden bılay iri mámleketlik aktivler de satıwǵa shıǵarılmaqta. Sonıń ishinde, Qońırat soda zavodı, «Foton», «Temirjolkonteyner» sıyaqlı iri kárxanalar, «International» hám «Lotte» miymanxanaları menshiklestirildi.
Ótken jılı noyabrde birinshi márte «xalıq IPO»sı boyınsha Tovar-shiyki zat birjasınıń 3 millionnan artıq akciyası xalıqqa satıldı, 11 mıń adam akciyanerge aylandı.
Biraq ele sistemada kemshilikler, aymaqlar hám tarmaqlarda paydalanılmay atırǵan imkaniyatlar kóp. Bos turǵan orınlardı ekonomikalıq aktivke aylandırıw, aukcionǵa qoyılǵan tayar imaratlardı satıwda nemquraydılıqlar bar.
Máselen, aymaqtıń qánigelesiwi, kommunikaciya ótkeriw imkaniyatı úyrenilmesten aukcionǵa shıǵarılǵan 1,5 mıń gektar jer 1 jıldan artıq satılmaǵan. 4 mıń jer uchastkasın aukcionǵa shıǵarıwda kelisiw processleri keshikken. Ministrler hám hákimler ótken jılı satılıwı kerek bolǵan 243 múlkti Mámleketlik aktivler agentligine ótkerip bermegen.
Iri mámleketlik kárxanalarda da jumıslar jedel emes. «Avtosanaat», «Ximiyasanaat», «Metallurgiya kombinatı», «Ózbekneftgaz» sıyaqlı 22 kárxana elege shekem xalıqaralıq qarjı esabatın júrgiziwge ótpegen. «Ózbekstan pochtası», «Uzbekistan Airports», «Ózbekstan temir jolları» elege shekem kredit reytingi almaǵan.
Sın kózqarasta ótken májiliste bunday máselelerdi sheship, jumıslardı jedellestiriw zárúr ekenligi kórsetip ótildi. Menshiklestiriw tarawındaǵı 2025-jılǵı maqsetler belgilep alındı. Sonıń ishinde:
– 30 trillion sumlıq mámleketlik múlkti satıp, byudjetke keminde 10 trillion sum túsimdi támiyinlew;
– 116 kárxanadaǵı mámleketlik úlesti hám 581 kóshpes múlk obektin satıwǵa shıǵarıw;
– 6,1 mıń gektar jerdi aukcionǵa qoyıp, satıw kólemin 6 trillion sumǵa jetkeriw;
– keminde 300 kán hám maydandı intakerlerge usınıs etip, 500 milliard sum túsim túsiriw.
Bulardıń nátiyjesinde ekonomikaǵa qosımsha investiciyalar kirip kelip, isbilermenlikke imkaniyat keńeyedi, mıńlaǵan jumıs orınları payda boladı.
Májiliste bul maqsetlerge erisiw ushın bir qatar jeńillikler beriletuǵını járiyalandı.
Endi isbilermenler keminde bes jıl ijarada paydalanǵan mámleketlik múlkti tikkeley ózi satıp alıwı múmkin boladı. Házirgi kúnde 632 sonday obekt bar. Bul múlklerdi ijarashılardıń ózine satıw arqalı keminde 2 trillion sum túsim etiw múmkin.
Paxta sanaattıń satılmay qalǵan 131 aktivlerin baslanǵısh bahası 50 procentke shekem tómenletilip, aukcionǵa shıǵarıladı. Onda, isbilermenlerge tólemlerdi úsh jılǵa shekem bólip tólew imkaniyatı beriledi.
Házirgi waqıtta respublikamızdaǵı 537 bazar hám sawda kompleksleriniń keminde 51 procent úlesi jergilikli hákimliklerge tiyisli. Endi bul tártip te ózgeredi. Bazarlarda jergilikli hákimliktiń májbúriy qatnasıwı haqqındaǵı talap biykar etiledi. Bul da isbilermenler ushın qosımsha imkaniyat boladı.
Jer maydanların satıw boyınsha da imkaniyatlar keńeytiledi. Máselen, aukcionda uzaq waqıttan berli satılmay turǵan, maydanı kishi bolǵan jaqın jaylasqan jer uchastkaları birlestirilip, qaytadan aukcionǵa shıǵarıladı.
Mámleketlik aktivlerden nátiyjeli paydalanıp, jergilikli byudjetke túsimdi kóbeytiw boyınsha jańa tájiriybeler de bar. Mısalı ushın, Tashkent qalasında municipal kategoriyadaǵı orınlar xatlawdan ótkerilip, elektron bazası jaratıldı. 102 paydasız imarat hám 97 gektar bos jer anıqlanıp, aukcionǵa shıǵarıw baslandı. Ótken jılı imarat-obektler astındaǵı 118 gektar jer uchastkaların menshiklestiriwden 60 milliard sum túsim boldı. Bul – 2022-jılǵa qaraǵanda 5 esege kóp degeni.
Endi bul tájiriybe barlıq wálayat oraylarında, keyingi jılı rayonlarda engiziledi.
Tarawdaǵı jáne bir áhmiyetli másele – mámleket qatnasıwındaǵı kárxanalardı xalıqaralıq bazarǵa alıp shıǵıw. Házirgi kúnge shekem bul sistema ózin aqlaǵan hám nátiyjesin bergen. Xalıqaralıq shólkemler de onı tán almaqta.
Juwapkerlerge ekspertlerdi tartqan halda bul processlerdi dawam ettiriw wazıypası qoyıldı. Bıyıl xalıqaralıq bazarlarda 28, kelesi jıl 10 iri kárxana akciyaları ǵalabalıq sawdaǵı shıǵarılıwı belgilendi.
Bas ministrge bul boyınsha «jol kartası»n tastıyıqlap, orınlanıwın hár ayda dodalap barıw tapsırıldı.
Májiliste dodalanǵan máseleler boyınsha ministrler, tarmaq basshıları hám hákimler málimleme berdi.

ÓzA